Пётр Арсеола

Пётр Арсеола
венг.: Orseolo Péter
2-і кароль Венгрыі 1038 — 1041
Папярэднік	Іштван I Святы
Пераемнік	Самуіл Аба
1044 — 1046
Папярэднік	Самуіл Аба
Пераемнік	Андраш I
Нараджэнне	1011 Венецыя, Венецыянская рэспубліка
Смерць	1046[1] ці 1059 Секешфехервар, Секешфехерварскі яраш^[d], медзье Феер^[d], Каралеўства Венгрыя
Месца пахавання	Сабор Святых Пятра і Паўла
Род	Orseolo^[d]
Бацька	Атон Арсеола
Маці	Грымельда Венгерская^[d][2]
Жонка	Tuta von Formbach^[d] і Юдыт фон Швейнфурт^[d]
Веравызнанне	хрысціянства
Партыя	палітык да ўзнікнення палітычных партый^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пётр Арсеола (правільней Петэр Арсеола, венг.: Orseolo Péter, каля 1011, Венецыя — 1046 ці 1059, Секешфехервар) — другі кароль Венгрыі, сын малодшай сястры Іштвана Святога і венецыянскага дожа Атона Арсеола (сына дожа П’етра II).

Біяграфія

Выхоўваўся пры венгерскім двары. Пасля гібелі на паляванні прынца Імрэ (сына Іштвана Святога) 2 верасня 1031 года стаў прэтэндэнтам на венгерскі прастол.

Заняў трон у канцы лета 1038 года пасля смерці караля Іштвана. Каранаваўся ў Секешфехервары. Паслядоўна працягваў палітыку свайго папярэдніка, накіраваную на ўмацаванне дзяржавы і ўзмацненне хрысціянскай рэлігіі. Заснаваў шэраг манастыроў, з яго імем звязана заснаванне Будайскай парафіі, біскупства ў Вацы і будаўніцтва базілікі ў горадзе Печ.

У сваё першае кіраванне Пётр Арсеола вёў актыўную знешнюю палітыку, што праявілася ў сумеснай з чэшскім князем барацьбе супраць імператара Свяшчэннай Рымскай імперыі Генрыха III.

У 1041 годзе Пётр Арсеола быў зрынуты ў выніку змовы, і новым каралём стаў Самуіл Аба, муж яго цёткі па маці. Зрынуты Пётр Арсеола бег і быў вымушаны прасіць прыстанку ў нядаўняга праціўніка — германскага кіраўніка Генрыха III, — з дапамогай якога праз тры гады вярнуў венгерскі трон. У барацьбе за ўладу абапіраўся на фаварытаў Генрыха III, братоў Гуда і Келеда, якія карысталіся яго поўным заступніцтвам.

Вярнуўшы ўладу, Пётр увёў у краіне германскае права і тым самым адышоў ад палітыкі Іштвана. У 1045 годзе Пётр перадаў пазалочаную дзіду, якая сімвалізавала Венгрыю, Генрыху, ператварыўшы краіну ў васала германскай імперыі.

З-за прагерманскай палітыкі Пятра Арсеола супраць яго было арганізавана некалькі змоў, аднак ніводная з іх не атрымалася. У 1046 годзе ў краіне ўспыхнула язычніцкае паўстанне Ваты. Пётр Арсеола быў схоплены на заходняй мяжы Венгрыі і аслеплены. Звесткі пра далейшы лёс Пятра Арсеола супярэчлівыя: паводле адных, Пётр пасля асляплення быў забіты, паводле іншых (менш распаўсюджаных) — застаўся жывы, бег у Чэхію і там у 1055 годзе ажаніўся з удавой чэшскага князя Юдыце са Швейнфурта^[3], і памёр толькі праз чатыры гады. Яго прах пахаваны ў Печскай базіліцы, якую ён заснаваў у 1040 годзе.

Зноскі

1. Pere I d’Hongria // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
2. Lundy D. R. The Peerage
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
3. Козьма Пражский. Книга 2(руск.) = Chronica Boëmorum // Чешская хроника. — М: 1962.