Узброены пікап

Узброены пікап (жарг. тэхнічка і тэкнікал [англ. Technical][1]; таксама battlewagon[2], gunwagon[3]; вядомыя мянушкі — «шахідмабіль»[4] і «тачанка»[4][5]) — імправізаваная баявая машына, якая ўжываецца ірэгулярнымі фарміраваннямі і ўзброенымі сіламі дзяржаў (у асноўным краіны Афрыкі і Блізкага Усходу). Звычайна ўяўляе сабой цывільны пікап з устаноўленым у кузаве буйнакаліберным кулямётам ці аўтаматычнай гарматай малога калібра (радзей мінамётам, станковай супрацьтанкавай безадкатнай гарматай або аўтаматычным гранатамётам, СТРК або ПЗРК на апорна-пускавой устаноўцы).

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

У артыкуле «Маршал Будзёны — „Рускі Мюрат“»[6] Генеральнага штаба палкоўнік Меснер апісаў першае масіраванае баявое прымяненне лёгкіх небраніраваных грузавікоў Форд ТТ генералам Барбовічам супраць 6-й, 11-й і 14-й дывізій 1-й Коннай арміі Будзёнага каля вёскі Агайманы 17 кастрычніка 1920 года:

«У вёскі Адайманы[7] нам заступае шлях Будзёны. Генерал Барбавіч пускае супраць яго 6, 11 і 14-й дывізій некалькі бронеаўтамабіляў і 20 паўтонаў грузавікоў Форда з кулямётамі, для гэтых „фордаў“ — гэта баявое хрышчэнне: упершыню ў гісторыі ваеннай справы небраніраваныя аўтамабілі кінутыя ў бой. Чырвоныя спалохаліся выгляду „фордаў“ і паспешна адступілі: шлях да пярэсмыку прыадкрыўся».

Выпраўляючы справы начальніка штаба Карнілаўскай дывізіі Меснер сам быў сведкам апісванай ім атакі. Улічваючы рэпутацыю Меснера як выдатнага ваеннага навукоўца, можна не сумнявацца ў тым, што да 1937 года ў адкрытых крыніцах інфармацыі аб больш раннім масіраваным ужыванні ўзброеных «пікапаў»[8] не знаходзілася. Звестак пра аўтарства ідэі Меснер не пакінуў[9].

Паходжанне назвы

[правіць | правіць зыходнік]
Узброены пікап з буйнакаліберным кулямётам Уладзімірава ў Ліберыі.

Назва тэхнікал (англ.: technical) пайшла з 1991 года, з грамадзянскай вайны ў Самалі, калі мясцовыя баевікі, якія актыўна выкарыстоўвалі такія машыны, патрабавалі ў супрацоўнікаў Міжнароднага камітэта Чырвонага Крыжа даніну за правядзенне гуманітарных канвояў па сваёй тэрыторыі. Гэтыя фінансавыя выдаткі ўказваліся ў афіцыйных справаздачнасць як «тэхнічныя»[10].

У рускім ваенным жаргоне таксама сустракаюцца назвы «джыхадмабіль», «шахідмабіль» і «тачанка»[4][11][12].

Канструкцыя

[правіць | правіць зыходнік]
Technical разам са спаранай зенітнай устаноўкай ЗП-23-2 са складу сілаў Пераходнага нацыянальнага савета Лівіі, 2011.

Баявыя тачанкі, змантаваныя на шасі паўнапрывадных аўтамабіляў — самае простае ўзбраенне, якое можна сабраць у палявых умовах, маючы мінімум тэхнічных ведаў. Узбраеннем у большасці выпадкаў з’яўляецца савецкая аўтаматычная зброя: кулямёты ДШК, КПВ (адзінкавыя або спараныя), зенітныя ўстаноўкі ЗП-23-2. Часам усталёўваюцца лёгкія артылерыйскія гарматы, такія як 106-мм безадкатная гармата М40 або комплексы СТКР.

«Зварачны апарат, некалькі лістоў металу, буйнакаліберны кулямёт або зенітная артылерыя, амерыканскі СТРК або любы іншы від узбраення — усё гэта баевікі мантуюць у палявых умовах за некалькі гадзін. Самыя экзатычныя асобнікі маюць замест кулямёта пускавы кантэйнер для некіраванага ўзбраення. Праўда, жывучасць такіх аўтамабіляў таксама пад пытаннем, бо часцяком машына запальваецца ад прадуктаў гарэння НУРСаў і фактычна расход „адна машына на адзін залп“ для баевікоў з’яўляецца нармальным.»

— Інтэрв’ю на «Звяздзе».

Прымяненне

[правіць | правіць зыходнік]
Пікап з ЗПУ-2 у Адждабіі, Лівія, 2011.

