![]() |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ίρβινγκ Γκιλ | |
---|---|
![]() | |
Γέννηση | 26 Απριλίου 1870[1][2][3] Tully |
Θάνατος | 7 Οκτωβρίου 1936[1][2][3] Κάρλσμπαντ |
Υπηκοότητα | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
Γνωστός για | Americanization School |
Επιστημονική σταδιοδρομία | |
Ιδιότητα | αρχιτέκτονας |
δεδομένα ( ) |
Ο Ίρβινγκ Τζον Γκιλ (Irving John Gill[4], 26 Απριλίου 1870 – 7 Οκτωβρίου 1936) ήταν Αμερικανός αρχιτέκτονας του αρχιτεκτονικού ρεύματος του μοντερνισμού.
Γεννήθηκε στο Tully, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Η εκπαίδευσή του σταμάτησε στο λύκειο. Δεν πήγε σε κολέγιο, ούτε σπούδασε αρχιτεκτονική. Ωστόσο, μαθήτευσε κοντά στον Έλις Χωλ στην πόλη Σύρακιουζ της Νέας Υόρκης. Το 1890 ο Γκιλ ταξιδεύει για πρώτη φορά δυτικά και κατευθύνεται προς το Σικάγο. Εκεί εργάσθηκε πρώτα για μικρό διάστημα στον αρχιτέκτονα Τζόζεφ Λίμαν Σίλμπι (Joseph Lyman Silsbee) και την ίδια χρονιά μεταφέρεται στο γραφείο των Ντάνκμαρ Άντλερ και Λούις Σάλλιβαν (αξιοσημείωτο είναι ότι ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ εργαζόταν ήδη στο γραφείο των Adler & Sullivan εκείνη την περίοδο). Το 1893 η κατάσταση της υγείας του υπαγόρευε να μεταφερθεί σε περιοχή με πιο ζεστό κλίμα. Έτσι ταξίδεψε στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, όπου και θα διέμενε. Ξεκίνησε το δικό του γραφείο, όπου εργαζόταν μέχρι το 1898, οπότε και ξεκίνησε να συνεργάζεται με τον W.S. Hebbard, με τον οποίο έμεινε ως το 1906. Το 1907 και για λιγότερο από έναν χρόνο συνεργάστηκε με τον Φρανκ Μιντ (Frank Mead). Το 1911 το γραφείο του Γκιλ ήταν το μεγαλύτερο στην πόλη, με έξι σχεδιαστές και πάρα πολλές αναθέσεις. Εκείνη τη χρονιά ήρθε στο γραφείο του ο ανιψιός του, Λούις Γκιλ, ο οποίος είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική παρά τις αντιδράσεις του θείου του, ωστόσο λίγο αργότερα θα γινόταν συνεταίρος. Λίγο μετά το 1913 ο Γκιλ μεταφέρει τα γραφεία του στο Λος Άντζελες, αφήνοντας ωστόσο τον ανιψιό του, τον Λούις, επικεφαλής στο Σαν Ντιέγκο. Μετά το 1916 ο Γκιλ σταμάτησε να εργάζεται στο San Diego. Το 1928 παντρεύεται για πρώτη φορά. Γυναίκα του ήταν η Mrs Marion Brashears από το Πάλος Βέρντες. Εκεί πήγαν και για να ζήσουν, όμως δέκα μήνες μετά τη μετακόμισή τους, ο Γκιλ γράφει στο ημερολόγιό του ότι ξανά-μετακομίζει στο Carlsbad. Λίγους μήνες μετά παθαίνει ένα καρδιακό επεισόδιο, και το 1933 ένα δεύτερο. Τα προβλήματα αυτά της υγείας του, τον αποδυνάμωναν σταδιακά, αλλά εκείνος δεν έχανε το κουράγιο του να εργάζεται. Πεθαίνει στις 7 Οκτωβρίου 1936, σχεδόν ξεχασμένος, αλλά έχοντας αφήσει το σημάδι του στη Δυτική ακτή.
Ο Γκιλ έχει θεωρηθεί σε διάφορες περιπτώσεις ως ρασιοναλιστής αρχιτέκτονας, ωστόσο η προσέγγισή του στην αρχιτεκτονική ήταν μάλλον ανθρωπιστική και γι' αυτό θα είχε νόημα να τον κατατάξουμε ως μοντέρνο αρχιτέκτονα. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον με το οποίο επιδιδόταν στη μελέτη για την υγιεινή και τον φωτισμό, ήταν η βάση για μεγάλο μέρος της απλοποίησης που επέτυχε. Αυτή η απλοποίηση στην εποχή του εξελήφθη κυρίως σε μορφολογικό επίπεδο, καθώς σχολιάζονταν πολύ οι παραλληλεπίπεδοι ή κυβικοί όγκοι που προτιμούσε στα ώριμα έργα του (μετά το 1908). Σε δημοσιεύσεις της εποχής χαρακτηρίζεται ως κυβιστής αρχιτέκτονας.
