Demokratska Federativna Jugoslavija (DFJ) bila je privremena država osnovana tokom Drugog svjetskog rata 29. novembra 1943. na Drugom zasjedanju Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ). Njegov prvobitni izvršni organ bio je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije (NKOJ). Tokom svog postojanja njom je upravljao maršal Josip Broz Tito kao premijer.
Priznali su ju Saveznici na Teheranskoj konferenciji, zajedno sa AVNOJ-em kao svojim savjetodavnim tijelom. Jugoslavenska vlada u egzilu kralja Petra II u Londonu, dijelom zbog pritiska Ujedinjenog Kraljevstva,[1] priznala je vladu AVNOJ-a Viškim sporazumom, potpisanim 16. juna 1944. između premijera Vlade u egzilu Ivana Šubašića i Tita.[1] Viškim sporazumom Vlada u egzilu i NKOJ dogovorili su se da se što prije spoje u privremenu vladu. Oblik nove vlade dogovoren je drugim sporazumom potpisanim 1. novembra 1944. godine u nedavno oslobođenoj jugoslavenskoj prijestolnici Beogradu. DF Jugoslavija je postala jedna od članica osnivača Ujedinjenih nacija potpisivanjem Povelje Ujedinjenih nacija u oktobru 1945. godine.
Država je formirana da ujedini jugoslavenski pokret otpora u okupiranoj Jugoslaviji od strane sila Osovine. Sporazum je ostavio pitanje da li će država biti monarhija ili republika namjerno neodlučno sve dok se rat ne završi, pa je mjesto šefa države bilo upražnjeno. Nakon spajanja vlada, država je reformisana u jednopartijsku Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju sa Josipom Brozom Titom kao premijerom i Ivanom Šubašićem kao ministrom vanjskih poslova.
Kao glavne odluke koje su donijeli vijećnici na drugom zasjedanju AVNOJ-a u Jajcu ističu se:
AVNOJ je tada izdao šest odluka, a Prezidijum AVNOJ-a, koji je nastavio svoju funkciju i kada nije zasjedao, četiri odluke. Oni su zajedno činili ustav nove države koja se formirala u Jugoslaviji. Prezidijum je 30. novembra Titu dodijelio čin "maršal Jugoslavije" i imenovao ga za predsjednika vlade (ili vršioca dužnosti premijera) i ministra narodne odbrane.[3] U NKOJ su imenovana tri potpredsjednika i još trinaest ministara.[4]
Naziv "Demokratska Federativna Jugoslavija" zvanično je usvojen 17. februara 1944. godine. Istog dana usvojili su i grb Jugoslavije sa pet baklji.[5]
Nakon svrgavanja kralja Petra II, 29. novembra 1945. godine proglašena je Federativna Narodna Republika Jugoslavija.
Njeno zakonodavno tijelo, nakon novembra 1944. godine, bila je Privremena skupština.[6] Sporazum Tito-Šubašić iz 1944. proglasio je da je država pluralistička demokratija koja garantuje: demokratske slobode; lična sloboda; sloboda govora, okupljanja i vjeroispovijesti; i slobodnu štampu.[7] Međutim, do januara 1945. Tito je udaljio vladu od riječi "pluralistička demokratija", tvrdeći da iako je prihvatio demokratiju, nema "potrebe" za više stranaka, jer da više stranaka nepotrebno stvara podjele usred ratnih napora Jugoslavije i da je Narodni front predstavljao sav jugoslavenski narod.[7] Koalicija Narodni front, na čelu sa Komunističkom partijom Jugoslavije i njenim generalnim sekretarom maršalom Josipom Brozom Titom, bila je glavni pokret unutar vlade. Drugi politički pokreti koji su pristupili vladi je i pokret "Napred" kojeg je predstavljao Milivoje Marković.[6]
Demokratskom Federativnom Jugoslavijom vladala je Privremena vlada koju su uglavnom činili članovi Jedinstvenog narodnooslobodilačkog fronta i manji broj drugih političkih partija iz bivše Kraljevine Jugoslavije. Predsjednik Vlade bio je Josip Broz Tito. Komunisti su imali 22 ministarske funkcije, uključujući finansije, unutrašnje poslove, pravosuđe, saobraćaj i druge. Ivan Šubašić, iz Hrvatske seljačke stranke i bivši ban Banovine Hrvatske, bio je ministar vanjskih poslova, dok je Milan Grol iz Demokratske stranke bio potpredsjednik Vlade. Mnogi nekomunistički članovi vlade podnijeli su ostavke zbog neslaganja s novom politikom.[8]
Demokratska Federativna Jugoslavija se sastojala od 6 federalnih država i 2 autonomne pokrajine:[9][10]
Hronologija državnosti jugoslavenskih zemalja | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Regija | Do 1918. | 1918–1929. | 1929–1945. | 1941–1945. | 1945–1946. | 1946–1963. | 1963–1992. | 1992–2003. | 2003–2006. | 2006–2008. | Od 2008. |
Slovenija | Također pogledajte: Kraljevina Hrvatska i Slavonija (1868–1918) Kraljevina Dalmacija (1815–1918) BiH u
Austro-Ugarskoj (1878–1918) |
Država Slovenaca, Hrvata i Srba (1918) Država Srba, Hrvata i Slovenaca (1918–1929) Kraljevina Jugoslavija (1929–1943) Također pogledajte: Republika Prekmurje (1919) Banat, Bačka i Baranja
(1918–1919) |
Anektiralea Fašistička Italija, Nacistička Njemačka i Mađarska |
Demokratska Federativna Jugoslavija (1943–1945) Federativna Narodna Republika Jugoslavija (1945–1963) Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija (1963–1992) Sastav od
socijalističkih republika |
Slovenija (Rat u Sloveniji) | ||||||
Dalmacija | Marionetska kvazi-država Nacističke Njemačke.
Dijelovi koje je anektirala Fašistička Italija. Međimurje i Baranja koje je anektirala Mađarska. |
Hrvatskab (Rat u Hrvatskoj) | |||||||||
Slavonija | |||||||||||
Hrvatska | |||||||||||
Bosna | Republika Bosna i Hercegovina (1992-1995)c (Rat u BiH) |
Bosna i Hercegovina sastoji se od: Federacije Bosne i Hercegovine (od 1995), Republike Srpske (od 1995) i Brčko distrikta (od 2000) | |||||||||
Hercegovina | |||||||||||
Vojvodina | Dio mađarske regije Délvidék | Autonomni Banatd (Dio njemačke
vojne uprave u Srbiji) |
Savezna Republika Jugoslavija | Srbija i Crna Gora | Republika Srbija | Republika Srbija Uključuje autonomnu pokrajinu Vojvodinu
| |||||
Srbija | Kraljevina Srbija (1882–1918) |
Vojna uprava u Srbiji (1941–1944) e | |||||||||
Kosovo | Dio Kraljevine Srbije (1912–1918) |
Uglavnom anektirala Albanija (1941–1944) zajedno sa zapadnom Makedonijom i jugoistočnom Crnom Gorom
|
Republika Kosovog | ||||||||
Metohija | Kraljevina Crna Gora (1910–1918) Metohiju kontrolisala
Austro-Ugarska (1915–1918) | ||||||||||
Crna Gora | Italijanski guvernatorat za Crnu Goruf (1941–1944) |
Crna Gora | |||||||||
Vardarska Makedonija | Dio Kraljevine Srbije (1912–1918) |
Anektirala Bugarska (1941–1944) |
Sjeverna Makedonijah | ||||||||
|
|