Έμερι Μολινέ | |
---|---|
Γέννηση | 16ος αιώνας |
Θάνατος | Ιουνίου 1598 Άμστερνταμ |
Υπηκοότητα | Βασίλειο της Αγγλίας |
Γνωστός για | Petworth globe |
Επιστημονική σταδιοδρομία | |
Ιδιότητα | χαρτογράφος και μαθηματικός |
δεδομένα ( ) |
Ο Έμερι Μολινέ (Emery Molyneux, ... - Ιούνιος 1598) ήταν Άγγλος κατασκευαστής υδρόγειων σφαιρών, μαθηματικών οργάνων και κανονιών της Ελισαβετιανής εποχής. Οι υδρόγειες και ουράνιες σφαίρες που κατασκεύασε και κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1592, ήταν οι πρώτες που κατασκευάστηκαν στην Αγγλία και οι πρώτες που κατασκευάστηκαν από Άγγλο.
Ο Μολινέ έγινε, επίσης, γνωστός ως μαθηματικός και κατασκευαστής μαθηματικών οργάνων, όπως πυξίδες και κλεψύδρες. Γνωρίστηκε με πολλούς εξέχοντες ανθρώπους της εποχής, συμπεριλαμβανομένου του συγγραφέα Ρίτσαρντ Χάκλουιτ και των μαθηματικών Ρόμπερτ Χιουζ και Έντουαρντ Ράιτ. Επίσης γνώριζε τους εξερευνητές Τόμας Κάβεντις, Φράνσις Ντρέικ, Ουόλτερ Ράλεϊ και Τζον Ντέιβις. Ο Ντέιβις πιθανόν σύστησε τον Μολινέ στον δικό του προστάτη, τον Άγγλο έμπορο Γουίλιαμ Σάντερσον, ο οποίος χρηματοδότησε κατά ένα μεγάλο μέρος την κατασκευή των υδρόγειων σφαιρών. Αφού ολοκληρώθηκαν, οι σφαίρες παρουσιάστηκαν στην Ελισάβετ την πρώτη. Οι μεγαλύτερες από τις σφαίρες που κατασκεύασε ο Μολινέ αποκτήθηκαν από μέλη της βασιλικής αυλής, ευγενείς και ακαδημαϊκά ιδρύματα, ενώ οι μικρότερες αγοράστηκαν ως πρακτικά βοηθήματα πλοήγησης από ναυτικούς και σπουδαστές. Οι σφαίρες ήταν οι πρώτες που κατασκευάστηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην επηρεάζονται από την υγρασία της θάλασσας και, χάρη σε αυτήν την ιδιότητά τους, χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στα πλοία.
Ο Μολινέ μετανάστευσε στο Άμστερνταμ με τη γυναίκα του το 1596 ή το 1597. Επέτυχε στο να κινήσει το ενδιαφέρον της Βουλής των Ενωμένων Επαρχιών για ένα κανόνι που είχε εφεύρει, αλλά πέθανε ξαφνικά τον Ιούνιο του 1598, πάμφτωχος. Μαζί του πέθανε και η βιομηχανία κατασκευής υδρόγειων σφαιρών στην Αγγλία.
Μόνο έξι από τις σφαίρες που κατασκεύασε πιστεύεται ότι υπάρχουν ακόμα. Τρεις βρίσκονται στην Αγγλία, από τις οποίες ένα ζευγάρι που αποτελείται από μια υδρόγειο και μια ουράνια σφαίρα ανήκει στο Μιντλ Τεμπλ του Λονδίνου και εκτίθεται στη βιβλιοθήκη του, ενώ μια σφαίρα της γης βρίσκεται στην Οικία Πέτγουρθ, στο Πέτγουρθ του δυτικού Σάσσεξ.
Ο Έμερι Μολινέ θεωρείται ως ο κατασκευαστής των πρώτων υδρόγειων και ουράνιων σφαιρών στην Αγγλία και ως ο πρώτος Άγγλος κατασκευαστής υδρόγειων σφαιρών[1] για τον οποίον είναι γνωστά ελάχιστα πράματα. Ο Πετρουτσίνι Ουμπαλτίνι, ένας Ιταλός καλλιγράφος, εικονογράφος και πρέσβης[2] που τον γνώριζε, έλεγε ότι ήταν “ασαφούς και ταπεινής οικογενειακής καταγωγής”[3]. Φαίνεται πιθανόν να ήταν αυτός ο “Έμερι Μολινέ” που παρουσιάστηκε στη Σεβαστή Εταιρεία Χαρτοπωλών ως μαθητευόμενος του Ουίλιαμ Κουκ τον Οκτώβριο του 1557[4]. Μέχρι τα 1580 είχε ένα εργαστήριο στο Λάμπεθ, στη νότια όχθη του Τάμεση και είχε φήμη μαθηματικού και κατασκευαστή μαθηματικών οργάνων[5]. Ο Ρίτσαρντ Πόλτερ στο βιβλίο του Τhe Pathway to Perfect Sailing [1605][6]- (Ο δρόμος προς την τέλεια ναυσιπλοΐα) αναφέρει ότι ο Μολινέ ήταν δεξιοτέχνης κατασκευαστής πυξίδων και κλεψυδρών[7].
