Ναρθίσο Γιέπες

Ναρθίσο Γιέπες
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Narciso Yepes (Αγγλικά)
Γέννηση14  Νοεμβρίου 1927[1][2][3]
Λόρκα
Θάνατος3  Μαΐου 1997[1][2][3]
Μούρθια
Αιτία θανάτουκαρκίνος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
ΨευδώνυμοNarciso Yepes
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά
ΣπουδέςΒασιλικό Ωδείο της Μαδρίτης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακιθαρίστας
συνθέτης[4]
λαουτίστας
κλασικός κιθαρίστας
συνθέτης μουσικών θεμάτων για κινηματογραφικές ταινίες
Περίοδος ακμής1940
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΧρυσό μετάλλιο της Αξίας στις καλές τέχνες (1980)
honorary doctorate of the University of Murcia (1977)[5]
Ιστότοπος
www.narcisoyepes.org//
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ναρθίσο Γιέπες (Narciso Yepes, 14 Νοεμβρίου 1927 – 3 Μαΐου 1997) ήταν Ισπανός βιρτουόζος κλασικός κιθαριστής και λαουτίστας. Θεωρείται ένας από τους καλύτερους κιθαριστές του 20ού αιώνα.[6]

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιέπες γεννήθηκε στην πόλη Λόρκα της Περιοχής της Μούρθια στην Ισπανία. Όταν ήταν τεσσάρων ετών, ο πατέρας του του χάρισε την πρώτη του κιθάρα. Πήρε τα πρώτα του μαθήματα στη Λόρκα από τον Χεσούς Γκεβάρα. Στα 13 του έγινε δεκτός για σπουδές στο Ωδείο της Βαλένθια με τον πιανίστα και συνθέτη Βιθέντε Ασένθιο. Δεδομένου ότι ο Ασένθιο δεν πίστευε στις δυνατότητες της κιθάρας, ο Γιέπες ωθήθηκε στο να αναπτύξει την τεχνική παιξίματος κιθάρας «A-M-I»[7], δηλαδή με τα τρία δάκτυλα παράμεσο, μέσο και δείκτη. Μπορούσε έτσι να παίζει κλίμακες πολύ γρήγορα, όσο ο δάσκαλός του στο πιάνο, και λεγκάτο. Καθώς παρατήρησε ο Allan Kozinn, «χάρη στον Ασένθιο, ο κ. Γιέπες έμαθε να παίζει μουσική όπως ήθελε ο ίδιος, κι όχι όπως ήθελε η κιθάρα». Παρόμοια, ο Τζόρτζε Ενέσκου ώθησε τον Γιέπες να βελτιώσει την τεχνική του, κάτι που επίσης του επέτρεψε να παίζει ταχύτερα.

Τον Δεκέμβριο του 1947 πρωτόπαιξε σε συναυλία στη Μαδρίτη: ερμήνευσε το κοντσέρτο για κιθάρα «Concierto de Aranjuez» του Χοακίν Ροδρίγο με την Εθνική Ορχήστρα της Ισπανίας. Η τεράστια επιτυχία αυτής της ερμηνείας τού έφερε φήμη τόσο από πλευράς κριτικών όσο και από πλευράς κοινού. Περιόδευσε έτσι για πρώτη φορά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ δεν παρέλειψε και να ηχογραφήσει[8] το κοντσέρτο.

Το 1950, αφού εμφανίσθηκε στο Παρίσι, παρέμεινε εκεί ένα έτος εκπαιδευόμενος στην ερμηνεία από τον Ενέσκου και τον Βάλτερ Γκήζεκινγκ. Μελέτησε επίσης ανεπίσημα με τη Νάντια Μπουλανζέ. Εκεί, στις 18 Μαΐου 1951, όπως έβλεπε σκυμμένος από μια γέφυρα τον Σηκουάνα, ο Γιέπες άκουσε απροσδόκητα μια φωνή μέσα του να τον ρωτά: «Τι κάνεις εκεί;» Μέχρι τότε ήταν άθεος και ικανοποιημένος με αυτό, αλλά αυτή η υπαρξιακή ερώτηση, την οποία θεώρησε ως κλήση από τον Θεό, άλλαξε τα πάντα για αυτόν: έγινε πιστός Χριστιανός και παρέμεινε έτσι για όλη την υπόλοιπη ζωή του.[9] Επίσης στο Παρίσι ο Γιέπες γνωρισε τη Μαρία Σουμλακοβσκα (Maria Szumlakowska), μια Πολωνή φοιτήτρια της φιλοσοφίας, κόρη πρώην πρεσβευτή της Πολωνίας στην Ισπανία, και παντρεύτηκαν το 1958. Απέκτησαν δύο γιους, τον Χουάν δε λα Κρουθ και τον Ιγνάθιο (που έγινε μαέστρος και φλαουτίστας), και μία θυγατέρα, την Άνα (που έγινε χορεύτρια και χορογράφος).[10]