Дадзены від баявой тэхнікі атрымаў вялікае распаўсюджванне ў розных грамадзянскіх канфліктах і выкарыстоўваецца бакамі, якія выпрабоўваюць недахоп у спецыялізаваных баявых машынах, напрыклад, паўстанцкімі сіламі.

У сучасным выглядзе падобныя машыны з’явіліся ў Заходняй Сахары ў 1975 годзе падчас дзеянняў фронту «Палісарыё», калі для барацьбы з войскамі Марока і Маўрытаніі, байцы сталі ўсталёўваць на джыпы хуткастрэльныя буйнакаліберныя зенітныя ўстаноўкі ЗГУ-1, ЗПУ-2 і ЗПУ-4.

У вялікіх колькасцях яны выкарыстоўваліся ў ходзе вайны «Таёт» паміж Лівіяй і Чадам (1980-я).

Па некаторых даных, найбольшае развіццё атрымалі ў час вайны ў Афганістане (1980-я), дзе актыўна выкарыстоўваліся маджахедамі[13].

Шырока ўжываюцца падчас грамадзянскіх войнаў і канфліктаў, якія рушылі за т. зв. Арабскай вясной (2010-я), дзе называюцца журналістамі «джыхадмабілі», якія выкарыстоўваюцца тэрарыстычнымі ісламісцкімі групоўкамі[14].

«Але вернемся да фронту. Утрымліваць суцэльны фронт ІДІЛ не ў стане нават у пустыннай зоне. Тактыка, заснаваная на хуткім перамяшчэнні мабільных груп без цяжкай тэхнікі, якія абапіраюцца толькі на „тэхнічкі“ — старыя пікапы „Таёта“ з пастаўленымі на іх кулямётамі, працуе толькі там, дзе няма адэкватнага адказу.»

— Яўген Круцікаў, ваенны эксперт

Баец YPG на фоне ўзброенага пікапа, 2015.

Шырока ўжываліся ўкраінскімі добраахвотніцкага батальёнамі (на пачатковым этапе) ва ўзброеным канфлікце на ўсходзе Украіны — такія машыны атрымалі мянушку «бандэрамабілі» ад украінскіх сілавікоў[15], прыхільнікі паўстанцаў іх называлі жартам «перамогамабілі»[16].

Таксама на аўтамабілі (рэдка на пераробленую ваенную тэхніку), з дадатковым браніраваннем, нагружаецца выбухоўка для далейшага падрыву тэрарыстамі-смяротнікамі (шахідамі) каля пазіцый праціўніка як мага бліжэй (гл. Шахідмабіль). Дадзеная тактыка выкарыстоўваецца ў ІД для ажыццяўлення прарываў.

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Артём Платонов. Ливия: война Тойот
  2. ↑ Somali Warlords Moving Gunwagons from Mogadishu, Somalia News Update. Архівавана 29 верасня 2007 года.
  3. ↑ Somalia transitional government soldiers keep watch from a battlewagon over the parliament at Baidoa in November 2006
  4. ↑ а б в Против «джихад-мобилей» Россия бросит в Сирию «тачанки»(недаступная спасылка)
  5. ↑ Российская армия использует в Сирии «тачанки» на базе УАЗ-3163
  6. ↑ Месснер Е. Э. Маршал Будённый — «Русский Мюрат». Сегодня. — 1937. — № 173.
  7. ↑ У тэксце артыкула памылкова надрукавана „Адайман“
  8. ↑ Самога тэрміна ў сучасным разуменні тады яшчэ не існавала, тым менш ён быў вядомы ў Расіі.
  9. ↑ Российский военный сборник. Хочешь мира, победи мятежевойну! : Творческое наследие Е. Э. Месснера
  10. ↑ "Guerrilla Trucks: Why rebels and insurgent groups the world over love the Toyota Hilux pickup as much as their AK-47s". Newsweek. 2010-10-14. Праверана 2010-10-25.
  11. ↑ Российские военные расстреливают джихад-мобиль из гранатомета: эксклюзивные кадры (руск.). tvzvezda.ru. Телеканал «Звезда» (24 чэрвеня 2017). Праверана 30 ліпеня 2017.
  12. ↑ Коц А.. Анатомия "джихад-мобиля". Самое опасное оружие террористов в Сирии (руск.). ria.ru. РИА Новости. Россия сегодня (23 чэрвеня 2017). Праверана 30 ліпеня 2017.
  13. ↑ С. Козлов. «В песках Регистана». «Братишка», июль 2006.
  14. ↑ Джихадмобиль — фотоподборка техники ИГИЛ (руск.).
  15. ↑ «Бандеромобиль» сил АТО в действии (ВИДЕО) Архівавана 5 ліпеня 2019..
  16. ↑ Бронетехника переднего края (руск.).

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Leigh Neville. Technicals: Non-Standard Tactical Vehicles from the Great Toyota War to modern Special Forces. — Bloomsbury Publishing, 2018. — 97 с. — ISBN 9781472822529. — ISBN 1472822528.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]