Луі дэ Бройль

Луі дэ Бройль
фр.: Louis de Broglie
Дата нараджэння	15 жніўня 1892(1892-08-15)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Дзьеп, canton of Dieppe-Est^[d], arrondissement of Dieppe^[d], дэпартамент Прыморская Сена, рэгіён Верхняя Нармандыя, Францыя[3]
Дата смерці	19 сакавіка 1987(1987-03-19)[1][2]^[…] (94 гады)
Месца смерці	Лувесьен^[d], Сен-Жэрмен-ан-Ле^[d], дэпартамент Івелін, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Месца пахавання	Neuilly-sur-Seine Old Communal Cemetery^[d][4]
Грамадзянства	Францыя
Бацька	Victor de Broglie^[d]
Маці	Pauline Célestine de La Forest d'Armaillé^[d]
Род дзейнасці	фізік
Навуковая сфера	тэарэтычная фізіка
Месца працы	факультэт прыродазнаўчых навук Парыжскага ўніверсітэта^[d][5] Сарбона[5] Institut Henri Poincaré^[d][5]
Навуковая ступень	доктар^[d][6] (1924)
Альма-матар	факультэт прыродазнаўчых навук Парыжскага ўніверсітэта^[d] (1924)[6] ліцэй Жансон-дэ-Саі (1909)[5]
Навуковы кіраўнік	Поль Ланжэвен
Вядомыя вучні	Jean-Pierre Vigier^[d]
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў квантавай механікі
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства[5] Французская акадэмія[7] Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Французская акадэмія навук[5] Акадэмія навук СССР^[d] Vichy National Council^[d] Папская акадэмія навук[8] Міжнародная акадэмія квантавых малекулярных навук^[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Расійская акадэмія навук Індыйская нацыянальная акадэмія навук^[d] Міжнародная акадэмія гісторыі навукі^[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканскае філасофскае таварыства[9] Руанская акадэмія навук, літаратуры і мастацтваў^[d]
Узнагароды	залаты медаль CNRS^[d] (1955) медаль імя Макса Планка^[d] (1938) прэмія Калінгі^[d] (1952) медаль Гельмгольца^[d] (1975) ганаровы доктар Універсітэта Лаваля^[d] (1947) ганаровы доктар Варшаўскага ўніверсітэта^[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] (23 красавіка 1953) Вялікі залаты медаль SEP^[d] (1962) ганаровы доктар Афінскага ўніверсітэта^[d] ганаровы доктар Лазанскага ўніверсітэта^[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Луі дэ БРОЙЛЬ (15 жніўня 1892 — 19 сакавіка 1987) — французскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1929), за адкрыццё хвалевай прыроды электрона. Член і часовы сакратар Французскай акадэміі навук.

Жыццё

Нарадзіўся ў арыстакратычнай сям'і герцагскага тытулу. Вывучаў гісторыю, затым звярнуўся да матэматыкі і фізікі. У час вайны, 4 гады служыў салдатам у радыёсувязі. Пасля, працягваў даследаванні ў агульнай фізіцы.

Дзейнасць

Дзякуючы тлумачэнням Эйнштэйна — фотаэфекту і тлумачэнню эфекту выпраменьвання абсалютна чорнага цела Макса Планка, дэ Бройль у сваёй доктарскай дысертацыі ў 1924 г. прадставіў гіпотэзу электронных хваль і выказаў здагадку, што да руху электрона трэба далучыць яшчэ адну ўласцівасць — уласцівасць хваль. Гэтая здагадка спачатку выклікала ў навуковай грамадскасці насмешкі, аднак яго тэорыя была пацверджана Цэймерам і Клінтанам Дэвісанам у 1927 г. У эксперыменце, які даказаў дыфракцыю электронаў у крышталях, дзе дыфракцыйны малюнак сведчыў аб хвалепадобнай прыродзе электронаў. З-за гэтае адкрыццё дэ Бройлю была прысуджана Нобелеўская прэмія.

Таксама гіпотэза дэ Бройля стала адным з асноўных пастулатаў новай квантавай механікі.

Хваля дэ Бройля

Асноўны артыкул: Хваля дэ Бройля

Даўжыня хвалі дэ Бройля

${\displaystyle \lambda ={\frac {h}{p}}={\frac {h}{\gamma mv}}={\frac {h}{mv}}{\sqrt {1-{\frac {v^{2}}{c^{2}}}}},}$

дзе ${\displaystyle \lambda }$ — даўжыня хвалі, h — пастаянная Планка, p — імпульс, m — маса спакою часціцы, c — скорасць святла, v — скорасць часціцы, γ — множнік Лорэнца.

Публікацыі

• Recherches sur la théorie des quanta (Researches on the quantum theory), Thesis, Paris, 1924.
• Ondes et mouvements (Waves and Motions). Paris: Gauthier-Villars, 1926.
• Rapport au 5e Conseil de Physique Solvay. Brussels, 1927.
• La mécanique ondulatoire (Wave Mechanics). Paris: Gauthier-Villars, 1928.
• Matière et lumière (Matter and Light). Paris: Albin Michel, 1937.
• Une tentative d'interprétation causale et non linéaire de la mécanique ondulatoire: la théorie de la double solution. Paris: Gauthier-Villars, 1956.
  • English translation: Non-linear Wave Mechanics: A Causal Interpretation. Amsterdam: Elsevier, 1960.
• Sur les sentiers de la science (On the Paths of Science).
• Introduction à la nouvelle théorie des particules de M. Jean-Pierre Vigier et de ses collaborateurs. Paris: Gauthier-Villars, 1961. Paris: Albin Michel, 1960.
  • English translation: Introduction to the Vigier Theory of elementary particles. Amsterdam: Elsevier, 1963.
• Étude critique des bases de l'interprétation actuelle de la mécanique ondulatoire. Paris: Gauthier-Villars, 1963.
  • English translation: The Current Interpretation of Wave Mechanics: A Critical Study. Amsterdam, Elsevier, 1964.
• Certitudes et incertitudes de la science (Certitudes and Incertitudes of Science). Paris: Albin Michel, 1966.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
2. Louis-Victor de Broglie // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
3. Cline B. L. Louis de Broglie // Encyclopædia Britannica
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
4. Find a Grave — 1996.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
5. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
6. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur (France) Système universitaire de documentation — Montpellier: ABES, 2001.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2826570"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2597810"></a>
7. Louis de Broglie // Académie française Праверана 6 ліпеня 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107214508"></a>
8. www.pas.va
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426"></a>
9. https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Louis-Victor+de+Broglie&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced Праверана 8 лютага 2023.

Літаратура

• Луј де Број и физика честица и поља, Зборник радова са Научног скупа псовећеног стогодишњици рођења Луја де Броја, Свеске физичких наука, VI(1) 1-182, Београд, 1993., Институт за теоријску физику Београд.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Луі дэ Бройль
• «Бесмяротны дэ Бройль Архівавана 12 снежня 2004.» (ФАН)
• «Луі дэ Бройль — Жыццяпіс Архівавана 4 верасня 2004.» (Нобелеўская фундацыя)
• Paul Theroff (2005) An Online Gotha: Broglie Genealogy Архівавана 22 снежня 2008.