Roy Lichtenstein

Roy Lichtenstein
Ffugenw	Lichtenstein, Roy
Ganwyd	27 Hydref 1923  Efrog Newydd, Dinas Efrog Newydd
Bu farw	15 Medi 1997  Manhattan, Q20218880
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Ohio State University Urdd Myfyrwyr Celf Efrog Newydd Prifysgol Ohio Dwight School
Galwedigaeth	arlunydd, cerflunydd, academydd, cynllunydd llwyfan, lithograffydd, cynllunydd, dylunydd gemwaith, gwneuthurwr printiau, arlunydd graffig, drafftsmon, artist, arlunydd
Cyflogwr	State University of New York at Oswego Prifysgol Rutgers
Adnabyddus am	Girl with Ball, Girl with Hair Ribbon, Takka Takka, Look Mickey, Blam, Engagement Ring, Ten Dollar Bill, Electric Cord, I Can See the Whole Room...and There's Nobody in It!, Times Square Mural
Arddull	bywyd llonydd
Mudiad	celf bop
Priod	Dorothy Lichtenstein, Isabel Sarisky
Plant	Mitchell Lichtenstein, David Lichtenstein
Gwobr/au	Gwobr Rhufain, Gwobr Kyoto yn y Celfyddydau ac Athroniaeth, Y Medal Celf Cenedlaethol

Roedd Roy Fox Lichtenstein (27 Hydref 1923 – 29 Medi 1997) yn arlunydd Americanaidd. Yn y 1960au, gydag Andy Warhol, Jasper Johns, a James Rosenquist, fe ddaeth yn un o brif enwau'r mudiad celfyddyd bop.^[1] Wrth ddefnyddio stribed comig a’r byd hysbysebu fel ysbrydoliaeth, roedd ei waith yn finiog a manwl, yn ddogfennu y gymdeithas o'i amgylch gyda hiwmor, parodi ac eironi.^[2][3]

Bywyd cynnar

Ganwyd yn Efrog Newydd i deulu Iddewig dosbarth canol, roedd ei dad yn werthwr tai.^[4] Raddiodd o Brifysgol Ohio ym 1949, roedd ei waith cyntaf yn arddull Mynegiadaeth haniaethol (Abstract expressionism) yn un o'r mudiadau celfyddydol mwyaf ddylanwadol yn yr Unol Daleithiau ar y pryd gydag enwogrwydd artistiaid fel Jackson Pollock a Mark Rothko.^[4]

Ar ddiwedd y 1950au fe ddechreuodd arbrofi gyda delweddau oddi ar bapur lapio gwm cnoi a delweddau cowbois y Gorllewin Gwyllt gan yr arlunydd Frederic Remington.

Celfyddyd bop

O 1961 ymlaen, fe ganolbwyntiodd ar gynhyrchu darluniau yn seiliedig ar gartwnau, stribedi comig a hysbysebion poblogaidd – a alwyd ymhen amser yn gelfyddyd bop. Fe chwyddodd y delweddau i lenwi cynfasau mawrion gan beintio amlinellau du gydag ochrau miniog a’u llenwi gyda lliwiau llachar. Un o nodweddion Lichtenstein oedd ei ddefnydd o ddotiau mawr i gyfleu'r broses argraffu 'hanner tôn', ond pob un wedi'i beintio â llaw gyda chymorth stensil.

Ym 1961 arddangoswyd ei waith yn oriel enwog Leo Castelli, Efrog Newydd ac fe ddaeth Lichtenstein i sylw'r byd celf. Y flwyddyn ganlynol fe gynhaliwyd yr arddangosfa gyntaf i artist unigol yn yr oriel ac fe werthwyd pob un darlun cyn yr agoriad.^[4] Pan arddangoswyd yn gyntaf, fe heriodd rhai beirniad wreiddioldeb waith Lichtenstein, gan ddweud ei fod yn 'di-chwaeth' ac yn 'wag'. Gofynnodd bennawd mewn un erthygl yng nghylchgrawn Life os oes Lichtenstein yr 'arlunydd gwaethaf yn America?'^[5]

Ar 15 Mai 2013 fe werthwyd Woman with flowered hat yn Christie's Efrog Newydd am $56.1 miliwn.^[6] Un o ddarluniau enwocaf Lichtenstein yw Whaam!, 1963 sydd heddiw i weld yn Oriel y Tate Modern yn Llundain. Mae'r darlun steil cartŵn yn dangos awyren rhyfel yn saethu roced tuag at awyren arall, gyda ffrwydrad coch a melyn a'r geiriau "Whaam!". Mae bocs gyda'r geiriau "I pressed the fire control... and ahead of me rockets blazed through the sky...". Mae'r llun yn 'triptych' (dros dri chynfas), 1.7 x 4.0 m.

