Αντελίζα του Λέουβεν

Αδελαΐδα του Λέουβεν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Adeliza of Leuven (Αγγλικά), Adélaïde de Louvain (Γαλλικά) και Adelheid von Löwen (Γερμανικά)
Γέννηση	1103 (περίπου)[1] ή 1106 (περίπου)[2] ή 1109 (περίπου)[3] Λέβεν
Θάνατος	24  Μαρτίου 1151[1] αββαείο Άφλιγκεμ
Τόπος ταφής	αββαείο Άφλιγκεμ και Αββαείο του Ρέντινγκ[1]
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Αγγλίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μοναχή
Οικογένεια
Σύζυγος	Ερρίκος Α΄ της Αγγλίας (από 1121)[4][5] William d'Aubigny, 1st Earl of Arundel (από 1138)[4][5]
Τέκνα	William d'Aubigny, 2nd Earl of Arundel[6][4] Reynor d'Aubigny[6] Henry d'Aubigny[6] Geoffrey d'Aubigny[6] Olivia d'Aubigny[6] Agatha d'Aubigny[6] Αλίκη του Ομπινύ[6][4]
Γονείς	Γοδεφρείδος Α΄ του Λουβαίν[4] και Ίντα του Σινύ[4]
Αδέλφια	Γοδεφρείδος Β΄ του Λουβαίν[4] Ζοσλέν του Λέουβεν
Οικογένεια	Λέβεν, House of Brabant και Οίκος της Νορμανδίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Αδελαΐδα του Λέουβεν ή Αδέλα του Λέουβεν (1103 - 23 Απριλίου 1151) ήταν βασίλισσα της Αγγλίας (1121 - 1135) ως δεύτερη σύζυγος του Ερρίκου Α΄ της Αγγλίας.^[7][8][9]

Η Αδελαΐδα του Λέουβεν ήταν κόρη του Γοδεφρείδου Α΄ του Λουβαίν και της πρώτης του συζύγου Ίντας των Καρολιδών, κόρης του Όθωνα Β΄ του Σινύ. Ο Ερρίκος Α΄ ήταν 35 χρόνια μεγαλύτερος από την δεύτερη νύφη του που ήταν μόλις 18 ετών όταν έγινε ο γάμος, ο βασιλιάς είχε αποκτήσει πολλά παιδιά με την πρώτη σύζυγο του Ματθίλδη της Σκωτίας αλλά δεν είχε επιζήσει κανένας νόμιμος γιος. Με την Αδελαΐδα δεν έκανε παιδί γι'αυτό ο Ερρίκος Α΄ όρισε διάδοχο την κόρη του Αυτοκράτειρα Ματθίλδη. Μετά τον θάνατο του η Αδελαΐδα πέρασε τρία χρόνια σε μοναστήρι και στην συνέχεια προχώρησε σε δεύτερο γάμο με τον Γουίλιαμ Ομπινύ, 1ο κόμη του Αρουντέλ και απέκτησε επτά παιδιά. Έναν χρόνο πριν τον θάνατο της σε ηλικία 48 ετών άφησε τον δεύτερο σύζυγο της και πήγε σε ένα μοναστήρι στην Φλάνδρα μαζί με έναν αδελφό της. Ο γάμος της Αδελαΐδας με τον Ερρίκο Α΄ φαίνεται ήταν επιτυχής παρά το γεγονός ότι δεν έκαναν παιδιά, ο βασιλιάς μετά τον δεύτερο γάμο του εγκατέλειψε τις ερωμένες του και αφοσιώθηκε στην ίδια. Η Αδελαΐδα εισήγαγε στην Αγγλική αυλή την Γαλλική ποίηση και τις Γαλλικές τέχνες αλλά έδειξε ελάχιστο ενδιαφέρον για την πολιτική.

Παιδική ηλικία

Ο τόπος καταγωγής της Αδελαΐδας ήταν το σημερινό Βέλγιο.^[10] Στην νεότητα της ήταν πασίγνωστη για την ομορφιά της και έμεινε γνωστή με το παρατσούκλι "η ωραία παρθένα της Βραβάντης". Ο ιστορικός Χένρι του Χάντινγκτον (1080 - 1160) περιγράφει την ομορφιά της σε μια παράγραφο στην "Αγγλική Ιστορία" με την φράση "ένα κόσμημα έχεις πάνω σου, δεν λάμπει στέμμα στο κεφάλι σου. Πάρε το κόσμημα από πάνω σου, η φύση φροντίζει για την ομορφιά σου".^[11] Ο πατέρας της Γοδεφρείδος ήταν κόμης του Λέουβεν (1095 - 1139), λαγδράβος της Βραβάντης, δούκας της Κάτω Λοθαριγγίας (1106 - 1128) και σύμμαχος του Ερρίκου Ε΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατο της μητέρας της Ίντας του Σινύ ο πατέρας της προχώρησε σε δεύτερο γάμο με την Κλημεντία της Βουργουνδίας, κόρη του Γουλιέλμου Α΄, κόμη της Βουργουνδίας και μητέρα του Βαλδουίνου Ζ΄ της Φλάνδρας του πρώτου που πολέμησε με τους Γάλλους εναντίον των Νορμανδών (1118).^[12] Ο αδελφός της Αδελαΐδας Ζοσλέν του Λέουβεν παντρεύτηκε (1118) την Αγνή του Πέρσι διάδοχο της Οικογένειας Πέρσι και αναφέρεται ως "καιροσκόπος".^[13]

