Шаміль Басаеў

Шаміль Салманавіч Басаеў
Шаміль Салманавіч Басаеў
	чач.: Баси Салман ВоӀ Шемал
	; Шаміль Басаеў падчас тэракту ў Будзёнаўску, 19 чэрвеня 1995
Дата нараджэння	14 студзеня 1965
Месца нараджэння	Dyshne-Vedeno[d], Q24208439?, Вядзенскі раён[d], Чачэна-Інгушская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, РСФСР, СССР;
Дата смерці	10 ліпеня 2006[…] (41 год)
Месца смерці	Інгушэція, Расія[…];
Альма-матар	Маскоўскі інстытут інжынераў землеўпарадкавання[d] (1988);
Грамадзянства	Чачня;
Прыналежнасць	СССР; КГНК; ЧРІ
Род войскаў	Узброеныя фарміраванні Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя
Гады службы	1983—1985 ; 1991—2006
Званне	генерал арміі ЧРІ; генералісімус ЧРІ; (пасмяротна); падпалкоўнік войскаў КНК
Камандаваў	Атрад «Ваўкі» ; (1992—1993); Гагрынскі фронт УС Абхазіі ; (1992—1993); Корпус войскаў КНК; (1992—1993); Абхазскі батальён ; (1993 — 10 чэрвеня 1995) ; Усходні фронт УС ЧРІ ; (10 чэрвеня 1995 — красавік 1996) ; УС ЧРІ ; (красавік — чэрвень 1996) ; Цэнтральны фронт УС ЧРІ ; (чэрвень — жнівень 1996) ; Намеснік галоўнакамандуючага УС ЧРІ ; (17 ліпеня 1998 — ?) ; ІММБ ; (1998—2006) ; Маджлісуль Шура ; (1999—2006) ; Рыядус-Саліхійн ; (2001—2006)
Бітвы/войны	Жнівеньскі путч; Карабахская вайна: Абарона Шушы; Грузіна-абхазская вайна: Бітва за Гагру; Баі за Сухум, верасень 1993; Баявыя дзеянні супраць атрадаў узброенай апазіцыі ; Першая чачэнская вайна: Абарона Грознага ; (лістапад 1994); Абарона Грознага ; (1994—1995); Рэйд на Будзёнаўск; Штурм Грознага ; (жнівень 1996); Міжваенны канфлікт у Чачні; Уварванне ў Дагестан; Другая чачэнская вайна: Бітва за Грозны ; (1999—2000); Бітва за Шатой, 2000; Рэйд на Інгушэцію, 2004;
Узнагароды і званні	Орден «Честь Нації»[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Шаміль Басаеў, Абдалах Шаміль Абу-Ідрыс (14 студзеня 1965, Дышнэ-Ведзяно, Чачэна-Інгушская АССР — 10 ліпеня 2006, Етажава, Інгушэція) — чачэнскі паўстанец, лідар сепаратысцкага руху, адзін з лідараў самаабвешчанай рэспублікі Ічкерыя. Меў званне брыгаднага генерала, пазней генералісімуса (пасмяротна). Удзельнічаў у ваенных дзеяннях супраць расійскай федэральнай улады Расійскай Федэрацыі, арганізаваў дыверсійныя і тэрарыстычныя акты на тэрыторыі Расіі. Занесены ў спіс тэрарыстаў некалькіх краін, ААН і Еўрапейскага саюза.

Першая чачэнская вайна

26 лістапада 1994 атрад Ш. Басаева адыграў асноўную ролю ў разгроме рускіх танкавых падраздзяленняў і атрадаў прарасійскай апазіцыі падчас няўдалага штурму Грознага. З лістапада 1994 па сакавік 1995 г. Ш. Басаеў быў адным з кіраўнікоў абароны Грознага. Нягледзячы на адступленне асноўных чачэнскіх сіл у канцы студзеня, атрад Басаева трымаў абарону ў паўднёвым прыгарадзе Грознага Чарнарэчча да пачатку сакавіка. 13 лютага 1995 года прымаў удзел у перамовах з прадстаўнікамі расійскага камандавання ў станіцы Сляпцоўская (Інгушэція). 3 чэрвеня 1995 года ў выніку ракетна-бомбавага ўдару быў знішчаны дом дзядзькі Ш. Басаева Хасмагамеда Басаева, у выніку чаго загінулі 12 сваякоў Ш.Басаева разам з сястрой Зінаідай і 7 дзяцьмі.

14 чэрвень 1995 Шаміль Басаеў на чале атрада колькасцю каля 200 байцоў ажыццявіў захоп бальніцы з закладнікамі ў г. Будзёнаўск Стаўрапольскага края з мэтай прымусіць расійскія ўлады спыніць баявыя дзеянні ў Чачні і пачаць перамовы. Па сцвярджэнні некаторых крыніц, тэракт у Будзёнаўску быў актам помсты за гібель родных Ш. Басаева. З прычыны аперацыі Басаева ў Будзёнаўску загінулі не менш за 128 чалавек.

