Maes Awyr Rhyngwladol y Frenhines Alia

Maes Awyr Rhyngwladol y Frenhines Alia
Mathmaes awyr rhyngwladol, maes awyr, erodrom traffig masnachol Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlFrenhines Alia f Jordan Edit this on Wikidata
Agoriad swyddogol1983 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirArdal Lywodraethol Amman Edit this on Wikidata
GwladBaner Gwlad Iorddonen Gwlad Iorddonen
Uwch y môr2,395 troedfedd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau31.7225°N 35.9933°E Edit this on Wikidata
Nifer y teithwyr7,837,501 Edit this on Wikidata
Map
[golygwch ar Wicidata]

Maes Awyr Rhyngwladol y Frenhines Alia (IATA: AMM, ICAO: OJAI) (Arabeg: مطار الملكة علياء الدولي‎ ; wedi'i drawslythrennu : Matar Al-Malikah Alia Ad-Dowali) yw prif faes awyr Gwlad Iorddonen. Mae wedi'i leoli yn Zizya 30 cilometr (20 mi) i'r de o'r brifddinas, Amman. Fe'i henwyd ar ôl y Frenhines Alia, a fu farw mewn damwain hofrennydd ym 1977. Mae'r maes awyr yn gartref i awyrennau sy'n hedfan dan faner genedlaethol y wlad: Cwmni Hedfan Frenhinol yr Iorddonen ac mae'n gweithredu fel canolbwynt mawr i Awyrennau Gwlad Iorddonen.

Cafodd terfynell newydd o'r radd flaenaf ei sefydlu ym mis Mawrth 2013 i ddisodli dwy derfynfa teithwyr hŷn y maes awyr ac un derfynfa cargo.[1] Cafodd y tri therfyn gwreiddiol eu darfod unwaith i'r derfynfa newydd ddechrau gweithredu'n swyddogol. Yn 2014, derbyniodd y maes awyr newydd y wobr “Gwelliant Gorau yn ôl Rhanbarth: y Dwyrain Canol” a gwobr “Maes Awyr Gorau yn ôl Rhanbarth: Dwyrain Canol” gan y Cyngor Maes Awyr Rhyngwladol. Rhoddir y gwobrau i'r meysydd awyr a darparodd y boddhad cwsmeriaid uchaf yn yr Arolwg ASQ.[2]

Ystadegau

[golygu | golygu cod]

Script error: The function "msg" does not exist..


Hanes

[golygu | golygu cod]

Cafodd Maes Awyr Rhyngwladol y Frenhines Alia (QAIA) ei adeiladu ym 1983 [3] mewn ymateb i'r cynnydd mewn traffig y maes awyr. Doedd Maes Awyr Sifil Amman yn methu darparu ar ei gyfer. Ar y pryd, roedd traffig teithwyr yn cynyddu uwchlaw'r cyfartaledd rhyngwladol, gan gofnodi twf 25-30% y flwyddyn a rhoi pwysau sylweddol ar gyfleusterau'r maes awyr er gwaethaf ehangu a datblygu parhaus. Ym 1981, roedd nifer y teithwyr a oedd yn cyrraedd, yn gadael ac yn teithio dros 2.3 miliwn, tra bod traffig cargo wedi cyrraedd 62,000 o dunelli a thraffig awyrennau, ar ei frig, wedi cyrraedd 27,000 o symudiadau.[4]

Ymgymerodd Gweinidogaeth Trafnidiaeth Gwlad Iorddonen i adeiladu maes awyr rhyngwladol newydd gyda digon o gapasiti i ymdopi â'r galw yn y dyfodol agos. Cafodd QAIA ei adeiladu ar amcangyfrif o gyfanswm cost o 84 miliwn doller Iorddonaidd. Cynlluniwyd cyfleusterau teithwyr i wasanaethu 3.5 miliwn o deithwyr y flwyddyn.[4]

Ers hynny mae QAIA wedi tyfu i fod yn brif borth rhyngwladol y deyrnas ac yn fan sefyll i gwmnïau hedfan rhyngwladol yn y Dwyrain Canol. Erbyn 2012, roedd QAIA yn gwasanaethu dros 6 miliwn o deithwyr a 40 o gwmnïau hedfan ar draws y byd ar gyfartaledd.[4]

