Sant Kilda
 | |
| Math | ynysfor  |
|---|---|
| Poblogaeth | 0 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ynysoedd Allanol Heledd |
| Gwlad |  Yr Alban |
| Arwynebedd | 8.546 km² |
| Uwch y môr | 430 metr |
| Gerllaw | Cefnfor yr Iwerydd |
| Cyfesurynnau | 57.815°N 8.5875°W |
| Rheolir gan | Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Alban |
 | |
| Perchnogaeth | Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Alban |
| Statws treftadaeth | Safle Treftadaeth y Byd |
| Manylion | |
Mae Sant Kilda (Gaeleg yr Alban: Hiort) yn gasgliad o ynysoedd yn Ynysoedd Allanol Heledd oddi ar arfordir gogledd-orllewinol yr Alban. Hwy sy'n gorwedd bellaf i'r gorllewin o holl ynysoedd yr Alban. Hirta yw'r ynys fwyaf. Maent yn awr yn eiddo i Ymddiriedolaeth Genedlaethol yr Alban wedi i Ardalydd Bute eu gadael i'r corff yma yn ei ewyllys yn 1956. Nid oes gwybodaeth ar gael am unrhyw sant o'r enw "Kilda", ac mae ansicrwydd am darddiad yr enw.
Yn y cyfnod hanesyddol, ni chredir i'r boblogaeth erioed fod yn fwy na 180. Gadawodd y trigolion olaf yr ynysoedd yn 1930. Mae'r ynysoedd yn nodedig am y nifer fawr o adar y môr sy'n nythu yno, er enghraifft mae tua 40,000 o barau o'r Hugan yn nythu ar ynys Boreray. Pan oedd pobl yn byw ar Sant Kilda, roedd Huganod ieuanc ac adar drycin y graig yn rhan bwysig o'u bwyd. Mae ynys Soaigh hefyd yn enwod am ei defaid cynhenid, Defaid Soaigh. Rhoddwyd yr ynysoedd statws Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO yn 1986.[1]
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- Baxter, Colin, a Jim Crumley, St Kilda: A Portrait of Britain's Remotest Island Landscape (Biggar: Colin Baxter Photography, 1988)
- Steel, Tom, The Life and Death of St. Kilda (Llundain: Fontana, 1988)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "St Kilda". UNESCO World Heritage Centre. UNESCO. Cyrchwyd 1 Mehefin 2019.