Santez-Elen

Santez-Elen
Feunteun ar vourc'h.
Anv gallek (ofisiel)	Sainte-Hélène
Bro istorel	Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant	Mor-Bihan
Arondisamant	an Oriant
Kanton	Pleuwigner
Kod kumun	56220
Kod post	56700
Maer Amzer gefridi	Christèle Perrel Du 2024-2026
Etrekumuniezh	Kumuniezh kumunioù Blavezh Gwelmeur hag ar Mor Bras
Bro velestradurel	Bro an Oriant
Lec'hienn Web	https://saintehelenesurmer.bzh
Poblañsouriezh
Poblañs	1 272 ann. (2020)[1]
Stankter	157 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 43′ 15″ Norzh 3° 12′ 12″ Kornôg / 47.7208333333, -3.20333333333
Uhelderioù	kreiz-kêr : 15 m bihanañ 0 m — brasañ 20 m
Gorread	8,08 km²
Santez-Elen
kemmañ

Santez-Elen zo ur gumun e Breizh e kanton Pleuwigner e departamant ar Mor-Bihan.

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[2].

Douaroniezh

Stêr an Intel e Santez-Elen

• War lez Stêr an Intel emañ Santez-Elen.

Istor

Dispac'h Gall

• Melestradurezh: savet e voe ar gumun e 1790 diwar ul lodenn eus parrez Lokoal; e Kanton Kervignag hag e Bann Henbont e oa. Lakaet e voe en Arondisamant an Oriant pa voe krouet e 1800 hag e Kanton Porzh-Loeiz, bet brasaet e 1801^[3].

XIX^vet kantved

• E 1841 e voe lakaet c'hwec'h kêriadenn eus Pleheneg e kumun Santez-Elen.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas 35 milour ag ar gumun, da lavaret eo 4,92 % eus he foblañs e 1911^[4].

Eil brezel-bed

• Mervel a reas tri milour ag ar gumun hag ur glañvdiourez^[5] eus ar Rezistañs^[6]; war dalbenn Sankenn an Oriant edo Santez-Elen; pemp den nann-soudard eus ar gumun a voe lazhet^[7]. Kanoliataet hag entanet e voe ar vourc'h gant an Alamaned d'an 11 a viz Gwengolo 1944: an iliz katolik ha 90% eus an tiez a voe distrujet. Tapet e voe ar vourc'h gant an Alamaned d'an 28 a viz Gwengolo 1944 goude emgannoù start. Dieubet e voe ar gumun d'an 10 a viz Mae 1945^[8]. D'ar 6 a viz Du 1944 e kouezhas ur c'harr-nij Douglas A24 marilhet N° 254--549 eus an aerlu gall (Armée de l'Air) e Santez-Elen; lazhet e voe an daou nijour a oa en e vourzh^[9].

Monumantoù ha traoù heverk

• 
  Dismantroù ar chapel.

• Dismantroù ar chapel, 590, e Beg Santez-Elen.

• 
• 

• Ar feunteun er vourc'h, XVIII^vet kantved.

• 
  An iliz.
• 
  Ar c'hloc'hdi.

• An iliz katolik a voe savet en XVIII^vet kantved hag adsavet e 1840 gant un embreger italian, La Casa. Relegoù Santez Elen ha Sant Steven a voe roet dezhi gant ar pab Pi VII e 1817. Adsavet e voe goude an Eil brezel-bed: tost distrujet razh e oa bet e miz Gwengolo 1944 gant ar c'hanolioù alaman. Miret eo bet an tour-iliz eus an XVIII^vet kantved.

• 
  Ar chapel.
• 
  Ur gador-brezeg.
• 
  Santez-Elen, ur groaz.

• Chapel Intron-Varia Druez e Kerdavid.
• Ur meni gador-brezeg e-tal an iliz ha kroazioù war ar maez.

• 
  Santez-Elen, Monumant ar re varv.

• Monumant ar re varv, er vourc'h. Dioueliet e voe d’ar 25 a viz Eost 1923^[10].

Armerzh

• 
  Ur vag istrerezh o tremen e-bioù d'ur park istr.

• Istr a saver er gumun e Stêr an Intel.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Melestradurezh

• 
  Ar maerdi.

Roll maered ar gumun
Mare		Anv	Strollad	Karg
Du 2024		Christèle Perrel
2020	Gwengolo 2024	Jean-Yves Croguennec
2014	2020	Pierric Le Fur
1978	2014	Emmanuel Giquel
	1978	Jean Davigo
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Tud

Tud bet marvet eno

• Firmin Tristan (25 a viz Meurzh 1886 e Groe-10 a viz Meurzh 1965), maer Groe, kuzulier Kanton Groe ha kannad ar Mor-Bihan e Kambr an deputeed^[11].

Gevelliñ

Liammoù diavaez

• (br)Santez-Elen war lec'hienn Geobreizh

Dave ha notennoù

1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
2. (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
3. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 368
4. (fr)Monumant ar re varv
5. (fr)Memorial Genweb
6. (fr)Monumant ar re varv
7. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 314
8. (fr)Chemins de Mémoire
9. (fr)Pertes de l'Armée de l'Air
10. (fr)Université de Lille
11. (fr)Annik Le Guen, Le Morbihan sous le Gouvernement de Vichy, Miz Kerzu 1993