Grafički dizajn

Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901)- Ambassadeurs poster, 1892.

Grafički dizajn je disciplina dizajna koja se bavi izradom štampanih rješenja što podrazumjeva prasku kombinovanja teksta i slike. U novijem značenju grafički dizajn uključuje grafičke produkcije prilagođene elektronskim medijima tj. Internetu ili televiziji i drugim.

1922. godine, termin "grafički dizajn" je u upotrebu uveo američki dizajner William Anthony Dwiggins ^[1]. Među ostalim terminima koji se koriste u odnosu na disciplinu i profesiju su vizuelna komunikacija, te rijeđe komercijalna umjetnost.

Po definiciji poznatog grafičkog dizajnera F. H. K. Henriona, lik firme skup je svih predodžbi, pojmova, koji postoje i koji se stvaraju kod ljudi što dolaze u kontakt s dotičnom firmom. Budući da firma ili korporacija u svom sastavu ima niz objekata: fabrike, same proizvode, pisane materijale, vozila, uniforme i sl., a bavi se i propagandnom aktivnošću, o svemu tome stiču cjelokupne dojmove klijenti, zastupnici, financijeri, najšira javnost i vlastito osoblje.

Lik firme nastaje planiranim, koordiniranim i profesionalnim djelovanjem u oblikovanju pojedinih elemenata vizuelne prezentacije firme, koje je usklađeno sa čitavom koncepcijom marketinga. Lik firme predstavlja prije svega sistematiziranje i kontroliranje nastupa poduzeća u javnosti. U tom smislu, osnovu lika firme predstavlja priručnik za njegovo provođenje (manual lika firme), koji sadrži standarde primjene elemenata vizuelne prezentacije za svaki konkretan i pretpostavljeni slučaj. U organizacionom i pravnom pogledu poželjno je da priručnik lika firme ima karakter osnovnih normativnih akata poduzeća.

Nadalje, jednu od osnovnih karakteristika realizacije lika firme predstavlja kontinuiranost djelatnosti na uspostavljanju tog lika. U tom smislu i priručnik lika firme treba shvatiti kao dinamički, a ne statički i zaokruženi sistem, tj. kao priručnik koji se stalno upotpunjuje, izmjenjuje i usavršava. Ovo usavršavanje mora biti programirano i terminski, kadrovski i organizaciono planirano.

Prednost lika firme jest u ekonomičnosti nastupa na tržištu. Naime, efekti svake marketinške akcije koja je podređena osnovnoj koncepciji lika firme kumuliraju se (zbrajaju), što u slučaju provedbe akcije marketinga bez koncepcije lika firme nije slučaj. Praktički, svaka se ekonomsko-propagandna akcija ili druga marketinška akcija u javnosti gubi nedugo nakon prestanka njenog provođenja i djelovanja. Niz međusobno nekoordiniranih akcija ne ostavlja željeni efekt.

Bitno je uočiti dvije važne postavke lika firme:

• radi se o sređenom sistemu vizuelne prezentacije poduzeća,
• radi se o prikazu poduzeća u javnosti, dakle, konačni ciljevi nisu likovni atributi lika firme, nego način na koji likovni elementi djeluju na stvaranje prikazivanja. Ova djelatnost na relaciji lika firme dovodi u situaciju direktnog spajanja djelatnosti grafičkog dizajna i socio-psiholoških istraživanja.

Utvrđivanje opsega lika firme predstavlja jednu od preliminiranih faza realizacije. Opseg djelovanja na izradi lika firme zavisi od slučaja do slučaja, odnosno od konkretne situacije, specifičnosti poduzeća, njegove pozicije u široj i profesionalnoj javnosti itd.

Zbog toga u ovakvom tekstu može biti globalno određen opseg na nivou modela.

Osnovni principi identifikacije (vizuelne kostante)

Sljedeće osnovne likovne elemente možemo izdvojiti kao one koje nalazimo u najvećem broju modela stvaranja lika firme:

1. Naziv firme – izbor naziva od kritičnog je značenja za poduzeće, jer naziv ima karakter signuma, kojim se čitavo poduzeće u svim vizuelnim i verbalnim komunikacionim situacijama objašnjava. Osim osnovnih parametra naziva firme, koje on mora zadovoljiti (jasnoća, čitljivost, informativnost, adekvatnost, asocijativnost itd.), naziv mora biti usklađen s elementima marketinga (ekonomska propaganda, sales promotions, public relations i sl.),
2. Zaštitni znak firme – također mora biti usklađen sa osnovnim intenzijama reprezentativnosti, jasnoće, atraktivnosti, jednostavnosti, mogućnostima aplikacije itd., uključujući njegove varijacije (pozitiv-negativ boje, veličine itd.),
3. Boje firme moraju biti unaprijed programirane u svim svojim varijantama intenziteta, tonova i karaktera. Boje mogu imati i funkciju koda, bilo da globalno reprezentiraju karakter poduzeća, bilo da postoji koloristički kod označavanja pojedinih pogona, odjela i poduzeća u kombinatu,
4. Logotip – predstavlja stilizirana slova naziva poduzeća ili njegove skraćenice; često zamjenjuje zaštitni znak, ali to ne mora biti, nego se sa zaštitnim znakom može upotpunjavati,
5. Lettering – predstavlja karakterističan tip slovnih znakova (tipografija) koji se u okviru kreiranja lika firme odabire iz postojećih tipografskih modela. Pored karakterističnosti (koja od velikih firmi rezultira konstrukcijom i posebnom tipografijom), treba odabrati i takav tipografski repertoar koji se lagano nalazi u različitim reproduktivnim sistemima (mašinski slog, letraset sistem i slično),
6. Sistem prijeloma osnovnih dokumenata, sredstava ekonomske propagande, sistem layouta (izložbenih postavi) – nasuprot prethodnim elementima koji predstavljaju vizuelne kostante lika firme, ovdje se radi o prostornoj organizaciji tih kostanti.

Reference

1. Meggs, Philip B., 'A history of graphic design'. New York: Van Nostrand Reinhold, 1983