Dechreuodd Lichtenstein arbrofi gyda cherfluniau yn tua 1964 gan gyd weithio gyda cheramigwr mae cerfluniau mawr ganddo i'w weld yng nghanol sawl dinas yn cynnwys Barcelona.^[7] Nes ymlaen yn y 60au symudodd i ffwrdd o waith yn seiliedig ar stribedi cartwn yn cynhyrchu cyfres yn barodïau o waith meistri fel Cézanne, Mondrian, Vincent van Gogh a Picasso cyn cyfres o strôc frwsh cartwnaidd.^[8]

• Twr Crysta-nagahori, Amerikamura, Japan, 2006
  Twr Crysta-nagahori, Amerikamura, Japan, 2006
• 
  Cerflun Roy Lichtenstein, Barcelona

Enwogrwydd a dylanwad

Mae dylanwad ei waith i’w weld yn eang ar ddylunio graffeg a hysbysebion cyfoes, gyda chopiau o'i steil yn ymddangos trwy'r byd ar gyrsiau T ffasiynol a chloriau recordiau. Cydnabyddir Whaam! a Drowning Girl fel gwaith mwyaf adnabyddus Lichtenstein,^[9][10][11] gyda Oh, Jeff...I Love You, Too...But... yn drydydd.^[12] Ystyrir Drowning Girl, Whaam! a Look Mickey ei waith mwyaf dylanwadol.^[13]

Cyfeiriadau

1. Arnason, H., History of Modern Art: Painting, Sculpture, Architecture, New York: Harry N. Abrams, Inc. 1968.
2. Coplans 1972, Interviews, pp. 55, 30, 31
3. (Saesneg) Obituary: Roy Lichtenstein. The Daily Telegraph (1 Hydref 1997). Adalwyd ar 20 Chwefror 2013.
4. Bell, Clare. "The Roy Lichtenstein Foundation – Chronology". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-06-06. Cyrchwyd November 12, 2007.
5. Vogel, Carol (April 5, 2012). "A New Traveling Show of Lichtenstein Works". New York Times.
6. Vogel, Carol (May 15, 2013). "Christie's Contemporary Art Auction Sets Record at $495 Million". The New York Times. Cyrchwyd May 18, 2013.
7. Lucy Davies (November 17, 2008), Roy Lichtenstein: a new dimension in art The Daily Telegraph.
8. Alloway 1983, t. 37
9. "Roy Lichtenstein: Biography of American Pop Artist, Comic-Strip-style Painter". Encyclopedia of Art. Cyrchwyd 2013-06-05.
10. Cronin, Brian. Why Does Batman Carry Shark Repellent?: And Other Amazing Comic Book Trivia!. Penguin Books. Cyrchwyd 2013-06-06.
11. Collett-White, Mike (2013-02-18). "Lichtenstein show in UK goes beyond cartoon classics". Chicago Tribune. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-07-30. Cyrchwyd 2013-06-08.
12. Kirkova, Deni (2013-02-19). "Pop goes the Tate! Iconic works of Roy Lichtenstein brought together for exciting new exhibition at the Tate Modern". Daily Mail. Cyrchwyd 2013-06-07.
13. Hoang, Li-mei (2012-09-21). "Pop art pioneer Lichtenstein in Tate Modern retrospective". Chicago Tribune. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-11-03. Cyrchwyd 2013-06-08.

Llyfryddiaeth

• Alloway, Lawrence (1983). Roy Lichtenstein. Modern Masters Series. 1. New York: Abbeville Press. ISBN 0-89659-331-2.
• Coplans, John (1972). Roy Lichtenstein. New York: Praeger. OCLC 605283.
• Corlett, Mary Lee (2002). The Prints of Roy Lichtenstein : a Catalogue Raisonné 1948-1997 (arg. 2). New York, NY: Hudson Hills Press. ISBN 1-55595-196-1.
• Hendrickson, Janis (1988). Roy Lichtenstein. Cologne, Germany: Benedikt Taschen. ISBN 3-8228-0281-6.
• Lobel, Michael (2002). Image duplicator : Roy Lichtenstein and the emergence of pop art. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 9780300087628.
• Lucie-Smith, Edward (September 1, 1999). Lives of the Great 20th-Century Artists. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-23739-7.
• Marter, Joan M., gol. (1999). Off limits : Rutgers University and the Avant-Garde, 1957-1963. Newark, N.J.: Newark Museum. ISBN 0-8135-2610-8.
• Selz, Peter (1981). "The 1960s: Painting". Art In Our Times: A Pictorial History 1890-1980. Harry N. Abrams, Inc. ISBN 0-8109-1676-2.

Dolenni allanol

• Roy Lichtenstein Foundation
• Roy Lichtenstein Image Duplicator Archifwyd 2018-08-14 yn y Peiriant Wayback
• Inside Roy Lichtenstein's Studio 1990–92 Archifwyd 2013-06-08 yn y Peiriant Wayback
• 1977 BMW 320i with special paintjob by Roy Lichtenstein
• Roy Lichtenstein's public artwork at Times Square-42nd Street, commissioned by MTA Arts for Transit. Archifwyd 2014-02-21 yn y Peiriant Wayback
• Roy Lichtenstein: Pop Art's Most Popular; His Whimsical Paintings Once Evoked the "Shock of the New"; Now They Evoke Record Prices on the Auction Block Archifwyd 2013-10-17 yn y Peiriant Wayback
• Roy Lichtenstein in the National Gallery of Australia's Kenneth Tyler collection Archifwyd 2014-02-22 yn y Peiriant Wayback