Math | maestref, cymuned |
---|---|
Poblogaeth | 14,328 |
Daearyddiaeth | |
Sir | Dinas a Sir Caerdydd |
Gwlad | Cymru |
Cyfesurynnau | 51.52°N 3.22°W |
Cod SYG | W04000866 |
AS/au y DU | David Chadwick (Democratiaid Rhyddfrydol) |
Mae'r Eglwys Newydd (Saesneg Whitchurch) yn un o faestrefi hynaf Caerdydd. Lleolir tua 3 milltir i'r gogledd o ganol y dref ar bwys y ffordd A470 a'r A4054. Roedd poblogaeth o 15,649 yn 2004. Mae'r faesdref yn rhan o ward Yr Eglwys Newydd a Thongwynlais.
Mae'r cyfanned yn ddyddio'n ôl i'r 12g, pan sefydlwyd eglwys Santes Fair gan offeiriad o Eglwys Gadeiriol Llandaf. Yr enw cynharaf a wyddwn amdano oedd Ystum Taf (neu Stuntaf yn Saesneg).
Dim ond tua 300 o bobl oedd yn byw yno ar droad yr 18g, erbyd diwedd yr 19g roedd y boblogaeth wedi codi'n aruthrol i 5,000. Ffurfiwyd Cyngor Plwyf yr Eglwys Newydd yn 1845. Rhwng 1951 a 1961, cododd y boblogaeth o 19,827 i 27,325. Llyncwyd y rhan fwyaf o'r plwyf (heblaw Tongwynlais) yn rhan o ddinas Caerdydd erbyn 1967.
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[1][2][3][4]