Στη Βιέννη ο Άντολφ Λως ήδη από το 1897 έχει ξεκινήσει να εκφράζει τις πλήρεις αντιθέσεις του στη διακόσμηση των κτιρίων, ωστόσο δε μπορεί να επηρέασε τον Γκιλ. γιατί ο πρώτος δεν είχε εκφραστεί σε πρακτικό επίπεδο μέχρι την κατασκευή της βίλας Steiner το 1910. Ο Γκιλ ήδη 2 χρόνια πριν, στο Holly Sefton Hotel, χρησιμοποιεί απλούς κυβικούς όγκους χωρίς διακόσμηση. Το 1916, στο περιοδικό Craftsman, τα οποίο εξέδιδε ο Gustav Stickley, εκφράζει τις απόψεις του: «Υπάρχει κάτι πολύ ξεκούραστο και ικανοποιητικό στο μυαλό μου σε αυτό το απλό κυβικό σπίτι με τους κρεμ, καθαρούς και απλούς τοίχους που σηκώνονται τολμηρά προς τον ουρανό, χωρίς γείσα ή προεξοχές στη στέγη. Μου αρέσει η γυμνή εντιμότητα αυτών των σπιτιών, η σχεδόν παιδική ειλικρίνεια και η αγνή απλότητά τους».
Η αρχιτεκτονική για το Γκιλ ήταν ένα πολύ ευρύ αντικείμενο, καθώς συμπεριελάμβανε τον κήπο και την εσωτερική διακόσμηση μαζί με την κατασκευή. Δεν έμενε στο σχεδιασμό της κάτοψης, αλλά εξαντλούσε κάθε λεπτομέρεια κατασκευής μέσα στο σπίτι. Προσπαθούσε ακόμη να βρει συστήματα ώστε να απλοποιηθεί ή να τυποποιηθεί η κατασκευή. Επίσης δοκίμαζε νέα υλικά και πειραματιζόταν με αυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η χρήση του συστήματος των επικλινών πλακών (tilt slabs) που είχε αγοράσει από την αμερικανική κυβέρνηση. Με αυτό το σύστημα κάθε τοίχος φτιαχνόταν οριζόντια στο έδαφος και μετά με ειδικό σύστημα στρεφόταν γύρω από άξονα ώστε να πάρει τη διεύθυνση που έπρεπε.
Τα τελευταία έργα του ήρθαν να κλείσουν τον κύκλο του, ξαναγυρίζοντας στη φρεσκάδα με την οποία είχε εξετάσει τα πρώτα του πλινθόκτιστα στην Καλιφόρνια. Αυτά τα κτίσματα είχαν μία ιδιαίτερη απλότητα, η οποία όμως αυτή τη φορά ήταν απόσταγμα του προβληματισμού που είχε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Ο Ίρβινγκ Γκιλ είχε χτίσει πολυάριθμες κατοικίες για πλούσιες οικογένειες στη Δυτική ακτή και σε όλες τις περιπτώσεις πληρωνόταν πολύ καλά. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση για τον ίδιο, όμως, ήταν όταν ασχολιόταν με κτίρια χαμηλού κόστους κοινωνικού σκοπού. Αυτού του είδους η αρχιτεκτονική τον ενδιέφερε ιδιαίτερα: Ήταν ο πρώτος αρχιτέκτονας της Δυτικής ακτής που απασχόλησαν ζητήματα κοινωνικής κατοικίας, στέγασης εργατών ή απόρων. Το αγαπημένο του έργο ήταν η στέγαση ενός μικρού αριθμού οικογενειών χαμηλών εισοδημάτων στη Σιέρρα Μάδρε. Το Lewis Courts ξεκίνησε το 1910 σε ένα σχετικά μικρό τετράγωνο οικόπεδο.
Στο σχέδιο υπάρχει ευλάβεια προς τον κάτοικο, που σπάνια έχουμε συναντήσει ως τότε στην κοινωνική κατοικία. Για χρόνια ήταν ένα καταπληκτικό παράδειγμα σχεδιασμού, μέχρι που η προσθήκη κτιρίων από τρίτους, άλλαξε το χαρακτήρα του συνόλου.
