Фольксмарынэ ням.: Volksmarine | |
---|---|
ням.: Volksmarine | |
Гады існавання | 1956 — 1990 |
Краіна | ГДР |
Падпарадкаванне | National Defense Council[d] |
Уваходзіць у | Нацыянальная народная армія |
Тып | ваенна-марскія сілы |
Колькасць | 14.250 (Soll, Frieden, 1990)[1] |
Дыслакацыя | |
Удзел у |
Фо́льксмарынэ (ням.: Volksmarine) — назва ваенна-марскіх сіл ГДР. Яны ўваходзілі ў створаную ў 1956 годзе Нацыянальную народную армію.
У пачатку 1950-х гадоў абедзве германскія дзяржавы выконвалі, хоць бы фармальна, пасляваенныя палажэнні аб дэмілітарызацыі Германіі, і не стваралі ўзброеных сіл. Таму марскія ўзброеныя сілы ГДР да 1956 года мелі назву «Марская паліцыя» і былі падпарадкаваныя МУС. У 1956 годзе, услед за стварэннем Бундэсвера ФРГ, у ГДР было створана Міністэрства нацыянальнай абароны, і караблі і падраздзяленні Марской паліцыі ўвайшлі ў яго склад як ВМС ГДР (Seestreitkräfte). З 1960 года ВМС атрымалі назву Фольксмарынэ (Volksmarine, Народны флот), якую мелі да ліквідацыі флота ў 1990 годзе. У нямецкай мове ўжываецца скарачэнне VM, у беларускай мове — НВМФ ГДР (Народны Ваенна-марскі флот).
За сорак гадоў сваёй гісторыі Фольксмарынэ не прымаў удзелу ў баявых дзеяннях.
Фольксмарынэ фарміраваўся з улікам гідраграфіі Балтыйскага мора — даволі дробнага, скалістага, з парэзаным узбярэжжам, і такім чынам малапрыстасаванага для дзеянняў буйных караблёў. Асноўную сілу ФМ склалі малатанажныя судны — тарпедныя катары, супрацьлодкавыя катары, ракетныя катары, малыя ракетныя караблі, прыбярэжныя супрацьмінныя караблі, супрацьлодкавыя караблі, дэсантныя караблі, самалёты і верталёты марской авіяцыі. Самымі буйнымі ў Фольксмарынэ былі вартавыя караблі тыпу «Дэльфін» водазмяшчэннем 1670 тон.
Таксама ў склад ФМ уваходзілі навучальныя судны, у тым ліку паруснік «Вільгельм Пік». Фольксмарынэ не меў на ўзбраенні атамнай зброі або караблёў на атамным хаду. ВМФ НДР мог самастойна вырашаць наступныя задачы:
Такім чынам, Фольксмарынэ па характарыстыках і задачам можна лічыць абарончым флотам.
Баявых караблёў — 110
Дапаможных суднаў — 69
Верталётаў марской авіяцыі — 24 (16 — Мі-8 і 8 — Мі-14)
Самалётаў марской авіяцыі — 20 знішчальнікаў-бамбардзіроўшчыкаў Су-17.
Асабовы склад — 16 000 чалавек.
Фольксмарынэ не меў на ўзбраенні падводных лодак, хоць планы іх стварэння ў 1950-я гг. распрацоўваліся і вялася падрыхтоўка асабовага складу. Пасля праект быў згорнуты, не ў апошнюю чаргу з-за непрыстасаванасці рэльефу Балтыкі для дзеянняў падлодак — зручней было выкарыстоўваць для тых жа мэтаў тарпедныя катары. Асабовы склад быў размеркаваны па іншых падраздзяленнях. Яшчэ ў 1980-я гады «падводнікі» плавалі ў складзе экіпажаў розных караблёў. Ад іх таварышаў па службе, якія ведалі аб іх падрыхтоўцы, пайшлі легенды аб існаванні ў Фольксмарынэ сакрэтнага падраздзялення падводных лодак.
У ноч на 5 верасня 1979 года старшыня вартавага карабля «Граал Мюрыц», які вырашыў збегчы на Захад, ноччу зачыніў спаўшы экіпаж у труме і ўзяў курс на ФРГ. Маракі ўзарвалі дзверы трума гранатай і змаглі затрымаць здрадніка. Ён быў асуджаны, аднак пасля падзення Берлінскай сцяны выйшаў на свабоду.
Пасля ўваходжання ГДР у склад ФРГ 3 кастрычніка 1990 года злучэнні узброеных сіл ГДР, уключаючы Фольксмарынэ, перайшлі пад пачатак спецыяльна створанага камандавання «Бундэсвер Ост» на чале з дасланымі заходненямецкімі камандуючымі. Сілы былога Фольксмарынэ ўзначаліў адмірал Бундэсмарыне Дырк Хорцен. Адразу пасля гэтага пачалася планамерная ліквідацыя матэрыяльнай і кадравай базы ФМ. Пераважная большасць караблёў у 1991—1996 гг. было прададзена альбо ва ўзброеныя сілы іншых краін, альбо проста на злом. Пераважная большасць афіцэраў і кадравых унтэр-афіцэраў — звольнена са службы.
