Марыя Буціна | |
---|---|
руск.: Мария Бутина | |
| |
Імя пры нараджэнні | руск.: Мария Валерьевна Бутина |
Род дзейнасці | член Грамадскай палаты Расійскай Федэрацыі |
Дата нараджэння | 10 лістапада 1988 |
Месца нараджэння | |
Грамадзянства | Расія |
Альма-матар | |
Партыя | |
Член у | |
Узнагароды і прэміі | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Марыя Валер’еўна Буціна (руск.: Мария Валерьевна Бутина; 10 лістапада 1988, Барнаул) — расійскі палітычны актывіст, публіцыст і грамадскі дзеяч.
Марыя Буціна атрымала вядомасць пасля арышту ў Вашынгтоне ў ліпені 2018 года па абвінавачванні ў працы замежным агентам у ЗША без рэгістрацыі[2][3]. 13 снежня 2018 года Буціна ў рамках угоды са следствам прызнала ў амерыканскім судзе сваю віну ва ўдзеле ў змове супраць ЗША, а таксама паведаміла, што дзейнічала пад кіраўніцтвам расійскага чыноўніка. 26 красавіка 2019 года прысуджана да 18 месяцаў турмы. Пасля адбыцця часткі тэрміну і дэпартацыі Буціна вярнулася ў Расію 26 кастрычніка 2019 года[4][5].
МЗС Расіі расцаніў арышт Буцінай як прымеркаваны да сустрэчы прэзідэнтаў Расіі і ЗША ў Хельсінкі, што меў на мэце «мінімізаваць яе эфект», сарваць вынікі саміту[6].
Пасля вяртання ў Расію Буціна ўвайшла ў экспертны савет пры ўпаўнаважаным па правах чалавека ў РФ[7] і стала членам Грамадскай палаты РФ 7 склікання[8]. У 2020 годзе выдала кнігу «Турэмны дзённік» (руск.: Тюремный дневник), у якой апісала гісторыю свайго турэмнага зняволення ў ЗША[9].
Марыя Буціна нарадзілася 10 лістапада 1988 года ў Барнауле ў сям’і Валерыя Віктаравіча Буціна, яе маці была галоўным інжынерам энергетычнага прадпрыемства[10]. Мае родную сястру і пляменніцу Кіру. З адзнакай у 17 гадоў скончыла гімназію №22 з паглыбленым вывучэннем англійскай мовы, са школьных гадоў імкнулася да актыўнай публічнай дзейнасці. Скончыла ў 2010 годзе Алтайскі дзяржаўны ўніверсітэт з чырвоным дыпломам па спецыяльнасцях «паліталогія» і «педагогіка». З 2011 года вучылася ва ўніверсітэцкай аспірантуры па спецыяльнасці «палітычныя працэсы, інстытуты і тэхналогіі»[11][12].
У 2002—2005 гадах Буціна была лектарам і дырэктарам школьнага музея. У 2006—2007 гадах займала пасаду спецыяліста па працы з моладдзю ў алтайскім аддзяленні ўсерасійскага моладзевага руху «Перамога» (партыя «Справядлівая Расія»). У 2006—2008 гадах — каардынатар алтайскай краёвай грамадскай арганізацыі «Школа рэальнай палітыкі». У 2007—2009 гадах была выканаўчым дырэктарам Ратару-клуба ў Барнауле (з’яўляўся элементам праграмы Міжнароднага руху Rotary International у Сібіры). У 2008 годзе Буціна атрымала пасаду саветніка члена Грамадскай палаты Алтайскага краю А. Сцяпурка, у гэтай якасці курыравала праграмы развіцця здаровага ладу жыцця і павышэння палітычнай культуры. У 2008 годзе была абраная членам Грамадскай палаты Алтайскага краю і займала пасаду да 2010 года, адначасова кіруючы прэс-службай Грамадскай палаты. У гэтыя гады актыўна займалася журналістыкай, пісала публіцыстычныя матэрыялы для рэгіянальнага выдання «Газета № 1», у інтэрнэце выступала ў падтрымку легалізацыі абароту зброі, што затым стала галоўнай тэмай яе грамадска-палітычнай дзейнасці[11].
Пры падтрымцы бацькі ў Алтайскім краі пачала прадпрымальніцкую дзейнасць па рознічным гандлі мэбляй, была гаспадыняй сеткі мэблевых магазінаў, затым прадала бізнес[11][12]. У 2012 годзе ў Маскве адкрыла рэкламнае агенцтва «Антарес». У гэты ж перыяд захапілася палітыкай і рэкламна-інфармацыйным бізнесам, вырабячы на рэспектабельнага пажылога сенатара незгладжальнае ўражанне, пазнаёмілася і да 2016 года працавала спецыяльным памочнікам першага намесніка Старшыні Савета Федэрацыі РФ Аляксандра Торшына, які стаў затым намеснікам старшыні Цэнтрабанка РФ[11][12].