Ο Γκιλ με αυτό το έργο έχτισε μία σειρά καλών σπιτιών με πολύ χαμηλά έξοδα, έτσι ώστε ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου να μπορεί να τα ενοικιάσει σε πολύ χαμηλές τιμές. Παρόλα αυτά, το σύνολο των κατοικιών με το συλλογικό κήπο ήταν τόσο επιτυχημένο που τα ενοίκια ανέβηκαν τόσο πολύ που τελικά δε μπορούσαν να νοικιαστούν από τις οικογένειες για τις οποίες είχαν σχεδιαστεί. Αυτή η έκβαση εκμηδένιζε την ελπίδα του Γκιλ ότι μπορεί να επωφεληθούν τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα από καλή αρχιτεκτονική, στην οποία μέχρι τότε δεν είχαν πρόσβαση.
Στο σχέδιο το γωνιακό οικόπεδο περικλειόταν από δύο ψηλούς τοίχους. Μέσα από αυτούς υπήρχαν οι κατοικίες, που η κάθε μία διαχωριζόταν από την άλλη με μία μακρόστενη βεράντα. Με αυτό τον τρόπο σχηματιζόταν τέσσερις ομάδες από τρεις κατοικίες η κάθε μία. Η κάλυψη του οικοπέδου τελικά δεν ξεπερνούσε το ένα τρίτο. Η κάθε ομάδα κατοικιών είχε τον δικό της κήπο και όλες μαζί είχαν έναν κοινό κήπο με μια μεγάλη πέργκολα στο κέντρο του οικοπέδου.
Το 1914 ο Γουόλτερ Λ. Ντοτζ ανέθεσε στον Γκιλ να σχεδιάσει ένα σπίτι στο δυτικό Χόλυγουντ. Αν και τα πρώτα σχέδια είχαν ημερομηνία 1914, το σπίτι δεν είχε τελειώσει μέχρι το 1916. Αυτό οφειλόταν αφενός στον εξαντλητικό σχεδιασμό λεπτομερειών στον οποίο επιδιδόταν ο Γκιλ και αφετέρου στο ότι στην Ευρώπη είχε ξεκινήσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το κτίριο κάλυπτε 600 τ.μ. ενώ υπήρχαν πάνω από 100 τ.μ. βεράντες. Το σχέδιο επεκτεινόταν με λογική ράντζου και συμπεριελάμβανε πισίνα και γκαράζ. Στο Βορρά υπήρχαν κήποι με συντριβάνια και στοές, ενώ στην Ανατολή υπόστεγα, πέργκολες και μία μάντρα.
Αν το συγκρίνουμε με το παραλληλόγραμμο των περισσότερων σπιτιών που σχεδίαζε ο Γκιλ, η κάτοψη εδώ ήταν εκτεταμένη κατά μήκος. Η αλληλοδιείσδυση των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων ήταν επιτυχώς σχεδιασμένη ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες άνετης διαβίωσης. Ακόμη, η κάτοψη του σπιτιού ήταν ασυνήθιστα ροϊκή, για τα δεδομένα του Γκιλ.
Η μελέτη του φωτός είχε παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις για το εσωτερικό του σπιτιού και τα ανοίγματα στα δωμάτια.
Σε αυτή την οικία από οπλισμένο σκυρόδεμα, ο Γκιλ κατάφερε αυτό που είχε ξεκινήσει να κάνει το 1908, όταν πρωτοξεκίνησε τον πειραματισμό του με το υλικό αυτό και την αντιμετώπισή του ως έργο τέχνης. Ο Γκιλ ήθελε να βοηθήσει το σκυρόδεμα να φτάσει την αρχιτεκτονική σημασία της πέτρας.
Το Dodge House ήταν μια υπόσχεση για αλλαγή. Η κάτοψη ήταν πιο ελεύθερη από ό,τι συνήθως και οι όψεις διέφεραν μεταξύ τους. Στον νότο, η όψη με ρυθμό από αψίδες δεν προέτρεπε στην αυστηρή δυτική όψη.
Τη δεκαετία του 1940 ο Theodore Dreiser ζούσε απέναντι από την οικία Dodge και συχνά έκανε βόλτα στο παραμελημένο οικόπεδο. Το τελευταίο του βιβλίο εμπεριέχει μια περιγραφή μιας μισοπεσμένης πέργκολας, η οποία ήταν καλυμμένη με αμπέλια.