Μέσω της τέχνης του, ο Μολινέ έγινε γνωστός στους εξερευνητές Τόμας Κάβεντις, Τζων Ντέιβις, Φράνσις Ντρέικ και Γουόλτερ Ράλεϊ, στο συγγραφέα Ρίτσαρντ Χάκλουιτ και στους μαθηματικούς Ρόμπερτ Χιουζ και Έντουαρντ Ράιτ. Η κατασκευή των σφαιρών από τον Μολινέ φαίνεται να είχε προταθεί από τον Ντέιβις στον προστάτη του Γουίλιαμ Σάντερσον, έναν έμπορο από το Λονδίνο, ο οποίος περιγραφόταν ως "ένας από τους πιο γενναιόδωρους και πατριώτες εμπόρους-πρίγκιπες του Λονδίνου στις ημέρες της Ελισάβετ Α'". Ο Σάντερσον πρόθυμα δέχτηκε να καλύψει το κόστος κατασκευής και χρηματοδότησε την αρχική παραγωγή των υδρόγειων σφαιρών με ένα επενδυτικό κεφάλαιο 1000 λιρών[8] (σχεδόν 160.000 λίρες του 2007)[9].
Καθώς έφτιαχνε τις γήινες σφαίρες του ο Μολινέ εξέταζε τους οδηγούς πορείας [οδηγίες για την πορεία στη θάλασσα][10] και τους πιλότους [εγχειρίδια πλοήγησης][11]. Είναι γνωστό ότι έδωσε οδηγό πορείας για τη Βραζιλία και τις Δυτικές Ινδίες στον Τόμας Χάριοτ το 1590[12]. Επίσης έλαβε συμβουλές και βοήθεια από πλοηγούς και μαθηματικούς [13]. Είναι πιθανόν, για παράδειγμα, ότι ο Σερ Ουόλτερ Ράλεϊ τον συμβούλεψε για ένα θρύλο στα ισπανικά για τα νησιά του Σολομώντα που εμφανίστηκαν στη σφαίρα της γης[14]. Ο Ράλεϊ βρήκε την πληροφορία από τον Πέδρο Σαρμιέντο ντε Γκαμπόα, έναν Γαλικιανό εξερευνητή, σταλμένο από τον Βασιλιά Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας για να ενισχύσει τα Στενά του Μαγγελάνου, αφού ο Φράνσις Ντρέικ τα είχε περάσει. Το 1584, ο Ισπανός ήταν καλεσμένος του Ράλεϊ στο Λονδίνο για μερικές εβδομάδες, αφού είχε αιχμαλωτιστεί από τον ίδιο σε ένα ταξίδι στην Ευρώπη[15].
Ο Μολινέ συνόδευσε τον Φράνσις Ντρέικ στη σφαιρική πλοήγηση του κόσμου τα έτη 1577-1580· όπως ανάφερε ο Ουμπαλτίνι "αυτός ο ίδιος υπήρξε σε εκείνες τις θάλασσες και σε εκείνες τις ακτές στις υπηρεσίες του ίδιου του Ντρέικ”. Ένα υπόμνημα στα λατινικά για την υδρόγειο της γης, που εξηγούσε γιατί ο Μολινέ είχε αφήσει έξω τις πολικές περιοχές και είχε διορθώσει την απόσταση στον Ατλαντικό Ωκεανό ανάμεσα στη χερσόνησο Σαύρα και το ακρωτήρι Κέιπ Ρέις στο νησί Νιουφάουντλαντ, έφτανε στο συμπέρασμα: “Μπόρεσα να το κάνω αυτό αρχικά και από τα δικά μου ταξίδια και κατά δεύτερον χάρη σε εκείνη την επιτυχημένη αποστολή στις Δυτικές Ινδίες υπό τον ενδοξότατο Φράνσις Ντρέικ: στην οποία αποστολή συνδύασα όχι μόνο τις καλύτερες περιγραφές των άλλων, αλλά και όλα όσα η ίδια μου ταπεινή γνώση ή εμπειρία μου έδωσαν τα τελευταία πέντε χρόνια για την τελειοποίηση αυτού του έργου”[16].
Στην εδαφική σφαίρα, τα ίχνη των ταξιδιών των Φράνσις Ντρέικ και Τόμας Κάβεντις γύρω από τον κόσμο σημειώνονται με κόκκινες και μπλε γραμμές αντίστοιχα. Αυτές οι γραμμές έγιναν όταν η σφαίρα πρωτοφτιάχτηκε. Αναφέρονται σε μια περιγραφή των υδρόγειων του Μολινέ στο Ασκήσεις του Μπλούντεβιλ (1594)[17][18] του Τόμας Μπλούντεβιλ, ενός επαρχιακού τζέντλεμαν που ήταν ενθουσιώδης μελετητής της αστρονομίας και της πλοήγησης[19]. Ο Τόμας Κάβεντις φαίνεται να βοήθησε τον Μολινέ με τις σφαίρες του και είναι πιθανό ότι ο Μολινέ τον συνόδευσε στο ταξίδι του το 1587 γύρω από τον κόσμο, επιστρέφοντας στην Αγγλία στις 9 Σεπτεμβρίου 1588. Το 1889 ο σερ Κλέμεντς Μάρκαμ, ένας Άγγλος εξερευνητής, συγγραφέας και γεωγράφος, επισήμανε ότι μια λατινική λεζάντα για την υδρόγειο σφαίρα της γης, μακριά από την ακτή της Παταγονίας, δηλώνει: "Thomas Caundish 18 Dec. 1587 hæc terrasub nostris oculis primum obtulit sub latitud 47 cujus seu admodum salubris Incolæ maturi ex parte proceri sunt gigantes et vasti mag nitudinis"[20]. Ωστόσο, η Helen Wallis, πρώην Έφορος Χαρτών στη Βρετανική Βιβλιοθήκη, παρατήρησε το 1951 ότι αυτό δεν ήταν εφικτό να συμβεί καθώς ο Μολινέ σχεδίασε λανθασμένα την πορεία του Κάβεντις στο ανατολικό αρχιπέλαγος των Ινδιών.[21] Πρότεινε, ωστόσο, ότι ένα άλλο υπόμνημα για την υφήλιο ίσως υποδεικνύει ότι σαλπάρισε σε τουλάχιστον ένα, αν όχι σε όλα τα ταξίδια του Τζον Ντέιβις[22].
