Αιγίνιο
Συντεταγμένες: 40°30′8″N 22°32′32″E / 40.50222°N 22.54222°E
| Αιγίνιο | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Πιερίας |
| Δήμος | Πύδνας - Κολινδρού |
| Δημοτική Ενότητα | Αιγινίου |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 3.683 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 603 00 |
| Τηλ. κωδικός | 23530 |
| http://www.aiginio.gr/ | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Αιγίνιο (πρώτη ονομασία Λιμπάνοβο) είναι κωμόπολη στην Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας με πληθυσμό 4.153 κατοίκους, βάσει της Απογραφής του 2011.[1] Αποτελεί έδρα του δήμου Πύδνας - Κολινδρού. Στα βορειοανατολικά βρίσκεται ο ποταμός Αλιάκμονας, στα ανατολικά ο Θερμαϊκός κόλπος και στα νότια και νοτιοδυτικά του βρίσκονται ο Όλυμπος και τα Πιέρια Όρη. Οι κάτοικοί του είναι ντόπιοι, πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη (1923) και πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας (Καβακλιώτες και Ακμπουναριώτες, 1925).[2] Απέχει οδικώς από την πρωτεύουσα του νομού, Κατερίνη, 32 χιλιόμετρα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Αιγινίου είναι ότι αποτελεί την κωμόπολη των πελαργών καθώς τα πουλιά αυτά χτίζουν τις φωλιές τους στην περιοχή.
Δημοτική Ενότητα Αιγινίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ομώνυμη Δημοτική Ενότητα (με πληθυσμό 4.869 κατοίκους το 2011) αποτελείται από τους οικισμούς Αιγίνιο, που αποτελεί την έδρα της και Μεγάλη Γέφυρα, με πληθυσμό 192 κατοίκους, οι οποίοι συγκροτούν τη Δημοτική Κοινότητα Αιγινίου, καθώς και τον Καταχά, με πληθυσμό 524 κατοίκους, που αποτελεί ομώνυμη Τοπική Κοινότητα. Η Δημοτική Κοινότητα Αιγινίου είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 67,967 χμ² (2011). [3]
Πληθυσμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1991 | 4.264 (4.517) |
| 2001 | 4.149 (4.404) |
| 2011 | 4.153 (4.345) |
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1961 | 4.271 (4.560) |
| 1971 | 4.469 (4.737) |
| 1981 | 4.436 (4.700) |
| 1991 | 4.289 (4.553) |
| 2001 | 4.280 (4.548) |
| 2011 | 4.137 (4.330) |
+(σε παρένθεση ο πληθυσμός της δημοτικής κοινότητας)
Υποδομές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο Αιγίνιο υπάρχουν σήμερα τρία (3) νηπιαγωγεία, τρία (3) Δημοτικά Σχολεία (στο Αιγίνιο μεταφέρονται και πηγαίνουν στο Δημοτικό Σχολείο και παιδιά από τα γειτονικά χωριά Παλιάμπελα, Καταχά, Λιβάδι, Νέα Αγαθούπολη, Μεθώνη και Μεγάλη Γέφυρα). Βρίσκεται επίσης ένα Γυμνάσιο με κλειστό γυμναστήριο, Λύκειο, ΤΕΕ, Αστυνομικό Τμήμα, Κέντρο Υγείας, υποκατάστημα της ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΚΕΠ, Γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης, Γραφείο Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και το Δημαρχείο. Υπάρχουν δύο ενορίες, της Παναγίας- Κοιμήσεως Θεοτόκου για τους γηγενείς Μακεδόνες, τους Θράκες και τους Ακμπουναριώτες και αυτή του Αγίου Ανδρέα για τους Καβακλιώτες. Έχει ακόμη δύο παλαιούς ναούς τους οποίους η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει χαρακτηρίσει διατηρητέα ιστορικά μνημεία και έχει αναλάβει υπό την εποπτεία της. Πρόκειται για το ναό Πέτρου και Παύλου, χρονολογημένο στα 1400, και το ναό του Αγίου Αθανασίου στο συνοικισμό των Καβακλιωτών, που χρονολογείται στα 1600.[9]
Ο οικισμός του Αιγινίου διασχίζεται από την Παλαιά εθνική οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Επίσης, από την κτηματική του περιοχή και σε απόσταση ενός (1) χιλιομέτρου από τον οικισμό διέρχεται και η Νέα Εθνική Οδός Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Λειτουργεί ανισόπεδος κόμβος ο οποίος εξυπηρετεί χιλιάδες κατοίκων από και προς τη Θεσσαλονίκη, καθιστώντας το Αιγίνιο σχεδόν προάστιό της και αρκετά εύκολη την πρόσβαση των κατοίκων σε αυτή. Επίσης, σε επαφή με τον οικισμό διέρχεται η διπλή σιδηροδρομική γραμμή όπου βρίσκεται ο νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Αιγινίου, ο οποίος εξυπηρετεί τον Προαστιακό Θεσσαλονίκης-Λάρισας με δρομολόγια από και προς τη Θεσσαλονίκη κάθε ώρα περίπου.
