Hywel Francis

Hywel Francis
Ganwyd	6 Mehefin 1946  Castell-nedd
Bu farw	14 Chwefror 2021  Abertawe
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Abertawe
Galwedigaeth	gwleidydd, academydd, hanesydd
Swydd	Aelod o Senedd 55 y Deyrnas Unedig, Aelod o 54ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 53ain Senedd y Deyrnas Unedig
Cyflogwr	Prifysgol Cymru
Plaid Wleidyddol	y Blaid Lafur
Gwobr/au	Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru
Gwefan	https://web.archive.org/web/20150401004454/http://www.hywelfrancis.co.uk

Hanesydd a gwleidydd oedd Dr Hywel Francis (6 Mehefin 1951 – 14 Chwefror 2021)^[1] a oedd yn Aelod Seneddol Lafur dros Aberafan rhwng 2001 a 2015. Cafodd ei eni yng Nghastell-nedd. Roedd yn fab i arweinydd undeb y glowyr Dai Francis ^[2] (Dai o'r Onllwyn 1911–1981) a Catherine (née Powell). Cafodd ei addysg yn Ysgol Ramadeg Eglwys Newydd, Caerdydd, ac ym Mhrifysgol Abertawe.

Rhwng 2010 a 2015 fe oedd Cadeirydd y Cyd-bwyllgor ar Hawliau Dynol a bu hefyd yn gadeirydd y Pwyllgor Materion Cymreig, gan feithrin cysylltiadau agos gyda'r Cynulliad.

Bu hefyd yn gadeirydd grwpiau trawsbleidiol ar archifau a Syndrom Down. Ef hefyd a sefydlodd Sefydliad Bevan.^[1]

Fel hanesydd, cyhoeddodd yn helaeth ar gymunedau glofaol De Cymru, gan gynnwys:

• The Fed: a History of the South Wales Miners in the Twentieth Century (Caerdydd, 1980) (cyd-awdur gyda'r Athro Dai Smith)
• Miners Against Fascism: Wales and the Spanish Civil War (Caerdydd, 1984)
• History on Our Side: Wales and the Miners Strike of 1984-85

Cyfeiriadau

1. https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/56061255 , BBC Cymru Fyw, 14 Chwefror 2021.
2. "FRANCIS, DAVID ('DAI') (1911-1981), undebwr llafur ac arweinydd y glowyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2021-02-14.

Dolen allanol

• (Saesneg) Gwefan swyddogol

Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd: John Morris	Aelod Seneddol dros Aberafan 2001 – 2015	Olynydd: Stephen Kinnock

Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.