Ο μαθηματικός και χαρτογράφος Έντουαρτ Ράιτ [23] βοήθησε τον Μολινέ στη σχεδίαση ακτογραμμών στην υδρόγειο της γης και μετέφρασε κάποια από τα υπομνήματα στα Λατινικά. Στις 10 Απριλίου 1591, ο αστρολόγος και φυσικός Σιμόν Φόρμαν επισκέφθηκε το εργαστήριο του Μολινέ και του δίδαξε πώς να βρίσκει το γεωγραφικό μήκος. Φαίνεται ότι αφού ο Μολινέ είχε ετοιμάσει τις καμπύλες του χειρόγραφου [τα επίπεδα τμήματα του χάρτη που προσκολλώνται στη σφαίρα], τα έδωσε να τα τυπώσει ο φημισμένος Φλαμανδός χαράκτης και χαρτογράφος Τζοντόκους Χόνδιους, ο οποίος ζούσε στο Λονδίνο ανάμεσα στα 1584 και 1593 για να ξεφύγει από θρησκευτικές δυσκολίες στη Φλάνδρα. Αυτό συνεπάγεται από τη φράση Iodocus Hon: / dius Flan. sc. / 1592 " που εμφανίζεται στην ουράνια υδρόγειο μαζί με τα οικόσημα του Σάντερσον και μια αναφορά στη Βασίλισσα με ημερομηνία το 1592. Το ίδιο το όνομα του Μολινέ αναγράφεται στη γήινη σφαίρα στον Μεσαίο Ναό [Middle Temple]στη φράση "Emerius Mulleneux Angl.' / sumptibus Gulielmi— / Sandersoni Londinē: / sis descripsit" [“Ο Έμερι Μολινέ της Αγγλίας, με έξοδα του Γουίλιαμ Σάντερσον του Λονδίνου, περιέγραψε αυτό”].[24]
Η ουράνια σφαίρα του Μολινέ ήταν ένα πιστό αντίγραφο της σφαίρας του Γεράρδου Μέρκατορ το 1551, η οποία ήταν βασισμένη σε μια σφαίρα του 1537, του Τζέμα Φρίσιους, στην κατασκευή της οποίας είχε συμβάλλει ο Μέρκατορ[25]. Στους αστερισμούς που απεικονίζονται στη σφαίρα του Μέρκατορ, ο Μολινέ πρόσθεσε το Νότιο Σταυρό και το Νότιο Τρίγωνο, αν και κάπως δυτικότερα της πραγματικής τους θέσης. Η πηγή του φαίνεται να ήταν το διάγραμμα του Ανταρκτικού ουρανού του Ανδρέα Κορσάλι που δημοσιεύτηκε[26] το 1550[27].
Οι σφαίρες του Μολινέ ήταν οι πρώτες που κατασκευάστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να μένουν ανεπηρέαστες από τη θαλάσσια υγρασία. Φτιάχτηκαν με πάστα αλευριού, ένα ασυνήθιστο υλικό για την εποχή εκείνη. Ο Σιμόν Φόρμαν παρατήρησε ότι η διαδικασία καλουπώματος ή χύτευσης του Μολινέ ήταν “ο μόνος τρόπος να καλουπώσεις οτιδήποτε σε τέλεια φόρμα... και ακόμα ο πιο τέλειος και αληθινός τρόπος από όλους τους τρόπους... και αυτός ήταν ο τρόπος που χρησιμοποιούσε ο Μολινέ για να χυτεύει αλεύρι στην ίδια φόρμα”.[28]
Το 1589, ο Ρίτσαρντ Χάκλουιτ ανακοίνωσε την επερχόμενη έκδοση της εδαφικής σφαίρας του Μολινέ στο τέλος του προλόγου στο The Principall Navigations, Voiages and Discoveries of the English Nation[29] [Οι κύριες Πλοηγήσεις, Ταξίδια και Ανακαλύψεις του Αγγλικού Έθνους]. Αναφερόμενος στο χάρτη που καταχωρήθηκε στον τόμο- μια αναπαραγωγή του “Typus Orbis Terrarum”, χαραγμένος από τον Φραγκίσκο Χόγκενμπεργκ για το Theatrum Orbis Terrarum του Αβραάμ Ορτέλιους [1570][30]- έγραψε:
"Ικανοποιήθηκα εισάγοντας στο έργο έναν από τους πιο γενικούς χάρτες του κόσμου, μόνο μέχρι την έκδοση μιας πολύ μεγάλης και ακριβούς εδαφικής σφαίρας, συλλεγμένου και αναμορφωμένου σύμφωνα με τις νεότερες, πιο κρυφές και τελευταίες ανακαλύψεις, Ισπανικές, Πορτογαλικές και Αγγλικές, με συνθέτη τον κ Έμερι Μολινέ από το Lambeth, έναν σπάνιο τζέντλεμαν στο επάγγελμά του, όντας εκεί για πολλά χρόνια, με τη μεγάλη υποστήριξη του πορτοφολιού και της γενναιοδωρίας του σεβαστού εμπόρου, κυρίου Γουίλιαμ Σάντερσον".[31]
