Торбачнік палявы

Торбачнік палявы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Капустакветныя Сямейства:  Капуставыя Трыба:  Thlaspideae Род:  Торбачнік Від:  Торбачнік палявы
Міжнародная навуковая назва
Thlaspi arvense L., Sp. Pl. 2: 646, 1753
Сінонімы
Гл. у тэксце
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   23422 NCBI   13288 EOL   583698 GRIN   t:105522 IPNI   290477-1 TPL   kew-2437621

То́рбачнік палявы^[1] (Thlaspi arvense) — кветкавая расліна роду Торбачнік (Thlaspi) сямейства Капуставыя (Brassicaceae).

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Кветка

Аднагадовая жоўта-зялёная травяністая расліна вышынёй 10—60^[2] см. Сцябло прамое, простае або галінастае. Лісце простае, суцэльнае, з зубчастым краем, чаргаванае. Прыкаранёвае лісце адваротна-яйцападобнай формы, на чаранках, сцябловае — падоўжана-эліпсападобнае, сядзячае, з вострымі вушкамі. Кветкі з чатырма пялёсткамі белага колеру, з зялёнымі чашалісцікамі. Плод — стручочак даўжынёй 12—18 мм, крылаты па краі і з вузкай выемкай у верхняй частцы. Насенне (да 50 тысяч з адной расліны^[2]) адваротна-яйцападобнай або авальнай формы, цёмна-вішнёвага або карычневага колеру.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўразіі, натуралізавалася амаль паўсюдна^[3]. Святлолюбівая расліна, мезафіт, гіграфіт і эўтроф^[4]. Расце на сухіх і стэпавых лугах, аблогах, пустках, узлесках, палях, пашах і агародах, каля жылля і дарог. Цвіце ў чэрвені—жніўні. Плады паспяваюць у ліпені—верасні. Жыццяздольнасць насення можа захоўвацца да 10 гадоў^[2]. Устойлівая да розных уздзеянняў расліна. Вырваныя з коранем і пакінутыя на полі расліны могуць прыжывацца зноў^[2]. Могуць зімаваць у фазе цвіцення^[2].

Гаспадарчае значэнне

Пустазелле. Асабліва засмечвае азімыя пасевы.

Лекавая расліна. У насенні торбачніка палявога маецца да 30 % алею з пахам часнаку^[1].

Сінонімы

Паводле сайта The Plant List:

• Crucifera thlaspi (Roxb.) E.H.L.Krause
• Lepidium thlaspi Roxb.
• Teruncius arvense (L.) Lunell
• Teruncius arvensis (L.) Lunell
• Thlaspi baicalense DC.
• Thlaspi collinum M.Bieb
• Thlaspi strictum Dalla Torre & Sarnth.
• Thlaspidea arvensis (L.) Opiz
• Thlaspidium arvense (L.) Bubani

Зноскі

1. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
2. Thlaspi arvense L. — Ярутка полевая // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)
3. Taxon: Thlaspi arvense L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)
4. Ярутка полевая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура

• Скуратовіч А. М. То́рбачнік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 489—490. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Сімановіч Л. Г. То́рбачнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 92. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
• Thlaspi L. — Ярутка // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 117—118. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Род 46. Thláspi L. — Яру́тка // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — ISBN 9-87317-128-9.
• Буш Н. А. Род 681. Ярутка — Thlaspi. // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редактор тома Н. А. Буш. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1939. — Т. VIII. — С. 576—590. — 696 + XXX с. — 5 200 экз.
• Ярутка // Сельскохозяйственный энциклопедический словарь / Редкол.: В. К. Месяц (гл. ред.) и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 621. — 656 с. — 100 000 экз. (руск.)

Спасылкі

• Ярутка полевая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Thlaspi arvense L. — Ярутка полевая // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)
• Ярутка полевая // Архив природы России Архівавана 25 лютага 2020. (руск.)
• Депозитарий живых систем «Ноев ковчег» (руск.) // Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава
• Thlaspi arvense L. (Ярутка полевая) у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)