Ульянаўская вобласць

Ульянаўская вобласць
Ульяновская область
Герб^[d] Сцяг
Краіна	Расія
Гімн	Гімн Ульянаўскай вобласці^[d]
Статус	вобласць
Уваходзіць у	Прыволжская федэральная акруга Паволжскі эканамічны раён
Адміністрацыйны цэнтр	Ульянаўск
Дата ўтварэння	19 студзеня 1943
Губернатар	Сяргей Марозаў
Насельніцтва (2010)	1 292 174[1] (38-е месца)
Шчыльнасць	34,8 чал./км²
Плошча	37 181 км² (59-е месца)
Часавы пояс	GMT +4
Код ISO 3166-2	RU-ULY
Код аўтам. нумароў	73, 173
Афіцыйны сайт (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ульянаўская вобласць — суб’ект Расійскай Федэрацыі, які размешчаны на паўднёвым усходзе еўрапейскай часткі краіны. Адміністрацыйны цэнтр — Ульянаўск. Створана 19 студзеня 1943 года.

Гісторыя

Засяленне Сярэдняга Паволжжа людзьмі паводле дадзеных археалагічнай навукі адбылося больш за 100 тысяч гадоў таму. Пра прысутнасць людскіх калектываў ва Ульянаўскай вобласці ў эпоху палеаліту сведчаць асобныя стаянкі і месцазнаходжанні прылад з каменю і косці, выяўленыя ў вусці ракі Чэрэмшан на паўвостраве Тунгуз, на ўзбярэжжы Волгі ў раёне Ундораўскага курорту.

У VIII—IX стагоддзях Ульянаўская вобласць уваходзіла ў склад ранняй Волжскай Булгарыі як саюз качавых цюркамоўных і аседлых вугора-фінскіх плямёнаў. У канцы XIV — пачатку XV стагоддзя пасля спусташальнага набегу сярэднеазіяцкага кіраўніка Тамерлана пачалося запусценне тэрыторыі рэгіёна. З канца 30-х гадоў XV стагоддзя край увайшоў у склад Казанскага ханства. Пасля ўзяцця Казані тэрыторыя будучага Сімбірскага намесніцтва паступова засялялася русінамі, якія змешваліся з мясцовымі татарамі.

У канцы 40-х гадоў XVII стагоддзя пад агульным кіраўніцтвам стольніка Багдана Хітрава пачалося будаўніцтва Карсунска-Сімбірскай засечнай рысы (1647—1654 гады). Праз 22 гады пасля заснавання Сімбірскай яму давялося вытрымаць моцную барацьбу ў абарону дзяржавы, але не супраць знешніх ворагаў, а супраць казацкай вольніцы, кіраванай найвялікшым данскім атаманам Сцяпанам Разіным.

У XVIII стагоддзі ў сувязі з пашырэннем тэрыторыі расійскай дзяржавы, у прыватнасці, ва ўсходнім кірунку, інтэнсіўна сталі асвойвацца і засяляцца паўднёвыя раёны цяперашняй тэрыторыі Ульянаўскай вобласці, а сам Сімбірск стаў губляць ваенна-стратэгічнае значэнне, але застаўся губернскім цэнтрам. Савецкая ўлада ў Сімбірскай губерні была ўсталявана праз месяц з невялікім пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі — 10 снежня 1917 года.

Прырода

Рака Волга дзеліць тэрыторыю вобласці на ўзнёслае правабярэжжа і нізіннае левабярэжжа (Заволжа). Правабярэжная частка занята Прыволжскім узвышшам (вышыня да 363 м) якое выходзяць да Волгі Ундорскімі, Краменскімі і Сенгілееўскімі горамі. Паверхня левабярэжнай часткі — спадзіста-ўвалістая раўніна. Асноўная рака — Волга (Куйбышаўскае вадасховішча) з прытокамі Сура, Свіяга, Вялікі Чарамшан і інш. Клімат умерана кантынентальны. Сярэдняя тэмпература студзеня −13 °C, ліпеня +19 °C. Ападкаў каля 400 мм у год.

Насельніцтва

Насельніцтва Ульянаўскай вобласці складае 1350,7 тыс. чал. (2005). Большасць насельніцтва Ульянаўскай вобласці — рускія (больш за 74 %). Істотную долю насельніцтва складаюць татары (11 %), чувашы (8 %), мардва (4 %).

Вобласць падзяляецца на 21 раён, буйнейшый гарады — Ульянаўск, Дзімітраўград.

Гаспадарка

Прамысловасць Ульянаўскай вобласці ўяўляе сабой шматгаліновую вытворчасць, аснову якой складаюць каля 420 буйных і сярэдніх прадпрыемстваў. Вырабляюцца самалёты, легкавыя і грузавыя аўтамабілі, станкі, медыцынскае абсталяванне, бытавая тэхніка, аздобныя матэрыялы, дываны і панчошна-шкарпэтачныя вырабы, ваўнянымі тканіны, шыфер, дыятаміт, цэмент, паліграфічная прадукцыя, разнастайныя харчовыя прадукты і інш.

Сельская гаспадарка мае збожжавы і жывёлагадоўчы кірунак, значныя пасевы бульбы і тэхнічных культур. Вытворчасць гародніны ідзе, у асноўным, на мясцовае забеспячэнне. Жывёлагадоўля спецыялізавана на гадоўлі буйной рагатай жывёлы малочна-мяснога кірунку і арыентавана на забеспячэнне мясцовых патрэбаў.

У вобласці развіваюцца чыгуначны, аўтамабільны, паветраны, водны і трубаправодны транспарт. Праз тэрыторыю вобласці праходзяць чыгуначныя шляхі, якія злучаюць яе з цэнтральным раёнам Расіі, Ніжнім Паволжам, Уралам, Казахстанам, Сібірру. Агульная працягласць аўтамабільных дарог агульнага карыстання складае 7,8 тыс. км, у т.л. федэральных і абласных — 4,6 тыс. км, дарог з цвёрдым пакрыццём 4,2 тыс. км. Самы стары від транспарту — водны. Буйныя парты — Ульянаўск, Сенгілей, Старая Майна. Ёсць два аэрапорты, здольнымі прымаць усе тыпы паветраных суднаў без абмежаванняў. Працуе грузавая авіякампанія «Волга-Днепр». Сучасныя тэлекамунікацыйныя сеткі дазваляюць мець надзейную тэлефонную, тэлеграфную, факсімільную і іншыя віды сувязі.

Вобласць мае досыць развітую мінеральна-сыравінную базу. Сярод карысных выкапняў прадстаўленыя нафта, гаручыя сланцы, торф, кварцавыя пяскі, дыятаміты, мел і інш.

Вядомыя асобы

• Міхаіл Пятровіч Хваткоў — Герой Савецкага Саюза

Зноскі

1. Предварительные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Архівавана 18 снежня 2014.