У 2015 годзе, знаходзячыся ў паездцы па ЗША, Буціна пачала заводзіць знаёмствы сярод амерыканскіх палітыкаў-рэспубліканцаў з роднаснымі поглядамі на абарону правоў уладальнікаў зброі. У ліпені 2015 года Марыя прыняла ўдзел у перадвыбарным мітынгу Дональда Трампа, задаўшы будучаму прэзідэнту пытанне аб ягоных палітычных намерах у дачыненні да Расіі[13]. Паводле звестак следства, у 2015 годзе Буціна ўстанавіла ў ЗША кантакт з амерыканцам, які даў згоду пазнаёміць Марыю з уплывовымі амерыканскімі палітыкамі[12]. У ЗША Буціна прадставіла сябе як змагарка за права на нашэнне зброі і імкнулася завязаць цесныя адносіны з Нацыянальнай стралковай асацыяцыяй ад імя Расіі. 3 лютага 2017 года Буціна ў складзе расійскай афіцыйнай дэлегацыі наведала Нацыянальны Малітоўны сняданак — урачыстае мерапрыемства з удзелам прэзідэнта ЗША Трампа; фарміраваннем персанальнага складу расійскай дэлегацыі займаўся яе шэф Торшын, пасля заканчэння сняданку дзяржаўнае інфармагенцтва ТАСС апублікавала інтэрв’е з Буцінай аб ходзе мерапрыемства[14][15]. Па звестках The New York Times, Буціна як мінімум двойчы спрабавала арганізаваць таемную сустрэчу Трампа і Пуціна ў перыяд прэзідэнцкай кампаніі ЗША 2016 года[16]. У амерыканскіх СМІ публікаваліся крытычныя матэрыялы аб Буцінай, шэраг сенатараў патрабаваў расследавання яе дзейнасці.
Непасрэднай падставай да арышту Буцінай, за якой некалькі месяцаў сачылі, стала, па словах пракурораў у судзе, зварот Марыі ў кампанію па перавозцы рэчаў і пералік на рахунак у Расію 3500 долараў, а таксама наяўнасць у яе расійскага пашпарта, што дазваляла Буцінай у любы момант схавацца на тэрыторыі пасольства Расіі або вылецець на радзіму[17].
У ліпені 2018 года амерыканскі Мінюст абвінаваціў Буціну ў змове з мэтай працы замежным агентам без паведамлення ўладаў ЗША, у «інфільтрацыі (пранікненні) у арганізацыі, якія маюць уплыў на амерыканскую палітыку, з мэтай прасоўвання інтарэсаў Расійскай Федэрацыі»[12]. Па звестках Reuters і The Washington Post, Буціна аперыравала ў ЗША, падтрымліваючы сувязь са сваім ментарам Аляксандрам Таршыным[18], хоць яго імя ў апублікаваных дакументах Мінюста прама названа не было[19].
Згодна з матэрыяламі амерыканскага Мінюста, калі ў жніўні 2016 года Буціна прыбыла на тэрыторыю ЗША па студэнцкай візе, то яна заявіла аб планах вучыцца ў акрузе Калумбія, але фактычна займалася лабізмам і з’яўлялася «агентам уплыву Расіі». У верасні 2016 года, як пазначана ў абвінавачванні, Буціна напісала электронны ліст грамадзяніну ЗША ў мэтах арганізацыі публічнага мерапрыемства, на якім яна магла б аказаць уплыў на погляды амерыканскіх афіцыйных асоб. Згадвалася таксама пра мноства іншых яе спробаў усталяваць кантакты з прадстаўнікамі амерыканскага істэблішменту. У прыватнасці, The Washington Post паведамляла, што Буціна мела зносіны з Джэфры Горданам, членам перадвыбарнай каманды прэзідэнта Трампа, куратарам пытанняў нацыянальнай бяспекі.
Першапачатковыя абвінавачванні Буцінай былі прад’яўленыя па раздзелу 18, частках 951 (18 U.S. C. § 951) і 371 (18 U. S. C. § 371) зводу законаў ЗША. Змест параграфа 371 апісвае змову з мэтай здзяйснення злачынства або прычынення шкоды Злучаным Штатам (гэта значыць сумесныя дзеянні двух або больш асоб у здзяйсненні нейкага іншага злачынства). Максімальны тэрмін пакарання паводле гэтага параграфа — пяць гадоў турэмнага зняволення. Параграф 951, адзін са шматлікіх законаў ЗША, якія рэгулююць працу замежных агентаў, патрабуе рэгістрацыі асоб, што выконваюць любую дзейнасць на тэрыторыі ЗША пад кантролем замежных урадаў (калі яны не дыпламаты). Парушэнне гэтага патрабавання прадугледжвае ў якасці максімальнага пакарання дзесяць гадоў турмы[20]. Буціна вінаватай сябе не прызнала. Яе адвакат Роберт Дрыскола адмаўляў, што Буціна займалася шпіянажам. Адвакаты пагадзіліся з патрабаваннем пракуратуры аб закрыцці доступу да матэрыялаў справы[21][22]. МЗС Расіі назваў абвінавачванні «палітычным заказам»[12].
