Цыслейтанія

Цыслейтанія (землі аўстрыйскай кароны) пазначаны чырвоным

Цыслейтанія (ням.: Cisleithanien, чэшск.: Předlitavsko) — у 1867—1918 назва адной са складовых частак манархіі Аўстра-Венгрыі, зямлі, непасрэдна падкантрольныя аўстрыйскай імперскай (а не венгерскай каралеўскай) кароне. Афіцыйнай назвай аўстрыйскіх земляў была ням.: Die im Reichsrat vertretenen Königreiche und Länder — Каралеўствы і землі, прадстаўленыя ў Рэйхсраце (Імперскім савеце).

Да пагаднення 1867 г. і ўтварэння затым Аўстра-Венгрыі, падзеленай на Цыслейтанскую і Транслейтанскую паловы (гэта значыць «па гэты і па той бок» ракі Лейты), тэрмін «Аўстрыя» служыў агульнай назвай для ўсіх земляў створанай у 1804 Аўстрыйскай імперыі. У аўстра-венгерскі перыяд пад «Аўстрыяй» мелі на ўвазе Цыслейтанскую палову дзяржавы ў супрацьлегласць Транслейтанскай, ці Венгрыі ў шырэйшым сэнсе.

Тэрытарыяльна землі аўстрыйскай кароны ўключалі не толькі сучасную Аўстрыю, але таксама Чэхію і Славенію, значныя вобласці сучасных Харватыі, Польшчы і Украіны, а таксама некаторыя раёны Італіі (Гарыцыя, Трыест, частку Ціроля).

У складзе Аўстра-Венгрыі цыслейтанскія (аўстрыйскія) землі мелі асобны ад венгерскіх парламент (вышэйзгаданы Рэйхсрат), урад (узначалены міністрам-прэзідэнтам) і некаторыя іншыя органы кіравання.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

У склад «каралеўстваў і земляў, прадстаўленых у рэйхсраце», уваходзілі:

Парадак	Назва адміністрацыйнай адзінкі	Плошча (км²)	Насельніцтва (1902)	Шчыльнасць насельніцтва (чал./км²)
1	Эрцгерцагства Ніжняя Аўстрыя	19 823	3 204 793	161,6
2	Эрцгерцагства Верхняя Аўстрыя	11 984	819 623	68,4
3	Герцагства Зальцбург	7153	198 485	27,7
4	Герцагства Штырыя	22 426	1 377 559	61,4
5	Герцагства Карынтыя	10 327	369 519	35,7
6	Герцагства Крайна	9956	511 424	51,3
7	Аўстрыйскае Прымор’е: а) маркграфства Істрыя	4955	352 987	71,2
8	б) княжацкае графства Гарыцыя і Градзішка	2918	236 641	81,1
9	в) горад Трыест з вобласцю	95	184 568	1942,8
10	Графства Ціроль	26 682	867 438	32,5
11	Вобласць Форарльберг	2602	132 989	51,1
12	Каралеўства Багемія (Чэхія)	51 948	6 429 755	123,8
13	Маркграфства Маравія	22 222	2 479 269	111,6
14	Герцагства Сілезія	5147	701 828	136,3
15	Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі (з г. Кракавам)	78 493	7 495 606	95,5
16	Герцагства Букавіна	10 442	746 245	71,4
17	Каралеўства Далмацыя	12 835	603 425	47,0
Усяго		300 008	26 712 154	89,6

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Цыслейтанія