Yn 2007 dewisodd Llywodraeth Gwlad Iorddonen Grŵp Maes Awyr Rhyngwladol (AIG) drwy dendr agored i weithredu, ailsefydlu a rheoli QAIA dan gytundeb consesiwn 25 mlynedd. Mewn ymateb i'r ymchwydd parhaus mewn traffig teithwyr ar y pryd, bu AIG hefyd yn gyfrifol am adeiladu terfynell newydd. Terfynell byddai, nid yn unig yn ehangu capasiti blynyddol y maes awyr o 3.5 miliwn o deithwyr, ond byddai hefyd yn cyflwyno "profiad teithio unigryw" i helpu i hyrwyddo sefyllfa QAIA fel canolbwynt tramwy arbenigol yn y rhanbarth.[5][6][7]

Yn unol â hynny, buddsoddodd AIG amcangyfrif o US $ 750 miliwn wrth adeiladu'r derfynfa newydd.[8]

Mae'r derfynfa newydd hefyd yn addas ar gyfer traffig teithwyr blynyddol cynyddol, gan gymryd capasiti gwreiddiol y maes awyr o 3.5 miliwn o deithwyr y flwyddyn i 7 miliwn.

Wedi'i sefydlu ar 14 Mawrth 2013, gan y Brenin Abdullah II,[7] lansiwyd y maes awyr newydd yn swyddogol yn dilyn trosglwyddiad gweithredol dros nos. Gadawodd yr awyren olaf o'r hen derfynfa am 10:05 pm ar 20 Mawrth 2013, wedyn symudwyd yr holl weithrediadau i'r derfynfa newydd, lle gadawodd yr hediad cyntaf am 2:30 am ar 21 Mawrth 2013.[9]

Ar 20 Ionawr 2014, lansiodd AIG ail gam ehangu QAIA, wedi'i brisio ar gyfanswm cost o fwy nag US $ 100 miliwn. Wedi'i gwblhau yn 2016, cododd yr ail gam ehangu capasiti traffig teithwyr blynyddol QAIA i hyd at 12 miliwn ac fe'i prisiwyd yn $ 1 biliwn,[10] gan ddilyn hynny trwy gefnogi nodau strategaeth twristiaeth Iorddonen i fod yn ganolbwynt tramwy rhanbarthol ar gyfer teithio hamdden a busnes. Y nod yw galluogi'r hwb ymdopi a 16 miliwn o deithwyr yn flynyddol erbyn diwedd y cyfnod amser consesiwn yn 2032.[11] Yn dilyn ehangu'r maes awyr, gweithredodd Emirates wasanaeth Airbus A380 i Amman, gan ddathlu 30 mlynedd o weithrediad Emirates i'r Iorddonen. Roedd y super jumbo (rhif cofrestru A6-EUC) yn gweithredu EK901 / EK902 ar Fedi 25, 2016, a hwn oedd y gwasanaeth A380 cyntaf erioed i'r Lefant.[12]

Terfynell

[golygu | golygu cod]

Crëwyd dyluniad newydd QAIA gan benseiri Foster and Partners.[13] Ei brif nodwedd yw'r to a ysbrydolwyd gan bebyll Bedouin ac mae'n cynnwys 127 cromen goncrid, pob un yn pwyso hyd at 600 tunnell fetrig.[14]

Mae gan y maes awyr dair lolfa. Gweithredir un gan Awyrennau Brenhinol Gwlad Iorddonen ar gyfer teithwyr busnes a dosbarth cyntaf. Mae un yn cael ei weithredu gan Airport Hotel wrth ymyl Cynulliad y Gogledd. Mae'r olaf a redir gan y gweithredwr telathrebu Zain Jordan ar gyfer ei gwsmeriaid VIP. Ehangwyd gofod manwerthu o 25% yn y derfynfa newydd, gan gynnwys dros 6,000 metr sgwar (65,000 tr sg). Mae'r derfynfa yn cynnwys nifer o leoliadau bwyd a diod ryngwladol sy'n cynnwys bwytai, archfarchnadoedd a rhostir cnau; ardal fwy di-doll; lle chwarae i blant; siopau ychwanegol; a chysylltedd rhyngrwyd.