Ο Ουμπαλτίνι ανέφερε την πρόοδο του Μολινέ στην κατασκευή των σφαιρών στον Δούκα του Μιλάνου. Ήταν παρών όταν ο Μολινέ παρουσίασε ένα ζευγάρι χειρόγραφων υδρόγειων στην Ελισάβετ Α' στο Γκρίνουιτς τον Ιούλιο του 1591[32]. Ο Ουμπαλτίνι σημείωσε ότι “της έδωσε την υδρόγειο για να δει με μια ματιά πόσο μεγάλο μέρος του κόσμου θα μπορούσε να ελέγχει με τις ναυτικές της δυνάμεις”. Σύμφωνα με τον Γουόλις, οι τυπωμένες υδρόγειες, που στα 2 πόδια και μια ίντσα (0,64 μ.) σε διάμετρο, ήταν τότε οι μεγαλύτερες που φτιάχτηκαν ποτέ[33], δημοσιεύτηκαν μετά από κάποια καθυστέρηση στα τέλη του 1592 ή στις αρχές του 1593.[34] Ο Σάντερσον κανόνισε ψυχαγωγία στο σπίτι του στο Νιούιτον Μπάτς για να σηματοδοτήσει την παρουσίαση αυτών των υδρόγειων στη Βασίλισσα. Ο γιος του, Γουίλιαμ, αργότερα ανάφερε τα λόγια της Βασίλισσας καθώς δεχόταν την υδρόγειο: “Όλη η γη, ένα δώρο για έναν Πρίγκιπα...” ·και αποδεχόμενη την υδρόγειο του ουρανού είπε: “Μου παρουσιάσατε και τους Ουρανούς επίσης: ο Θεός να με οδηγεί να κυβερνώ το μέρος που μου αντιστοιχεί στο ένα από αυτά ώστε να απολαμβάνω τίποτα άλλο παρά μια έπαυλη στο άλλο”.[35] Η Ελισάβετ Α΄ είδε τις υδρόγειους και τους σφαιρικούς αστρολάβους ως σύμβολα της αυτοκρατορίας της και της πνευματικής της αποστολής στη γη[36]. Το βασιλικό οικόσημο ήταν στολισμένο πάνω στη Βόρειο Αμερική στην υδρόγειο[37].
Αρκετές διατριβές δημοσιεύτηκαν για να περιγράψουν τις υδρόγειους του Μολινέ και να δώσουν οδηγίες για τη χρήση τους. Ο ίδιος ο Μολινέ έγραψε μια διατριβή, χαμένη τώρα, με τίτλο The Globes Celestial and Terrestrial Set Forth in Plano, [Οι Υδρόγειοι του Ουρανού και της Γης Παρουσιασμένες Απλά], την οποία δημοσίευσε ο Sanderson το 1592. Την ίδια χρονιά ο Τόμας Χουντ, ένας λέκτορας μαθηματικών που είχε τη βάση του στο Λονδίνο και είχε γράψει το 1590 ένα έργο πάνω στη χρήση των υδρογείων[39], δημοσίευσε το The Use of Both the Globes, Celestiall and Terrestriall [Η Χρήση και των Δυο Υδρογείων, του Ουρανού και της Γης][40]. Το 1594 ακολούθησαν δυο έργα, ένα από τα οποία ήταν το βιβλίο του Μπλούνετβιλ. Το άλλο Tractatus de Globis et Eorum Usu (Διατριβή πάνω στις Υδρόγειους και τη Χρήση τους) [41] δημοσιεύτηκε από τον μαθηματικό Ρόμπερτ Χιουζ.[42] Αυτό το έργο έκανε τουλάχιστον 13 εκδόσεις και μεταφράστηκε από τα Λατινικά στα Ολλανδικά, τα Αγγλικά και τα Γαλλικά. Το 1599 ο Έντουαρτ Ράιτ δημοσίευσε το Certaine Errors in Navigation (Ορισμένα Λάθη στην Πλοήγηση)[43], το οποίο περιλάμβανε σχόλια για τη χρήση των υδρόγειων σφαιρών του ουρανού και της γης που ανέπτυξε ο Μολινέ.
Σύμφωνα με τον Μέρκαμ, “ η εμφάνιση των υδρόγειων σφαιρών δημιούργησε φυσικά μεγάλη αίσθηση και εκδηλώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον για όργανα που ήταν εξίσου χρήσιμα στον σπουδαστή και τον πρακτικό πλοηγό”. Οι μεγαλύτερες και με το περισσότερο γόητρο υδρόγειες σφαίρες κόστιζαν μέχρι 20 λίρες η κάθε μια: αυτές αγοράζονταν από τα βασιλικά μέλη, τους ευγενείς και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Ανάμεσα στους αγοραστές ήταν ο Τόμας Μπότλευ και ο Διευθυντής του Κολεγίου All Souls, για τις βιβλιοθήκες τους στην Οξφόρδη. Ο Γουίλιαμ Σάντερσον έδωσε στα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέμπριτζ από ένα ζευγάρι[44]. Ο δημόσιος ιεροκήρυκας Thomas Laughton έκανε ως εναρκτήριο δώρο στη βιβλιοθήκη του σχολείου Shrewsbury μια υδρόγειο του Μολινέ[45]. Κατασκευάστηκαν και μικρότερες υδρόγειες αν και δεν επέζησαν δείγματα στο χρόνο. Ο Σάντερσον είναι γνωστό ότι παρουσίασε μια από αυτές στον Ρόμπερτ Κέσιλ το 1595 μαζί με το Latin booke that teacheth the use of my great globes ( Το Λατινικό βιβλίο που διδάσκει τη χρήση των σπουδαίων μου υδρογείων)[46]του Χούες. Ως πρακτικά βοηθήματα πλοήγησης κόστισαν μόλις 2 λίρες[47].
