Чарнасоценцы

Чарнасоценцы — зборная назва прадстаўнікоў правых арганізацый у Расіі ў 1905–1917 гг., якія выступалі пад лозунгамі манархізму, вялікадзяржаўнага шавінізму і антысемітызму[1].

Спачатку яны звалі сябе «сапраўды рускімі», «патрыётамі» і «манархістамі», але потым (праз Грынгмута) хутка адаптавалі гэту мянушку, узвядучы яе паходжанне да ніжагародскіх «чорных (нізавым) сотням» Кузьмы Мініна, якія вывелі Расію са стану Смутнага часу[2].

Чарнасоценны рух не ўяўляў сабою адзінага цэлага і быў прадстаўлены рознымі з'яднаннямі, такімі, у прыватнасці, як «Руская манархічная партыя», «Чорныя Сотні», «Саюз рускага народа» (Дубровіна), «Саюз Міхаіла Архангела» і інш.[3][4].

У 1905—1907 годах тэрмін «чорная сотня» ўвайшоў у шырокі ўжытак у значэнні ўльтраправых палітыкаў і антысемітаў. У «Малым тлумачальным слоўніку рускай мовы» П. Я. Стогна (Пг., 1915) чарнасотнік ці чарнасоценец — «рускі манархіст, кансерватар, саюзнік».

Сацыяльны грунт гэтых арганізацый складалі разнастайныя элементы: абшарнікі, прадстаўнікі духавенства, буйнай і дробнай гарадской буржуазіі, купцы, сяляне, працоўныя, мяшчане, рамеснікі, казакі, паліцэйскія чыны, што выступалі за захаванне непахіснасці самадзяржаўя на падставе ўвараўскай формулы «Праваслаўе, Самадзяржаўе, Народнасць». Перыяд адменнай актыўнасці чарнасоценцаў давёўся на 1905—1914 гады.

Ідэалогія

[правіць | правіць зыходнік]

Вытокі ідэалогіі чарнасоценства бяруць свой пачатак у славянафільскай плыні. Многія яе палажэнні перапляталіся з афіцыйнай манархічнай дактрынай, платформай нацыяналістаў, а ў некаторых выпадках з акцябрысцкай праграмай. Чарнасоценцы супрацьстаўлялі сябе марксізму і не прызнавалі матэрыялістычнага разумення гісторыі[5].

Частка чарнасотнікавых ідэй — як праграмы арганізацый, так і абмяркоўвальныя чарнасоценнай прэсай тэмы, — меркавала кансерватыўную грамадскую прыладу (мелі месца значныя споры па пытанні пра дапушчальнасць парламентарызма і зусім паважных устаноў у самадзяржаўнай манархіі), і некаторае ўтаймаванне «эксцэсаў» капіталізму, а таксама ўмацаванне грамадскай салідарнасці, формы прамой дэмакратыі.

Зноскі

  1. ↑ Шарова В. Л. Праворадикальная идеология в России: истоки и преемственность // Политико-философский ежегодник. — М.: Институт философии РАН, 2008. — В. 1. — С. 121.
  2. ↑ С.Степанов «ЧЕРНАЯ СОТНЯ»
  3. ↑ статья «Black Hundreds» в энциклопедии Британника
  4. ↑ статья «Черносотенцы» в БСЭ Архівавана 13 лютага 2009.
  5. ↑ С. А. Степанов. «Чёрная сотня. Что они сделали для величия России?» // М.: Яуза-пресс, 2013

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Кирьянов Ю. И. Правые партии в России. 1911-1917. — М.: РОССПЭН, 2001. — 472 с. — ISBN 5-8243-0244-8.
  • Лавриков С. В. Правомонархическое движение в Тверской губернии, 1905—1915 гг.: дисс. … канд. ист. наук : 07.00.02. — Тверь, 1996. — 204 с.
  • Размолодин М. Л. Черносотенные организации губерний Верхнего Поволжья в 1905—1914 гг. (на материалах Ярославской, Костромской и Владимирской губерний. — Ярославль: изд-во Александр Рутман, 2001;
  • Размолодин М. Л. О консервативной сущности чёрной сотни / Под ред. проф. Ю. Ю. Иерусалимского. — Ярославль: Нюанс, 2010.
  • Размолодин М. Л. Русский вопрос в идеологии чёрной сотни / Под ред. проф. Ю. Ю. Иерусалимского. — Ярославль: Нюанс, 2010.
  • Стогов Д. И. Черносотенцы: Жизнь и смерть за великую Россию / Отв. ред. О. А. Платонов. — М.: Ин-т рус. цивилизации, Алгоритм, 2012. — 672 с. — ISBN 978-5-4261-0004-6.

Спасылкт

[правіць | правіць зыходнік]

Выданні пачатку XX стагоддзя

[правіць | правіць зыходнік]
  • Грингмут В. А. Руководство черносотенца-монархиста. Изд. 2-е. М., 1911.
  • Майков А. А. Революционеры и черносотенцы. СПб., 1907.
  • Образцов В. А. Доклад черносотенца о Государственной Думе 3-го созыва. Харьков, 1908.
  • Соколовский С. А. «Революционеры» и «Чёрная сотня». Казань, 1906.
  • Список отдельных патриотических организаций России. СПб., 1906.
  • Третий Всероссийский съезд русских людей в Киеве. Киев, 1906.

Сайты сучасных чарнасоценных арганізацый

[правіць | правіць зыходнік]