Пасля тэлефонных перамоў з кіраўніком расійскага ўрада Віктарам Чарнамырдзіным, чачэнскі атрад на чале з Басаевым пакінулі Будзёнаўск. У калоне з сямі аўтобусаў знаходзілася больш за 70 баевікоў і каля 130 закладнікаў з ліку добраахвотнікаў. У адным з аўтобусаў знаходзілася 16 прадстаўнікоў расійскіх СМІ і 9 дэпутатаў Дзярждумы. У 30 км ад г. Маздок калона была заблакавана бронетэхнікай, па загадзе намеснік міністра расійскага МУС Анатоля Кулікова: кіраўніцтва Паўночнай Асеціі адмовілася прапусціць калону праз сваю тэрыторыю, таму ў Чачню калона прыбыла праз Дагестан. У Хасавюрце мясцовыя жыхары арганізавалі байцам Басаева ўрачыстую сустрэчу.

Зноскі

↑ http://www.bbc.co.uk/2/hi/europe/4727935.stm
↑ Schamil Bassajew // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>
↑ http://english.pravda.ru/accidents/21/96/382/14918_basayev.html
↑ http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/17440570601073301
↑ http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5546089
↑ http://usatoday30.usatoday.com/news/world/2006-07-11-russia-basayev_x.htm
↑ абаронца Белага дому
↑ на баку Азербайджана
↑ на баку КНК
↑ ^а ^б ^в на баку Чачні
↑ ^а ^б на баку вахабітаў

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шаміль Басаеў

[_d2064a8db0d4b868-1] ttp://www.bbc.co.uk/2/hi/europe/4727935.stm

[_966b88b58a46cab7-2] Schamil Bassajew // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>

[_fca73492e2d6d8a8-3] ttp://english.pravda.ru/accidents/21/96/382/14918_basayev.html

[_10beb6369bc945f2-4] ttp://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/17440570601073301

[_7e8c1500b337c71c-5] ttp://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5546089

[_a3e5f6092559bbd8-6] ttp://usatoday30.usatoday.com/news/world/2006-07-11-russia-basayev_x.htm

[7] абаронца Белага дому

[8] на баку Азербайджана

[9] на баку КНК

[autogenerated2-10] а ^б ^в на баку Чачні

[autogenerated1-11] а ^б на баку вахабітаў

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Шаміль Салманавіч Басаеў
чач.: Баси Салман ВоӀ Шемал
Шаміль Басаеў падчас тэракту ў Будзёнаўску, 19 чэрвеня 1995
Дата нараджэння	14 студзеня 1965(1965-01-14)^[1]^[2]
Месца нараджэння	Dyshne-Vedeno^[d], Q24208439?, Вядзенскі раён^[d], Чачэна-Інгушская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, РСФСР, СССР
Дата смерці	10 ліпеня 2006(2006-07-10)^[3]^[4]^[…] (41 год)
Месца смерці	Інгушэція, Расія^[5]^[6]^[…]
Альма-матар	Маскоўскі інстытут інжынераў землеўпарадкавання^[d] (1988)
Грамадзянства	Чачня
Прыналежнасць	СССР КГНК ЧРІ
Род войскаў	Узброеныя фарміраванні Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя
Гады службы	1983—1985 1991—2006
Званне	генерал арміі ЧРІ генералісімус ЧРІ (пасмяротна) падпалкоўнік войскаў КНК
Камандаваў	Атрад «Ваўкі» (1992—1993) Гагрынскі фронт УС Абхазіі (1992—1993) Корпус войскаў КНК (1992—1993) Абхазскі батальён (1993 — 10 чэрвеня 1995) Усходні фронт УС ЧРІ (10 чэрвеня 1995 — красавік 1996) УС ЧРІ (красавік — чэрвень 1996) Цэнтральны фронт УС ЧРІ (чэрвень — жнівень 1996) Намеснік галоўнакамандуючага УС ЧРІ (17 ліпеня 1998 — ?) ІММБ (1998—2006) Маджлісуль Шура (1999—2006) Рыядус-Саліхійн (2001—2006)
Бітвы/войны	Жнівеньскі путч^[7] Карабахская вайна:^[8] Абарона Шушы Грузіна-абхазская вайна:^[9] Бітва за Гагру Баі за Сухум, верасень 1993 Баявыя дзеянні супраць атрадаў узброенай апазіцыі^[10] Першая чачэнская вайна:^[10] Абарона Грознага (лістапад 1994) Абарона Грознага (1994—1995) Рэйд на Будзёнаўск Штурм Грознага (жнівень 1996) Міжваенны канфлікт у Чачні^[11] Уварванне ў Дагестан^[11] Другая чачэнская вайна:^[10] Бітва за Грозны (1999—2000) Бітва за Шатой, 2000 Рэйд на Інгушэцію, 2004
Узнагароды і званні	Орден «Честь Нації»^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы