Flat white

Flat white
Enghraifft o'r canlynoldiod Edit this on Wikidata
Mathdiod coffi Edit this on Wikidata
GwladAwstralia, Seland Newydd Edit this on Wikidata
Yn cynnwysespresso, microfoam Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Cwpaned Gwyn Melfed gyda chelf latte

Mae flat white (Cymraeg: weithiau cyfieithir yn coffi gwyn fflat neu coffi melfed gwyn[1]) yn ddiod coffi sydd wedi ei seilio ar espresso ac yn amrywiad o'r cappuccino. Gan bod gan y ddiod wyneb esmwyth, cyson, mae'n aml wedi'i haddurno â phatrymau neu delweddau syml a elwir yn chelf latte.

Gwreiddiau

[golygu | golygu cod]
Brechdan a flat white, caiff y ddiod ei weini mewn gwydryn yn ogystal â chwpan
Cyfansoddiad Melfed Gwyn (yn Rwsieg: молоко - llaeth; эспрессо - espresso

Bathwyd yr enw i yn Awstralia a Seland Newydd yn yr 1980au.[2] Ceir ymgipris rhwng y ddwy wlad dros ba un ddyfeisiodd y ddiod gyntaf. Mae cyfeiriad at "flat white coffee" yn y ffilm Brydeinig o 1962, Danger by My Side, er nad yw'n glir bod hyn yn cyfeirio at y ddiod fodern.[3] Ym mhennod 123 o opera sebon Awstralaidd, The Young Doctors mae cymeriad yn gofyn am "two flat white" yn y bwyty Bunny’s Place - wedi’i osod yn Sydney, ffilmiwy /darlledwyd hwn ym 1976/1977. Mae'r cyfeiriadau cynharaf wedi'u dogfennu at y diod modern yn dyddio'n ôl i Awstralia yng nghanol yr 1980au. Cyfeiriodd adolygiad o gaffi yn Sydney, 'Miller's Treat' ym mis Mai 1983 at eu "flat white coffee".[4]

Hawliau Seland Newydd] mai yno y datblygwyd y ddiod.[5][6] Lleoliad hawl y wlad i'r ddiod yw diod yw caffe yn ninas Auckland, lle hawliau Derek Townsend a Darrell Ahlers o Cafe DKD, iddo fod yn eilydd ddiod i'r Caffè latte,[7] ac mae ail hawliad i'r ddiod ddod o ddinas Wellington fel enghraiff o "failed cappuccino" yn 'Bar Bodega' ar Willis St yn 1989.[5]

Yn draddodiadol mae'r ddiod yn cael ei gweini mewn mwg ceramig bach 150-160 ml. Defnyddir microfoam: mae'r ewyn llaeth o ben y cynhwysydd stemio yn cael ei daflu neu ei gadw yn y cynhwysydd tra bod y llaeth hufennog o waelod y cynhwysydd yn cael ei dywallt i'r coffi, gan roi'r gwead llyfn nodweddiadol hwnnw.[8] Yn draddodiadol mae gwyn gwastad yn ymgorffori celf latte (darluniau o ddail neu galon ar ewin y coffi).

Dywedodd un sylwebydd, Felipe Cisneros perchennog, Traviesa Coffee in Quito, Ecuador bod y "Caffè latte yw gwerthwr gorau diod espresso yn siopau coffi ail don; Flat White, gwerthwr diod espresso gorau yn y siopau trydydd don" o ffasiwn neu ddatblygiad yfed coffis espresso yn fyd-eang.[9]

Dull

[golygu | golygu cod]

Gweinir y Coffi Melfed mewn cwpan cappuccino ac mae'n cynnwys ristretto doppio a llaeth ffrio wedi'i falu'n fân. Tra bod llawer o aer yn cael ei ychwanegu at y llaeth ar gyfer paratoi cappuccino pan fydd yn cael ei gynhesu ("llaeth awyredig iawn" [10]), dim ond gyda Flat White ("llaeth wedi ei awyru cyn lleied â phosibl" y mae'r llaeth yn cael ei ledaenu.[10] ), fel bod cysondeb y llaeth bron yn runny. Yn ogystal, dim ond haen denau iawn o ewyn sydd gan wyn gwastad a dim "cap ewyn llaeth" fel y gwelir yn aml ar gappuccino.[10][11]

Poblogaidd

[golygu | golygu cod]

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae gwyn gwastad hefyd wedi lledu yn Ewrop. Er enghraifft, mae'r ddiod yn cael ei chynrychioli mewn tua 100 o gaffis Llundain, ac ers 2010 mae hefyd wedi bod ar y fwydlen yng nghanghennau cadwyni siopau coffi Starbucks a Costa Coffee ym Mhrydain Fawr.[12] Mae'r ddiod hefyd yn dod yn fwyfwy eang ym mhrif ddinasoedd yr Almaen.[11] Yn 2018, lansiodd Nescafé yr amrywiaeth Flat White ar gyfer system Dolce Gusto am y tro cyntaf, ac mae Jacobs Douwe Egberts hefyd wedi bod yn gwerthu’r amrywiaeth Flat White ar gyfer system Tassimo ers 2019.