Прычыны:
Ветэраны Фольксмарынэ ўваходзяць у агульнаармейскую ветэранскую арганізацыю ГДР «Traditionsverband Nationale Volksarmee».
Асноўнай праблемай ветэранаў узброеных сіл ГДР у аб'яднанай Германіі была нявыплата пенсій, альбо налічэнне ім меншага, па параўнанні з афіцэрамі ФРГ, памеру пенсій. На сённяшні дзень гэтыя праблемы ў асноўным вырашаны ў судовым парадку. Праграмнымі мэтамі ветэранскіх арганізацый застаюцца барацьба з ачарненнем гісторыі ГДР і яе ўзброеных сіл у СМІ і дыскрымінацыяй усходніх немцаў у аб'яднанай Германіі.
7 лістапада 2010 года ў Берліне прайшлі мерапрыемствы, прысвечаныя 50-й гадавіне стварэння Фольксмарынэ. Перад прысутнымі выступіў апошні міністр нацыянальнай абароны ГДР адмірал Тэадор Хофман і іншыя ветэраны флоту, а таксама ветэраны іншых родаў войскаў. Мерапрыемства праходзіла пад ваенна-марскім сцягам ГДР, сцягам марской пагранічнай брыгады, вымпелам Міністэрства нацыянальнай абароны ГДР і адміральскім вымпелам Фольксмарынэ. Удзельнікі ўсклалі вянок да магілы рэвалюцыянераў германскай Лістападаўскай рэвалюцыі 1918 года.
Падобныя мерапрыемствы ў сучаснай ФРГ праходзяць ва ўмовах жорсткага супрацьстаяння з боку правых палітычных сіл, з вуснаў якіх гучаць патрабаванні забараніць нашэнне ваеннай формы ГДР як «знакаў таталітарнага рэжыму». Паліцыя, зрэшты, падкрэслівае, што армія ГДР ніколі не была прызнаная злачыннай арганізацыяй, і нашэнне яе формы не можа лічыцца злачынствам.
Адміралам Хофманам пасля звальнення ў адстаўку былі выпушчаныя дзве кнігі ўспамінаў «Каманда Балтыйскага мора. Ад навабранца да адмірала» (1995) і «Апошняя каманда. Успаміны міністра» (1993).
| ||||||||
| ||||||||
|
|
| ||||||
|
|
| ||||||
| ||||||||
|
Камандаванне ВМФ (Ростак), пазыўны — «Студыя»
Кожная з флатылій складалася з брыгад.
Адміралы Фольксмарынэ | |||||
---|---|---|---|---|---|
Шыццё на адваротах | Лампасы | Адмірал флоту (Flottenadmiral) |
Адмірал (Admiral) |
Віцэ-адмірал (Vizeadmiral) |
Контр-адмірал (Konteradmiral) |
OF-9 | OF-8 | OF-7 | OF-6 | ||
Афіцэры Фольксмарынэ | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Капітан цур зэе (Kapitän zur See) |
Фрэгатэн- капітан |
Карветэн- капітан |
Капітан- лейтэнант |
Обер-лейтэнант цур зэе |
Лейтэнант цур зэе |
Унтэр-лейтэнант цур зэе |
OF-5 | OF-4 | OF-3 | OF-2 | OF-1 | ||
Прапаршчыкі Фольксмарынэ | |||
---|---|---|---|
Старшы штабс-прапаршчык (Oberstabsfähnrich) |
Штабс-прапаршчык (Stabsfähnrich) |
Старшы прапаршчык (Oberfähnrich) |
Прапаршчык (Fähnrich) |
W-4 | W-3 | W-2 | W-1 |
Сяржанты Фольксмарынэ | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Штабс-обермайстар (Stabsobermeister) |
Обермайстар (Obermeister) |
Майстар (Meister) |
Старшыня (Obermaat) |
Старшыня (тэрміновай службы) |
Маат (Maat) |
Маат (тэрміновай службы) |
OR-8 | OR-7 | OR-6 | OR-5 | OR-4 | ||
Матросы Фольксмарынэ | ||
---|---|---|
Штабс-матрос (Stabsmatrose) |
Старшы матрос (Obermatrose) |
Матрос (Matrose) |
OR-3 | OR-2 | OR-1 |
1 сакавіка — 31 снежня 1956 года | Контр-адмірал | Фелікс Шефлер |
1 студзеня 1957 года — 31 ліпеня 1959 года | Віцэ-адмірал | Вальдэмар Фернер |
1 жніўня 1959 года — 31 ліпеня 1961 года | Контр-адмірал | Вільгельм Эйм |
1 жніўня 1961 года — 24 лютага 1963 года | Контр-адмірал | Хайнц Нойкірхен |
25 лютага 1963 года — 30 лістапада 1987 года | Віцэ-адмірал (пазней Адмірал) |
Вільгельм Эйм |
1 снежня 1987 года — 17 лістапада 1989 года | Віцэ-адмірал (пазней Адмірал) |
Тэадор Хофман |
11 снежня 1989 года — 2 кастрычніка 1990 года | Віцэ-адмірал | Хенрык Борн |