У лістападзе 2018 года бацька Буцінай звярнуўся да прэзідэнта Расіі: «Дапамажыце! Мая дачка падвяргаецца катаванням у амерыканскай турме!»[23]. Аб прымяненні катаванняў у амерыканскай турме казаў і міністр замежных спраў Расіі Сяргей Лаўроў[24]. Сама Буціна ў красавіку 2019 года паведаміла, што катаванні да яе не ўжываліся, аднак яе доўгі час утрымлівалі ва ўмовах ізаляцыі і псіхалагічна ёй было цяжка[25]. Аднак у інтэрв’ю ў кастрычніку 2020 года ахарактарызавала сістэматычнае пазбаўленне сну як катаванне, якое ўжывалася супраць яе[26].
У пачатку снежня 2018 стала вядома, што Буціна, якая ўжо больш за 5 месяцаў знаходзілася ў суровых умовах турэмнага ўтрымання, пазбаўлення сну, апранання кайданоў і замыкання ў адзіночнай камеры[27], мае намер заключыць здзелку са следствам, якая дазваляе без правядзення паўнавартаснага судовага працэсу з удзелам прысяжных у абмен на частковае прызнанне віны атрымаць больш мяккае пакаранне[28]. МЗС РФ упэўнены, што здзелка са следствам, на якую пагадзілася Буціна, стала вынікам прымянення катаванняў[29][30].
13 снежня 2018 года Буціна заявіла ў судзе, што прызнае сваю віну ва ўдзеле ў змове супраць ЗША, а таксама паведаміла, што дзейнічала пад кіраўніцтвам расійскага чыноўніка[31]. 26 красавіка 2019 года суд у Вашынгтоне прысудзіў Буціну да 18 месяцаў пазбаўлення волі і ўхваліў дэпартацыю ў РФ пасля адбыцця прысуду[32].
У маі 2019 года асуджаная Буціна пераведзеная для адбыцця пакарання ў турму Northern Neck, штат Віргінія[33]. Затым адбывала пакаранне ў турме Талахасі, штат Фларыда, дзе працавала ў сталовай, здзяйсняла ранішнія прабежкі, вяла рукапісныя запісы. Усяго пра падзеі, якія адбываліся з ёй, Марыя напісала сотні старонак тэксту. Штотыдзень за 7 долараў Буціна мела магчымасць па 45 хвілін мець зносіны праз відэасувязь з бацькамі і сябрамі[34].
25 кастрычніка 2019 года Буціну вызвалілі з федэральнай турмы пасля частковага адбыцця 18-месячнага тэрміну. 26 кастрычніка 2019 года самалётам, які вылецеў з Маямі ў Маскву, Буціна вярнулася ў Расію[35].
У снежні 2019 года Марыя ўладкавалася на працу на тэлеканал RT у якасці вядучай праграмы «Выдатная Расія бу-бу-бу». Акрамя Буцінай сярод вядучых праграмы — былы супрацоўнік ФБК Віталь Серуканаў і прадзюсар RT Дзмітрый Лявонцьеў[36]. Таксама Буціна ўвайшла ў экспертны савет пры ўпаўнаважаным па правах чалавека ў РФ[7] і стала членам Грамадскай палаты РФ 7 склікання[8], дзе пазначала сваю спецыялізацыю на абароне правоў і інтарэсаў грамадзян Расіі за мяжой і ў расійскай турэмнай сістэме.
У 2020 годзе выдала кнігу «Турэмны дзённік», у якой апісала гісторыю свайго турэмнага зняволення ў ЗША[9].
У 2021 годзе ўдзельнічала ў выбарах у Дзярждуму ад «Адзінай Расіі», але не была абрана. Аднак пасля адмовы ад мандата Ігара Васільева ўсё ж стала дэпутатам[37][38].
З 27 сакавіка 2023 года выпускае аўтарскую праграму «Лялькі спадчынніка Туці» на Першым канале[39].
У жніўні 2022 года, у эфіры праграмы У. Салаўёва «Вечар з Уладзімірам Салаўёвым», прапанавала караць турмой бацькоў дзяцей, якія будуць выкарыстоўваць VPN у выпадку блакіроўкі YouTube у Расійскай Федэрацыі.