Στο Αιγίνιο εκδίδεται η τοπική εφημερίδα "Αιγινιώτικος Τύπος".
Οικονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία (βαμβάκι, καπνά, σιτηρά, φρούτα) και το εμπόριο. Το Υπουργείο Γεωργίας χαρακτήρισε την περιοχή αυτή ως την καταλληλότερη σε όλη την Ελλάδα για πρότυπες πειραματικές αγροτικές καλλιέργειες.
Πολιτισμός και έθιμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Αθανασίου
Στο Αιγίνιο λειτουργούν δύο ιεροί ναοί. Ο ιερός ναός της Κοιμήσεως Θεοτόκου και ο Άγιος Αντρέας . Στο κέντρο του χωριού όμως, σε μια συστάδα με ψηλά κυπαρίσσια βρίσκεται ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Αθανασίου. Η ίδρυση του ναού ανάγεται στον 15ο αι. Πρόκειται για μια δίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική. Το εσωτερικό κοσμείται με τοιχογραφίες που έχουν χρονολογηθεί στις πρώτες δεκαετίες του 16ου αιώνα, ολόσωμες μορφές αγίων στις παραστάδες και τα κατώτερα τμήματα των τοιχοποιιών και αφηγηματικές παραστάσεις από την Αγία Γραφή στα μέτωπα της τοξοστοιχίας διαμορφώνουν ένα ενδιαφέρον εικονογραφικό σύνολο, στο οποίο δεσπόζει η παράσταση ένθρονης Θεοτόκου. Με το πέρασμα των χρόνων ο ναός υπέστη σημαντικές φθορές. Το 2010 εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο εσωτερικό του μεταβυζαντινού ναού που επεκτάθηκε σε μεγάλο τμήμα της στέγης του γυναικωνίτη και τοπικά στη στέγη του κυρίως ναού και του νάρθηκα. Η αποκατάσταση και στερέωση του ναού του Αγίου Αθανασίου υλοποιήθηκε την περίοδο 2010-2014 από την 9η εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Σήμερα ο ναός αποκαταστημένος και επισκέψιμος αποτελεί κόσμημα τόσο για το εκκλησίασμα όσο και για τους επισκέπτες του Αιγινίου.
Πολιτιστικοί σύλλογοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δραστηριοποιούνται δυο πολιτιστικοί σύλλογοι. Ο ένας των γηγενών Μακεδόνων και Ανατολικοθρακών, που ονομάζεται η "Δήμητρα" (ιδρύθηκε το 1966)[10] και ο άλλος των Βορειοθρακών "Ανατολικορωμυλιωτών" που ονομάζεται "Ανατολική Ρωμυλία" (ιδρύθηκε το 1927 αλλά λόγω των διαφόρων γεγονότων παρέμεινε σε αδράνεια). Επανιδρύθηκε το 1977.[11] Υπάρχει επίσης ορειβατικός και αιμοδοτικός σύλλογος.
Εμποροπανήγυρη Αιγινίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κάθε Σεπτέμβριο διεξάγεται στην κωμόπολη, από 11-9 έως 18-9, η ετήσια εμποροπανήγυρη που θεωρείται από τις μεγαλύτερες στο είδος της στην Ελλάδα. Μάλιστα, προηγήθηκε χρονικά από την πανήγυρη της Κατερίνης, καθώς ξεκίνησε το 1926. Την εμποροπανήγυρη η οποία πραγματοποιείτο στο Καβακλί της Ανατολικής Ρωμυλίας μετέφεραν οι Καβακλιώτες πρόσφυγες οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο Αιγίνιο το 1925.
Αγιασμός αμπελώνων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 1 Φεβρουαρίου εορτάζεται ο Άγιος Τρύφωνας και αναβιώνει από το σύλλογο "Ανατολική Ρωμυλία" η εορτή των αμπελουργών, με τον αγιασμό των αμπελώνων και κορυφώνεται με μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του Αγίου Ανδρέα. Στην ίδια πλατεία γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις από το σύλλογο "Ανατολική Ρωμυλία" κάθε Σεπτέμβριο.
Κάθε άνοιξη γίνεται πανηγυρικός εορτασμός στο εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου και βορειοδυτικά στο εξωκλήσι της Ανάληψης στο "Ξάπεφτο" όπου ο πολιτιστικός σύλλογος "Ανατολική Ρωμυλία" αναβιώνει το "κουρμπάνι" έθιμο που έφεραν οι Ανατολικορωμυλιώτες πρόσφυγες από την αλησμόνητη πατρίδα. Την ημέρα του εορτασμού οι κτηνοτρόφοι σφάζουν ταμένα πρόβατα και προσφέρουν σε κοινό τραπέζι το "κουρμπάνι" (φαγητό από τα σφάγια) στους προσκυνητές.