Οι σφαίρες παρείχαν στους πλοηγούς και τους σπουδαστές μεθόδους για να βρίσκουν τη θέση του ήλιου, το γεωγραφικό πλάτος, την πορεία, την απόσταση, το εύρος, το αζιμούθιο, το χρόνο και την απόκλιση. Αποδείχτηκαν τέτοιο πλεονέκτημα στην πλοήγηση ώστε χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στα πλοία[48]. Ο πλοηγός Τζον Ντέιβις, στην αφιέρωση του βιβλίου του The Seamans Secrets [Τα μυστικά του Θαλασσοπόρου] [49] το 1595 προς το Λόρδο Αρχιναύαρχο Τσαρλς Χάουαρντ, 1o Κόμη του Νότιγχαμ, για τις μηχανικές πρακτικές που αντλούνται από την Τέχνη των Μαθηματικών, [στην οποία] η χώρα μας παραδίδει άριστους άνδρες και εξαίρεσε τον Κύριο Έμερι Μολινέ για την εξαίσια κατασκευή Υδρογείων.[50]
Στα 1590 ο Μολινέ αναζήτησε την προστασία της Ελισάβετ Α' για την κατασκευή ενός κανονιού, το οποίο περιέγραφε ως τη “νέα πυροβολική του εφεύρεση για χρήση κυρίως σε ναυμαχίες, για την προστασία των λιμανιών: ένας πυροβολισμός ίσος με χίλιες τουφεκιές, με το ακράτητο πυρ δύσκολα να σβήνει”[51]. Το Μάρτη του 1593 δόθηκε στον Μολινέ βασιλική εγγύηση. Δύο χρόνια μετά, ο έμπορος Ρόμπερτ Παρκς αγόρασε κάρβουνο, αλατόπετρα, πίσσα, λάδια και κεριά για αυτόν, πιθανώς για το κανόνι. Στις 4 Νοεμβρίου 1596 ο Ιδιαίτερος Σύμβουλος παρότρυνε τον Λόρδο Ναύαρχο “να μιλήσει στον Μολινέ, στον Μπούσι και τους δυο Ένγκελμπρετς σχετικά με τις επιθετικές τους μηχανές”[52] ως μέτρα άμυνας για τη νότια ακτή της Αγγλίας. Φαίνεται ότι το αίτημα αγνοήθηκε. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1594[53], η Βασίλισσα χορήγησε στον Μολινέ ως δώρο 200 λίρες κι ένα ετήσιο εισόδημα 50 λιρών. Αυτός διάλεξε να παραδώσει το τελευταίο όταν, κάποια στιγμή ανάμεσα στον Μάρτη ή Απρίλη του 1596 και στις 4 Ιουνίου του 1597, αυτός και η γυναίκα του Αν μετανάστευσαν στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας. Ο Γουόλις υπέθεσε ότι πήρε μαζί του τις πλάκες τυπώματος των σφαιρών και τις πούλησε στον Χόνδιους, ο οποίος είχε επιστρέψει στο Άμστερνταμ το 1593[54].
Γιατί ο Μολινέ άφησε την Αγγλία για την Ολλανδία δεν είναι σαφές. Το Λεξικό Εθνικών Βιογραφιών της Οξφόρδης προτείνει ότι ήταν για να μπορεί προσωπικά να μοιράζει τις σφαίρες του στους πρίγκιπες της Ευρώπης, καθώς το Άμστερνταμ τότε εδραιωνόταν γρήγορα ως το κέντρο κατασκευής σφαιρών και χαρτών. Ωστόσο, δεν θα μπορούσε να είναι αυτή η πρόθεσή του αν είχε πουλήσει τις πλάκες των υδρογείων στον Χόνδιους. Είναι πιθανό να είχε αποφασίσει να εστιάσει στην κατασκευή πυροβολικού. Στις 26 Ιανουαρίου 1598, η βουλή των Ενωμένων Επαρχιών, έδειξε ενδιαφέρον για το κανόνι του Μολινέ και του έδωσαν 12ετές προνόμιο για μια εφεύρεση. Στις 6 Ιουνίου κατέθεσε μια δεύτερη αίτηση αλλά πέθανε στο Άμστερνταμ σχεδόν αμέσως μετά. Αργότερα εκείνον τον μήνα δόθηκε στη γυναίκα του η διεύθυνση της περιουσίας του στην Αγγλία. Φαίνεται ότι ο Μολινέ πέθανε φτωχός επειδή στην Αν χορηγήθηκε μια ολλανδική σύνταξη συμπόνοιας των 50 φλωρινιών στις 9 Απριλίου 1599. Προφανώς δεν είχε άλλη οικογένεια και η αγγλική βιομηχανία κατασκευής σφαιρών πέθανε μαζί του. Δε φαίνεται να κατασκευάστηκαν άλλες υδρόγειες σφαίρες στην Αγγλία μέχρι τα 1670, οπότε και εμφανίστηκαν οι σφαίρες των Ρόμπερτ Μόρντεν, Γουίλιαμ Μπέρυ και Ζόζεφ Μόξον.[55] Ωστόσο, πάνω από 40 χρόνια μετά τον θάνατο του Μολινέ, ο Γουιλιαμ Σάντερσον ο νεότερος έγραψε ότι οι σφαίρες του “υπήρχαν ακόμα, μεγάλες και μικρές, ουρανού και γης, και στα πανεπιστήμιά μας και σε αρκετές βιβλιοθήκες (εδώ και πέρα από τις θάλασσες)”[56].