Rheolaeth y maes awyr

[golygu | golygu cod]

Mae Grŵp Rhyngwladol yr Iorddonen (AIG) yn gwmni Iordonaidd a ffurfiwyd i adsefydlu, ehangu a gweithredu Maes Awyr Rhyngwladol y Frenhines Alia o dan gytundeb consesiwn Adeiladu-Gweithredu-Trosglwyddo 25 mlynedd o hyd.[5] Dyfarnwyd y consesiwn i AIG yn 2007 gan Lywodraeth Gwlad Iorddonen ar ôl tendr rhyngwladol agored a oruchwyliwyd gan Gorfforaeth Cyllid Rhyngwladol Banc y Byd yn gweithredu fel cynghorydd i'r Llywodraeth. Mae cyfranddeiliaid AIG yn bartneriaid Ffrengig, Gwlff Persia, a Phalestina. O 2018, mae 51% o'r cyfranddaliadau yn eiddo i Aéroports de Paris (ADP). Y cyfranddeiliaid eraill yw Buddsoddiadau Meridiam Gorllewin Ewrop (32%), Mena Airport Holding Ltd (a ariennir gan yr IDB; 12.75%) a'r Grŵp EDGO (sy'n eiddo i'r teulu al-Masri; 4.75%).

Drwy'r fframwaith partneriaeth cyhoeddus-preifat, mae'r Llywodraeth yn cadw perchnogaeth y maes awyr ac yn derbyn 54.47% o refeniw gros y maes awyr am y chwe blynedd gyntaf, a 54.64% o'r refeniw gros ar gyfer y 19 mlynedd sy'n weddill o dymor 25 mlynedd y cytundeb .[15]

Fel rhan o'i bartneriaeth gyhoeddus-breifat â Llywodraeth Gwlad Iorddonen, mae AIG yn cydweithio'n agos â'r Llywodraeth o ddydd i ddydd ar yr holl faterion sy'n ymwneud â'r maes awyr. Mae uned rheoli prosiect penodol o fewn Gweinidogaeth Trafnidiaeth Gwlad Iorddonen yn goruchwylio'r prosiect ar gyfer y Llywodraeth. Mae'r Weinyddiaeth Drafnidiaeth yn derbyn datganiadau ariannol blynyddol llawn yn ogystal ag adroddiadau ariannol a gweithredol chwarterol.

Cargo

[golygu | golygu cod]

Mae gan Faes Awyr y Frenhines Alia symiau amrywiol o draffig cargo, heb eu trefnu a'u trefnu. Mae amryw o gwmnïau awyrennau, gan gynnwys Cwmni Cargo Brenhinol Gwlad Iorddonen, yn gweithredu teithiau awyrennau heb eu trefnu i mewn ac allan o Faes Awyr y Frenhines Alia i wahanol rannau o'r byd. O 2015, daeth y Frenhines Alia yn ganolbwynt i rai o deithiau contract milwrol yr Unol Daleithiau a oedd yn cyflenwi peiriannau ac offer i'r rhanbarth.

Ystadegau

[golygu | golygu cod]
Y maes awyr newydd
Gellir gweld trosolwg ffedog gyda'r hen derfynell yn weladwy
Niferoedd Teithwyr
Blwyddyn Cyfanswm teithwyr Twf
2002 2,334,779
2003 2,358,475 1%
2004 2,988,174 21%
2005 3,301,510 9%
2006 3,506,070 6%
2007 3,861,126 9%
2008 4,477,811 14%
2009 4,770,769 6%
2010 5,422,301 [16] 12%
2011 5,467,726 1%
2012 6,250,048 13%
2013 6,502,000 [17] 4%
2014 7,089,008 [18] 9%
2015 7,095,685 [19] 0%
2016 7,410,274 [20] 4.4%
2017 7,914,704 [21] 6.8%
2018 8,425,026 [21] 6.5%
Symudiad awyrennau
Blwyddyn Cyfanswm symudiadau Awyrennau
2007 44,672
2008 51,314
2009 57,726
2010 62,863
2011 63,426
2012 67,190
2014 [18] 73,125
2015 73,584
2016 73,784
2017 [21] 74,044