Το 1964 ο Γιέπες εκτέλεσε το «Concierto de Aranjuez» με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου. Σε αυτή την εκτέλεση έπαιξε για πρώτη φορά και παρουσίασε στο κοινό τη δεκάχορδη κλασική κιθάρα, που είχε επινοήσει ο ίδιος σε συνεργασία με τον ονομαστό κιθαροποιό Χοσέ Ραμίρεθ ΙΙΙ (José Ramírez III, 1922-1995).[11] Το όργανο αυτό κατέστησε δυνατή τη μεταγραφή έργων που αρχικώς είχαν γραφεί για λαούτο της εποχής μπαρόκ χωρίς καταστροφικές μεταθέσεις (transpositions) των χαμηλών φθόγγων. Ωστόσο, ο βασικός λόγος για την εφεύρεσή του ήταν η προσθήκη αντηχήσεων ρυθμισμένων στο ντο, το λα δίεση, το σολ δίεση και το φα δίεση, κάτι που έδωσε την πρώτη κιθάρα στην ιστορία με πραγματική αντήχηση μεταξύ χορδών στη χρωματική κλίμακα. Μετά το 1964 ο Γιέπες έπαιζε αποκλειστικά με τη δεκάχορδη κιθάρα.

Εκτός από φτασμένος μουσικός, ο Γιέπες ήταν και ερευνητής στον κλάδο του: οι έρευνές του σε ξεχασμένα χειρόγραφα του 16ου και του 17ου αιώνα έφερε την επανανακάλυψη πολυάριθμων παλαιών έργων για κιθάρα ή λαούτο. Υπήρξε επίσης ο πρώτος που ηχογράφησε όλα τα έργα για λαούτο του Μπαχ με πιστό αντίγραφο οργάνου εκείνης της εποχής (μπαρόκ λαούτο).

Τη δεκαετία του 1980 ο Γιέπες δημιούργησε το «Τρίο Yepes» μαζί με τον γιο του Ιγνάθιο να παίζει φλάουτο και την κόρη του Άνα να χορεύει δικές της χορογραφίες.

Μετά το 1993 ο Ν. Γιέπες περιόρισε τις δημόσιες εμφανίσεις του εξαιτίας της καταστάσεως της υγείας του. Την 1η Μαρτίου 1996 έδωσε την τελευταία του συναυλία και 14 μήνες αργότερα πέθανε στη Μούρθια από καρκίνο (λέμφωμα), σε ηλικία 70 ετών.

Αρκετές ήταν οι τιμητικές διακρίσεις που δέχθηκε ο μουσικός όσο ζούσε, όπως το Χρυσό Μετάλλιο για Διάκριση στις Τέχνες από τον βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄ της Ισπανίας, το ισπανικό Εθνικό Βραβείο Μουσικής (Premio Nacional de Música) το 1986, η ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο της Μούρθια και η εκλογή του ως μέλους της Ακαδημίας Αλφόνσου Ι΄ του Σοφού και (ομόφωνα) ως μέλους της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών «Σαν Φερνάντο» της Μαδρίτης. Επίσης, αρκετοί συνθέτες έγραψαν μουσικά κομμάτια ειδικά για τον Γιέπες.


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 28  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13901328k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w61d47tf. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ (Γαλλικά, Ολλανδικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά) Musicalics. 81355. Ανακτήθηκε στις 5  Απριλίου 2022.
  5. ↑ www.um.es/web/universidad/doctores-honoris-causa/narciso-garcia-yepes.
  6. ↑ Woodstra, Chris· Brennan, Gerald· Schrott, Allen, επιμ. (2005). All Music Guide to Classical Music: The Definitive Guide to Classical Music. Backbeat Books. σελ. 1526. ISBN 0-87930-865-6. 
  7. ↑ «"Fritz Buss Interview: Narciso Yepes, as I Knew Him," 2004». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2020. 
  8. ↑ «Narciso Yepes and the Concierto de Aranjuez». 
  9. ↑ Urbano, Pilar (Ιανουάριος 1988). «Συνέντευξη με τον Narciso Yepes (στην ισπανική)». Época, no. 147. 
  10. ↑ «Compagnie Ana Yepes». Anayepes.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2012. 
  11. ↑ Ramirez III, Jose (1994), "The Ten-String Guitar" in Things About the Guitar, Bold Strummer, σελ. 137-141, ISBN 8487969402 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]