Στον δεύτερο τόμο της κατά πολύ εκτεταμένης εκδοχής του βιβλίου του The Principal Navigations, Voiages, Traffiques and Discoueries of the English Nation [Οι κύριες Πλοηγήσεις, τα Ταξίδια, η Κυκλοφορία και οι Ανακαλύψεις του Αγγλικού Έθνους] (1599)[57], ο Χάκλουιτ δημοσίευσε αυτό που είναι σήμερα γνωστό ως Χάρτης Ράιτ-Μολινέ.[58] Δημιούργημα του Έντουαρντ Ράιτ και βασισμένος στην υδρόγειο του Μολινέ, ήταν ο πρώτος χάρτης που χρησιμοποίησε τις βελτιώσεις του Ράιτ στη Μερκατορική προβολή.[59]
Θεωρείται, ότι ο Γιόντοκους Χόντιους, έχοντας αγοράσει τις πλάκες των σφαιρών του Μολινέ, επιχορηγήθηκε με προνόμιο 10 ετών την 1η Απριλίου 1597 για να φτιάξει και να δημοσιεύσει μια υδρόγειο. Εκείνο το έτος παρήγαγε στο Άμστερνταμ μια μετάφραση στα Ολλανδικά του Tractatus de Globis του Χιουζ[60]. Στις 31 Οκτωβρίου 1598, παρά μια νομική διαμάχη με τον αντίπαλο κατασκευαστή υδρόγειων Τζέικομπ Βαν Λάνγκερεν, ο Χόντιους κέρδισε ακόμα ένα δεκαετές προνόμιο[61]. Αναλόγως δημοσίευσε υδρόγειους το 1600 και 1601 και οι γιοί του Χενρίκους και Γιόντοκους δημοσίευσαν ένα ζεύγος το 1613. Ο Χόντιους επίσης δημοσίευσε έναν παγκόσμιο χάρτη το 1608 με μερκατορική προβολή. Το πόσο βασίστηκε στην υδρόγειο σφαίρα του Μολινέ φαίνεται από διάφορα υπομνήματα, ονόματα και σχεδιαγράμματα που μάλλον αντιγράφτηκαν απευθείας από αυτόν[62].
Ο Βαν Λάνγκερεν, στις υδρογείους του το 1612, ενσωμάτωσε τις βελτιώσεις που έκανε ο Χόντιους ο Πρεσβύτερος στην υδρόγειο του Μολινέ. Θεωρείται ότι οι σφαίρες του Χόντιους επίσης παρακίνησαν τον Γουίλιαμ Μπλου να αρχίσει να κατασκευάζει τις μεγάλες του υδρόγειους το 1616, οι οποίες δημοσιεύτηκαν το 1622. Οι σφαίρες του Μολινέ λοιπόν μπορεί έμμεσα να επηρέασαν την εξέλιξη της ολλανδικής κατασκευής υδρόγειων σφαιρών[63].
Η εμφάνιση των υδρόγειων του Μολινέ είχε σημαντική επίδραση στον πολιτισμό της εποχής του. Στο The Comedy of Errors [Κωμωδία των Λαθών] του Σαίξπηρ, γραμμένο ανάμεσα στα 1592 και 1594, ένας από τους πρωταγωνιστές, ο Δρόμος των Συρακουσών, συγκρίνει μια υπηρέτρια της κουζίνας με μια υδρόγειο της γης: Από κεφάλι σε πόδι δεν είναι πιο μακριά απ' ό,τι από γοφό σε γοφό: είναι σφαιρική σαν μια υδρόγειο· θα μπορούσα να ανακαλύψω χώρες σε αυτήν”[64]. Το αστείο αποκτούσε νόημα από τη δημοσίευση των υδρογείων· ο Σαίξπηρ μπορεί να τις είχε δει κι ο ίδιος. Ο δραματοποιός της Ελισαβετιανής εποχής Τόμας Ντέκερ έγραψε σε ένα από τα θεατρικά έργα του που δημοσιεύτηκε στο The Gull's Horn-book (1609):
Τι εξαιρετικός τεχνίτης, λοιπόν, ήταν αυτός που μπόρεσε να χυτεύσει την υδρόγειο σε καινούριο καλούπι. Και να την κάνει να μη μοιάζει με του Μολινέ, με λείο στρογγυλό πρόσωπο και ξεπλυμένο με το ασπράδι των αυγών, αλλά να την κρατήσει απλή, όπως ήταν πρώτα, με όλους τους αρχαίους κύκλους, τις γραμμές, τις παραλλήλους και τις φιγούρες.[65]
Έχει προταθεί ότι οι “Άνδρες του Λόρδου Τσέιμπερλεϊν”, ο θεατρικός θίασος όπου ο Σαίξπηρ εργαζόταν ως ηθοποιός και συγγραφέας για το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του, ονόμασαν το θέατρό τους Globe Theatre {Σφαιρικό Θέατρο}, χτισμένο το 1599, ως απόκριση στον αυξανόμενο ενθουσιασμό για τις γήινες και ουράνιες σφαίρες, με ερέθισμα εκείνες του Μολινέ.[66]
Στη Δωδέκατη Νύχτα (1600-1601)[67] ο Σαίξπηρ αναφέρεται στον χάρτη Ράιτ-Μολινέ όταν η Μαρία λέει για τον Μαλβόλιο: “Το πρόσωπό του όταν χαμογελάει σχηματίζει περισσότερες γραμμές από αυτές που υπάρχουν στο νέο χάρτη, με την αύξηση των Ινδιών”.