Flat White a Chymru

[golygu | golygu cod]

Ceid awgrym am enw Cymraeg i'r Flat White, sef, Coffi Melfed Gwyn,[13] sydd yn cydfynd â sawl disgrifiad yn y Saesneg o wead a natur yr ewin llaeth a ychwanegir at yr espresso yn y ddiod.[14]

Cafwyd ymateb fawr i drydaria yn 2021 oedd yn cynnwys ffoto o ddiodlen mewn caffe Gymreig gydag enwau Cymraeg am wahanol fathau o ddiodydd coffi. Yn eu mysg oedd cynnig am enw Cymraeg i'r Flat White, sef, "Coffi cryf drwy lefrith" sy'n fwy o ddisgrifiad nag enw.[15]

Cymaint yw apêl Coffi Melfed fel y defnyddir fel abwyd i ddenu ymwelwyr i Gymru gan Croeso Cymru efallai gyda'r awgrym bod y Flat White yn ddiod dinesig a soffistigedig er mwyn creu delwedd mwy gyfoes o Gymru i ymwelwyr postib i'r wlad. Gwelwyd dudalen ar wefan Croeso Cymru gyda'r pennawd, "Where to drink coffee in Cardiff" ac yna is-bennawd, "Find the perfect flat white Cardiff loves coffee, a fact that’s celebrated in Wales’ capital with a growing number of independent, homegrown coffee shops and roasteries." [16] Ceir hefyd brolio gan gwmnïau rhostio a macsi coffi Cymreig ei bod yn gallu rhagori ar greu Flat White da, er enghraifft cadwyn caffes Coffi Co a ddechreuodd yng Nghaerdydd [17] a Coaltown Coffee o Rydaman.[18]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ https://twitter.com/rhisiartcrowe/status/1027976895579779073
  2. ↑ Michael Symons (2007) (yn German), One continuous picnic: a gastronomic history of Australia, Melbourne University Publishing, pp. 366, ISBN 978-0522853230
  3. ↑ "Danger by My Side". BFI. Cyrchwyd 22 Mawrth 2021. The scene appears at 26:50
  4. ↑ by Liz Doyle and Brett Wright, (Sydney Morning Herald);
  5. ↑ 5.0 5.1 Hunt, Tom (13 January 2015). "Kiwi claims flat white invention". The Dominion Post. Cyrchwyd 17 April 2015.
  6. ↑ Robertson, James (27 September 2015). "Australia and New Zealand culinary war in new front over flat white inventor". goodfood.com.au. Cyrchwyd 27 September 2015.
  7. ↑ Macdonald, Laura (13 January 2015). "Baristas battle to claim flat white as their own". The New Zealand Herald. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 April 2015. Cyrchwyd 17 April 2015.
  8. ↑ New Zealand Herald http://www.nzherald.co.nz/lifestyle/news/article.cfm?c_id=6&objectid=10522700. Unknown parameter |nombre= ignored (|first= suggested) (help); Unknown parameter |apellido= ignored (|last= suggested) (help); Unknown parameter |fecha= ignored (|date= suggested) (help); Unknown parameter |título= ignored (|title= suggested) (help); Unknown parameter |fechaacceso= ignored (|access-date= suggested) (help); Missing or empty |title= (help)
  9. ↑ https://perfectdailygrind.com/2018/11/what-is-a-flat-white-how-is-it-different-from-a-latte/
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 Scott Rao (2008) (yn German), The Professional Barista's Handbook: An Expert Guide to Preparing Espresso, Coffee, and Tea, pp. 47-48, ISBN 978-1605300986
  11. ↑ 11.0 11.1 Nodyn:Internetquelle
  12. ↑ Jeffrey Young & Christine Shanahan, ed. (2010) (yn German), The London Coffee Guide 2011, Allegra Strategies, ISBN 978-0956775900
  13. ↑ https://twitter.com/rhisiartcrowe/status/1027976895579779073
  14. ↑ https://www.peterjthomson.com/coffee/tag/flat-white/
  15. ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-16. Cyrchwyd 2021-11-16.
  16. ↑ https://www.visitwales.com/things-do/food-and-drink/find-perfect-flat-white-cardiff
  17. ↑ https://coffico.uk/
  18. ↑ https://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-south-west-wales-44113371

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]