Ян Баптыста ван Гельмант

Жан Баптыст ван Гельмант
Jan Baptista van Helmont
Дата нараджэння 1577[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 30 снежня 1644(1644-12-30)[3][4][…]
Месца смерці
Грамадзянства
  •  Іспанская манархія[d]
Дзеці Францыск Меркурый ван Хелмант[d][5][6]
Род дзейнасці хімік, фізік, урач-пісьменнік, філосаф, фізіёлаг, урач, навуковец, пісьменнік, алхімік
Навуковая сфера хімія[7][8], фізіялогія, медыцына[9][7], алхімія[9][7], прыродазнаўчыя навукі[9][7] і філасофія[9]
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Марцін Дэльрыа[d][10] і Adam Haslmayr[d][10]
Вядомы як аўтар слоў «газ», «фермент»
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян Баптыста ван Гельмант нідэрл.: Jan Baptista van Helmont, англ.: Jan Baptist van Helmont; 12 студзеня 1580, Брусель — 30 снежня 1644, Вілвордэ, Бельгія) — галандскі прыродазнавец, адзін з прадстаўнікоў ятрахіміі.

У батаніцы Гельмант упершыню праводзіў эксперыментальныя даследаванні працэсу харчавання раслін, якія сталі асновай для т. зв. воднай тэорыі харчавання раслін. Гельмант лічыў, што ў страваванні вырашальную ролю адыгрывае кіслата страўнікавага соку, і таму прапаноўваў лячыць шчолачамі хваробы, выкліканыя лішкам кіслот у страўніку. Увёў у хімію тэрмін «газ». У шэрагу пытанняў стаяў на пазіцыях алхіміі, лічачы, напрыклад, магчымым ператварэнне невысакародных металаў (ртуці, свінцу і інш.) у золата пры дапамозе філасофскага каменя. Прызнаваў самаадвольнае зараджэнне, што для таго часу было прагрэсіўным. Гельмант прытрымліваўся віталістычных уяўленняў аб тым, што жыццёвыя працэсы нібыта рэгулююцца адмысловымі «духамі жыцця» («археямі»).

Зноскі

  1. ↑ Joan Baptista van Helmont // Digital Library for Dutch Literature — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Jean Baptiste van Helmont // Biodiversity Heritage Library — 2006. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ а б Delff H. Helmont, Johann Baptist von // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1880. — Т. 11. — S. 703–707.
  4. ↑ Chastain B. B. Jan Baptista van Helmont // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  5. ↑ а б Гельмонт, Иоганн Баптист // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1892. — Т. VIII. — С. 290.
  6. ↑ а б ECARTICO Праверана 8 жніўня 2023.
  7. ↑ а б в г Гельмонт, Иоган Баптист // Большая советская энциклопедия / под ред. О. Ю. Шмидт — 1 — М.: Акционерное общество «Советская энциклопедия», 1920.
  8. ↑ Ван-Гельмонт // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 723.
  9. ↑ а б в г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  10. ↑ а б в г Матэматычная генеалогія — 1997.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Steffen Ducheyne, Johannes Baptista Van Helmonts Experimentele Aanpak: Een Poging tot Omschrijving, Gewina, Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen, Wiskunde en Techniek, 1, vol. 30, 2007, pp. 11–25.
  • Steffen Ducheyne, Joan Baptiste Van Helmont and the Question of Experimental Modernism, Physis: Rivista Internazionale di Storia della Scienza, vol.43, 2005, pp. 305–333.