Μόνο 6 σφαίρες του Μολινέ είναι γνωστό ότι υπάρχουν σήμερα, δυο της γης και τέσσερις του ουρανού. Τρεις ουράνιες σφαίρες βρίσκονται στη Γερμανία, από μια στο Ζέρμπστ, στη Νυρεμβέργη (στο Γερμανικό Εθνικό Μουσείο) και στο Κάσσελ (Μουσείο Χέσσε). Το τελευταίο είχε κάποτε μια σφαίρα της γης του 1592 αλλά θεωρείται ότι καταστράφηκε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τρεις παραμένουν στην Αγγλία: ένα ζεύγος, μια του ουρανού και μια της γης, ανήκει στο Μιντλ Τεμπλ στο Λονδίνο και εκτίθεται στη βιβλιοθήκη του, ενώ μια υδρόγειος βρίσκεται στο Petworth House, στο Πέτγουορθ, στο Δυτικό Σάσεξ.[68]
Μια υδρόγειος της γης ανακαλύφθηκε στη βιβλιοθήκη του Λόρδου Λέκονφιλντ στο Petworth House, στο Πέτγουορθ, Δυτικό Σάσεξ, τον Ιούλιο του 1949[69]. Σύμφωνα με την παράδοση της οικογένειας Γουίνταμ που κατάγεται από τον Henry Percy, ένατο Κόμη του Νορθάμπερλαντ, η σφαίρα ανήκε στον Σερ Γουόλτερ Ράιλεϊ, ο οποίος την έδωσε στον Νορθάμπερλαντ όταν φυλακίστηκαν μαζί στον Πύργο του Λονδίνου. Ο Νορθάμπερλαντ, γνωστός ως ο “Μάγος Κόμης” για το ενδιαφέρον του σε επιστημονικά και αλχημικά πειράματα και για τη βιβλιοθήκη του[70], ήταν ύποπτος για συμμετοχή στη Συνωμοσία της Πυρίτιδας το 1605 επειδή ο συγγενής του Τόμας Πέρσι ήταν ανάμεσα στους συνωμότες. Ο Ιάκωβος Α' φυλάκισε τον Ράιλεϊ στον Πύργο για την υποτιθέμενη συμμετοχή του στην Κυρίως Συνωμοσία. Αν και η θεωρία βασίζεται σε επουσιώδη στοιχεία, μια σειρά καταχωρήσεων στους λογαριασμούς του Νορθάμπερλαντ σε σχέση με επιδιορθώσεις των σφαιρών-μια με ημερομηνία το 1596- δείχνουν ότι η σφαίρα του Μολινέ μπορεί να του ανήκε από την αρχή και να μην ήταν του Ράιλεϊ[71]. Η υδρόγειος, ωστόσο, σχεδόν σίγουρα, πέρασε πολλά χρόνια στον Πύργο πριν μεταφερθεί στο Petworth House, όπου ο Νορθάμπερλαντ περιορίστηκε μετά την αποφυλάκισή του το 1621.
Η σφαίρα στο Petworth House, που τώρα βρίσκεται στη Βόρεια Πινακοθήκη, είναι η μόνη υδρόγειος του Μολινέ που διατηρείται στην αρχική της κατάσταση του 1592. Μία από τις “σπουδαίες σφαίρες” του Μολινέ, με 2 πόδια και μια ίντσα (0.64μ) διάμετρο, αναφερόταν το 1952 να είναι σε κακή κατάσταση παρά τις εργασίες αποκατάστασης που έγιναν από το Βρετανικό Μουσείο τον προηγούμενο χρόνο. Το βόρειο ημισφαίριο ήταν σκοτεινό από τη βρωμιά και τριμμένο σε μερικά σημεία τόσο ώστε ήταν δύσκολο να διαβαστεί. Κάποια μέρη του και μεγάλα τμήματα του νότιου ημισφαιρίου λείπουν εντελώς[72]. Οι εργασίες αποκατάστασης αποκάλυψαν ότι η σφαίρα βαραίνει με άμμο και αποτελείται από στρώσεις μικρών κομματιών χαρτιού επικαλυμμένα με ένα στρώμα γύψου περίπου 1/8 της ίντσας (3 χιλ.) παχύ. Από πάνω υπάρχει ακόμα ένα στρώμα χαρτιού, πάνω στο οποίο κολλούν οι τριγωνικές άκρες. Η σφαίρα διατηρεί τον ξύλινο οριζόντιο κύκλο της και το μπρούτζινο μεσημβρινό δακτύλιο, αλλά ο κύκλος της ώρας και ο δείκτης λείπουν.[73] Περαιτέρω αποκατάσταση έγινε την περίοδο ανάμεσα στο 1995 και 1997.[74] Η σφαίρα εκτέθηκε στη Βασιλική Γεωγραφική Εταιρεία το 1951 και 1952.
Ένα τιμολόγιο στους λογαριασμούς της 11ης Απριλίου 1717 για την “επιδιόρθωση των σφαιρών στη βιβλιοθήκη”[75] είναι η νεώτερη αναφορά στην ιδιοκτησία από τον Middle Temple των ουράνιων και γήινων σφαιρών του Μολινέ[76]. Η άποψη του Μάρκαμ ήταν ότι ο Ρόμπερτ Άσλεϊ (1565-1641), ένας δικηγόρος του Middle Temple που ήταν επίσης ένθερμος γεωγράφος, πιθανόν άφησε στη διαθήκη του τις σφαίρες στο Δικηγορικό Σύλλογο, μαζί με τα βιβλία του. Τα βιβλία του Άσλεϊ αποτέλεσαν τον πυρήνα της αρχικής βιβλιοθήκης του Συλλόγου και περιλάμβαναν αντίγραφα της δεύτερης έκδοσης του Tractatus de Globis του Χόις και άλλα έργα πάνω στην κοσμογραφία[77]. Από την άλλη, η Γουόλις έχει πει ότι η άποψη του Μάρκαμ δεν υποστηρίζεται από διαθέσιμα στοιχεία και ότι οι σφαίρες δεν αναφέρονται στη διαθήκη. Πιστεύει ότι αποκτήθηκαν από το Middle Temple όταν δημοσιεύτηκαν το 1603[78].