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Ghazal, Mohammad (14 Mawrth 2013). "King Abdullah Opens New Queen Alia Airport Terminal". The Jordan Times. Amman, Jordan: Jordan Press Foundation. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 11 Mai 2014. Cyrchwyd 4 Chwefror 2014.
  2. ↑ "Middle East". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-03-14. Cyrchwyd 4 Mehefin 2015.
  3. ↑ "Arab Passengers' Airlines Framework and Performance" (PDF). Economic Research Forum. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 23 Ebrill 2014. Cyrchwyd 4 Chwefror 2014.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Tribute to King Abdullah II of Jordan – Celebrating 15 Years of Leadership, "Celebrating 30 Years of Queen Alia International Airport".
  5. ↑ 5.0 5.1 "QAIA Project". Airport International Group. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-04-12. Cyrchwyd 4 Chwefror 2014.
  6. ↑ "Queen Alia International Airport Takes Jordan's Aviation Industry to New Horizons" (Press release). Amman, Jordan: Airport International Group. 14 Tachwedd 2011. Archifwyd o y gwreiddiol ar 2019-04-12. https://web.archive.org/web/20190412232152/http://www.aig.aero/en/content/queen-alia-international-airport-takes-jordans-aviation-industry-new-horizons. Adalwyd 4 Chwefror 2014.
  7. ↑ 7.0 7.1 Maslen, Richard (27 Mawrth 2013). "New Terminal Opening Boosts Queen Alia Airport's Capacity". Routesonline. Manchester, United Kingdom: UBM Information Ltd. Cyrchwyd 4 Chwefror 2014.
  8. ↑ "AIG Makes Substantial Headway in the Renovations of QAIA's Warehouses" (Press release). Amman, Jordan: Airport International Group. 28 Awst 2012. Archifwyd o y gwreiddiol ar 2019-04-12. https://web.archive.org/web/20190412232306/http://www.aig.aero/en/content/aig-makes-substantial-headway-renovations-qaias-warehouses. Adalwyd 4 Chwefror 2014.
  9. ↑ "New QAIA Terminal Officially Launches Full Operations" (Press release). Amman, Jordan: Airport International Group. 21 Mawrth 2013. Archifwyd o y gwreiddiol ar 2019-04-12. https://web.archive.org/web/20190412232317/http://www.aig.aero/en/content/new-qaia-terminal-officially-launches-full-operations. Adalwyd 4 Chwefror 2014.
  10. ↑ "Upgraded airport greets 8m passengers". The Business Report. Cyrchwyd 14 Tachwedd 2018.
  11. ↑ "New phase of airport expansion completed, inaugurated". 6 Medi 2016. Cyrchwyd 20 Mai 2018.
  12. ↑ "Queen Alia International Commences Second Phase of US$100m Expansion Project". Passenger Terminal Today.Com. Cyrchwyd 20 Mai 2014.
  13. ↑ "Official Opening of Queen Alia International Airport in Amman, Jordan" (Press release). Amman, Jordan: Foster + Partners. 21 Mawrth 2013. http://www.fosterandpartners.com/news/archive/2013/03/official-opening-of-queen-alia-international-airport-in-amman-jordan/. Adalwyd 4 Chwefror 2014.
  14. ↑ Dalgamouni, Rand (9 Mawrth 2013). "New QAIA Terminal Gears Up for Opening Day". The Jordan Times. Amman, Jordan: Jordan Press Foundation. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 11 Mawrth 2014. Cyrchwyd 4 Chwefror 2014.
  15. ↑ "Queen Alia International Airport Project, Jordan" (PDF). Norton Rose Fulbright. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 22 Ebrill 2014. Cyrchwyd 4 Chwefror 2014.
  16. ↑ "Jordan Times". www.jordantimes.com. Cyrchwyd 20 Mai 2018.
  17. ↑ "Queen Alia International Airport (QAIA)". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-01-07. Cyrchwyd 4 Mehefin 2015.
  18. ↑ 18.0 18.1 "خبرني : أسواق : مطار الملكة علياء يستقبل 7 ملايين مسافر بـ 2014". Cyrchwyd 4 Mehefin 2015.
  19. ↑ "خبرني : أسواق : مطار الملكة علياء يستقبل 7 ملايين مسافر بـ 2014".
  20. ↑ "مطار الملكة علياء الدولي يسجل أعلى حركة مسافرين في تاريخه". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-10-28. Cyrchwyd 20 Mai 2018.
  21. ↑ 21.0 21.1 21.2 "Queen Alia International Airport Welcomes Over 7.9 Million Passengers in 2017". Airline International Group. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-08-03. Cyrchwyd 20 Mai 2018.