Θερινές εκδηλώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επίσης, στις 29 Ιουνίου αναβιώνει από το σύλλογο "Δήμητρα" η γιορτή των Αγίων Αποστόλων, στο χώρο του παλαιού Βυζαντινού Ναού. Στις 15 Αυγούστου εορτάζεται ο Πολιτιστικός Αύγουστος. Από το 2007 ξεκίνησε ως θεσμός το Φεστιβάλ Βόρειας Πιερίας. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ μουσικής (2007-2008 παραδοσιακής μουσικής) που πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Δήμου Πύδνας-Κολινδρού, στο χώρο του Αγίου Γεωργίου και συνήθως το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου.
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώην ονομασία του Αιγινίου ήταν Λιμπάνοβο[12], ЛюбовНова που στα βουλγάρικα διαβάζεται "Λιούμποφ νόβα" και σημαίνει νέα αγάπη [εκκρεμεί παραπομπή]. Έπειτα από την εγκατάσταση και των προσφύγων το Υπουργείο Βορείου Ελλάδος μετονόμασε το Λιμπάνοβο σε Αιγίνιον[13] κατά τον συνταξιούχο καθηγητή του γυμνασίου Κατερίνης Π. Αναγνωστόπουλο και το ιστορικό του βιβλίο "Πιερία" από την ομώνυμη πολιτειούλα στη θέση που είναι σήμερα το χωριό Ρυάκια της Πιερίας και που κατά τον 4ο περίπου αιώνα θεωρούνταν ένα σχετικά σημαντικό αστικό κέντρο. Το Αιγίνιο έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και έδωσε θύματα απ’ όλους τους κατοίκους του. Ενώ οι Γερμανοί θεωρούσαν τον τόπο αυτό μεγάλης στρατηγικής σημασίας, καθώς η απόστασή του ήταν μόλις δύο χιλιόμετρα από τη μεγάλη σιδηροδρομική γέφυρα του Αλιάκμονα, έπειτα από πιέσεις που άσκησαν επάνω τους δεν προέβησαν σε εχθροπραξίες σε βάρος των κατοίκων, εκφοβισμούς και εκτελέσεις, όπως σε άλλα χωριά της Πιερίας.
Ο περιηγητής Νίκος Σχοινάς αναφέρει το Λιμπάνοβο, ως "τσιφλίκιον παρά τον Αλιάκμονα, κείμενον εις τους πρόποδας μικρού βουνού ή λόφων έχων 50 ως 60 οικογενείας οθωμανικάς και 60-70 χριστιανικάς, υποζύγια και τροφάς εν αφθονία, απέχει δε 1 ώραν της ακτής, ήτοι της σκάλας του Ελευθεροχωρίου".[14]
Ο Ζώτος Μολοσσός αναφέρει το Λιμπάνοβο ότι είχε 200 οικογένειες.[15]
Το Λιμπάνοβο σύμφωνα με πληροφορίες κατοίκων μεγάλων σε ηλικία σήμαινε "κρύα νερά". Ονομάστηκε έτσι κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Τίποτα ωστόσο δεν είναι επιβεβαιωμένο από έγκυρη πηγή.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2017.
- ↑ «Ιστοσελίδα του χωριού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2007.
- ↑ 3,0 3,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ ΠΛ 1:857
- ↑ ΠΛΜ 4:210
- ↑ Nikos, Kapetanakos E. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ «Aiginio News - Εφημερίδα Πιερίας - Μορφωτικός Λαογραφικός Σύλλογος Αιγινίου « Η Δήμητρα » Πολιτιστικές Εκδηλώσεις από 10/08/2016 ως 15/08/2016». http://aiginionews.gr/index.php/politistika/item/2822-morfotikos-laografikos-syllogos-aiginiou-i-dimitra-politistikes-ekdiloseis-apo-10-08-2016-os-15-08-2016. Ανακτήθηκε στις 2017-12-06.
- ↑ «Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Καβακλιωτών Αιγινίου "Ανατολίκή Ρωμυλία" | Τόποι και Τρόποι». Τόποι και Τρόποι. http://www.topoikaitropoi.gr/syllogoi/politistikos-laografikos-sullogos-kabaklioton-aiginiou-anatoliki-romulia/. Ανακτήθηκε στις 2017-12-06.
- ↑ «Πανδέκτης: Limpanovo -- Aiginion». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ Διοικητικές μεταβολές[νεκρός σύνδεσμος], EETAA.
- ↑ "Καζταρίδη Ι. Φ., Η Πιερία των περιηγητών και των γεωγράφων", σελ. 183
- ↑ "Καζταρίδη Ι. Φ., ο.π., σελ. 188
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)