Η ουράνια σφαίρα χρονολογείται το 1592 αλλά αυτή της γης το 1603 και είναι το μόνο παράδειγμα του είδους της. Η Γουόλις υπέθεσε ότι φτιάχτηκαν από τον Χόντιους στο Άμστερνταμ το 1603 για έναν αγοραστή στην Αγγλία, ίσως για το ίδιο το Middle Temple. Η ουράνια σφαίρα κατασκευάστηκε από τις αυθεντικές τυπογραφικές πλάκες του 1592 ενώ της γης μέσω της χρήσης αναθεωρημένων πλακών του 1603[79]. Η σφαίρα της γης στο Middle Temple διαφέρει από εκείνη του Petworth House του 1592 ως προς την ενσωμάτωση των ανακαλύψεων του Ράιλεϊ στη Γουιάνα [80] και στην προσθήκη νέων ονομάτων τοποθεσιών στη Βραζιλία, το Περού και την Αφρική, καθώς και ενός νησιού σημειωμένου ως “Κορέα” πέρα από την ακτή της Κίνας.[81] Η πιο εκτεταμένη αναθεώρηση άλλαξε το Βορειοανατολικό Πέρασμα ώστε να λάβει υπόψιν τις ανακαλύψεις που έγιναν στο τρίτο ταξίδι του Βίλεμ Μπαρένζ στη Νοβάγια Ζέμλια το 1596. Φαίνεται ότι οι αναθεωρήσεις στις αρχικές πλακέτες της σφαίρας του Μολινέ ολοκληρώθηκαν μέχρι το 1597, επειδή δεν περιλαμβάνονται άλλες ανακαλύψεις που έγιναν μετά από εκείνη τη χρονιά[82]. Είναι πιθανό ο Μολινέ να βοήθησε τον Χόντιους να αναβαθμίσει τις πλακέτες το 1596 ή το 1597. Για παράδειγμα, αν ο Χόντιους είχε αποκτήσει ένα αντίγραφο του χάρτη της Γκιάνα του Ράιλεϊ, ο Μολινέ ήταν η πιο πιθανή πηγή[83]. Σε αντίθεση με τη σφαίρα του Petworth House, οι σφαίρες του Μiddle Temple είναι βαριά βερνικωμένες. Το βερνίκι θα μπορούσε να είχε εφαρμοστεί για πρώτη φορά το νωρίτερο το 1818 όταν οι σφαίρες επιδιορθώθηκαν από τον J. και W. Νιούτον· σίγουρα βερνικώθηκαν από την Holland Hannen & Cubitts, Ltd. κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης το 1930.
Στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι υδρόγειες σφαίρες στάλθηκαν στο Μπίκονσφιλντ και αποθηκεύτηκαν μαζί με μέρη της Συλλογής Γουάλας στο Barn Hall με τη φροντίδα της Λαίδης Μπέρναμ. Επέστρεψαν στο Λονδίνο το 1945 και για κάποιο καιρό κρατήθηκαν στη Βασιλική Βιβλιοθήκη ως δάνειο στο Βρετανικό Μουσείο[84]. Οι σφαίρες εγκαταστάθηκαν στην τωρινή τους θέση στη βιβλιοθήκη του Middle Temple όταν άνοιξε το παρόν κτίριο της βιβλιοθήκης το 1958. Το 2003 δανείστηκαν στο Εθνικό Θαλάσσιο Μουσείο για μια έκθεση που μνημόνευε τη ζωή της Ελισάβετ Α΄.
Το 2004, το Middle Temple πρότεινε την πώληση των σφαιρών του Μολινέ, εκτιμώμενης αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου λιρών, για τη δημιουργία ενός κονδυλίου υποτροφιών για τη μόρφωση και εκπαίδευση άπορων μελλοντικών δικηγόρων. Τα μέλη του τελικά αποφάσισαν με μεγάλη πλειοψηφία εναντίον μιας τέτοιας κίνησης. Υπήρχε επίσης ένα γενικό αίσθημα ότι οι σφαίρες θα έπρεπε να γίνουν πιο προσβάσιμες σε όσους επιθυμούσαν να τις δουν.
Οι σφαίρες του Μολινέ στο Middle Temple είναι το αντικείμενο μιας εργασίας μεγέθους βιβλίου, Οι Σφαίρες του Μολινέ: Μαθηματική Πρακτική και Θεωρία του Λέσλι Μ. Κόρμακ, Καθηγητή και Προέδρου του τμήματος Ιστορίας και Κλασσικών της Σχολής των Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα. Η εργασία εξετάζει την κοινότητα των μαθηματικών, φυσικών φιλοσόφων, κατασκευαστών οργάνων και βιρτουόζων-τζέντλεμαν που αναπτύχθηκε γύρω από τη δημιουργία των σφαιρών του Μολινέ, ιδιαίτερα τις ιστορίες τεσσάρων αντρών που έγραψαν διατριβές σχετικά με τις σφαίρες και την ευρύτερη μαθηματική κοινότητα.
Οι υδρόγειες σφαίρες του Μολινέ στο Hessisches Landesmuseum, στο Κάσσελ, ήταν κληρονομιά της συλλογής του Γουίλιαμ Δ΄ (Γουίλιαμ ο Σοφός), Λανδγράβου (Μεγάλου Κόμη) του Χέσσε-Κάσσελ, πρωτοπόρου της αστρονομικής έρευνας. Ο ίδιος ο Γουίλιαμ πέθανε το 1592 κι έτσι υπέθεσαν ότι ο γιος του και διάδοχος, Μωρίς, αγόρασε τις σφαίρες για τη συλλογή. Για πρώτη φορά αναφέρθηκαν το 1765 στο ευρετήριο της Μαθηματικής Αίθουσας στην Ηγεμονική Γκαλερί Τέχνης στο Κάσσελ, κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Λανδγράβου Φρειδερίκου του 3ου. Μόνο μια σφαίρα του ουρανού υπάρχει σήμερα· θεωρείται ότι η υδρόγειος της γης καταστράφηκε κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.