Βασίλισσα της Αγγλίας

Λεπτομέρεια από έγγραφο του Σάφτεσμπουρι που απεικονίζει την Αδελαΐδα του Λέουβεν

Τα σχέδια για τον γάμο της Αδελαΐδας με τον Ερρίκο Α΄ είχε ξεκινήσει όταν ήταν 16 ετών πριν πεθάνει ο μοναδικός κληρονόμος Γουλιέλμος Άντελιν στο περίφημο "Ναυάγιο του Λευκού πλοίου" (25 Νοεμβρίου 1120). Η μεγάλη ανάγκη να αποκτήσει ο βασιλιάς διάδοχο έφεραν ταχύτερα τον γάμο, ο Ερρίκος Α΄ γοητεύτηκε από την Αδελαΐδα όχι μονάχα για τον ομορφιά της αλλά και επειδή ήταν απόγονος του Καρλομάγνου.^[12] Η νόμιμη κόρη του Ερρίκου Α΄ Ματθίλδη όχι μόνο δεν διαφώνησε αλλά συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τον γάμο του πατέρα της και είναι βέβαιο ότι βρισκόταν συνεχώς μαζί του τότε.^[12] Ο Χένρι του Χάντινγκτον στο έργο του "Αγγλική Ιστορία" καταγράφει ότι συνόδευσε τον Ερρίκο Α΄ στο Λονδίνο την Πεντηκοστή, βρισκόταν συνεχώς μαζί του για να είναι μεγάλη η πιθανότητα σύλληψης αλλά παρ'όλα αυτά το παιδί δεν ήρθε.^[14] Σε αντίθεση με την πρώτη σύζυγο του Ερρίκου Ματθίλδη της Σκωτίας η Αδελαΐδα συμμετείχε ελάχιστα στην διακυβέρνηση. Τα διατάγματα που είχε υπογράψει η Ματθίλδη ήταν 31 αντίθετα η Αδελαΐδα υπέγραψε ένα και βρισκόταν παρούσα μονάχα σε 13 παρά το γεγονός ότι ήταν συνεχώς δίπλα από τον σύζυγο της.^[15]

Τέχνη

Η Αδελαΐδα παρά τις περιορισμένες ικανότητες στην πολιτική ήταν προστάτης των γραμμάτων, των τεχνών και της ποίησης ιδιαίτερα της Γαλλικής. Οι Αγγλίδες βασίλισσες είχαν σχετιστεί πολλές φορές για την αγάπη τους στα γράμματα και στις τέχνες όπως η Έντιθ του Ουέσσεξ και την Έμμα της Νορμανδίας, η Αδελαΐδα έδωσε μεγάλη προτεραιότητα σε βιβλία γραμμένα στα Γαλλικά.^[16] Την εποχή εκείνη τα Γαλλικά και τα Άγγλο - Νορμανδικά βιβλία ήταν εξαιρετικά δημοφιλή στους Άγγλους, ο Άγγλο - Νορμανδός ποιητής Φιλίπ του Θαόν την προλογίζει στο ζωολογικής σημασίας έργο του "Βεστιάριο" ως εξής :

"Ο Φιλίπ του Θαόν αποστάζεται σε μια Γαλλική πραγματεία Το Βεστιάριο ένα βιβλίο στα Λατινικά Για την τιμή ενός κοσμήματος σε μια εξαιρετικά όμορφη γυναίκα Είναι ευγενής και σοφή με καλές συνήθειες και τρόπους Ονομάζεται Ααλίζ και στέφτηκε βασίλισσα Είναι βασίλισσα της Αγγλίας, μήπως η ψυχή της δεν το γνωρίζει; Ακούστε τι βρήκα για το όνομα της στα Εβραϊκά Ααλίζ είναι το όνομα της τιμής του Θεού Στα Εβραικά το όνομα της μεταφράζεται πραγματικά τιμή του Θεού Δεν τολμώ να της δώσω άλλο έπαινο Για να την επαινέσετε εσείς περισσότερο της κάνω την τιμή να γράψω αυτό το βιβλίο Ας είναι ο θεός μαζί μου όταν το ξεκινήσω!".^[17]

Το "Βεστιάριο" ήταν επαρκώς εικονογραφημένο με σκοπό να διαβάζεται από σελίδα σε σελίδα και όχι ολόκληρο σαν ποίημα, άλλα ποιήματα αφιερωμένα στην Αδελαΐδα ήταν στην μορφή του Βεστιάριου όπως ένα που ανακαλύπτει την ζωή του βασιλιά Ερρίκου από τον Δαυίδ.^[18]

Δεύτερος γάμος

Το κάστρο του Αρουντέλ

Ο Ερρίκος Α΄ πέθανε στις 1 Δεκεμβρίου 1135, η Αδελαΐδα αποσύρθηκε προσωρινά στην Βενεδεκτιανή μονή του αβαείου του Ουίλτον κοντά στο Σόλσμπερι. Βρέθηκε στο μνημόσυνο του Ερρίκου την πρώτη ετήσια επέτειο του θανάτου του στο αβαείο του Ρέντινγκ και ίδρυσε ένα νοσοκομείο λεπρών στο Σαιν Ζιλ του Γουιλσάιρ. Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Ερρίκου Α΄ (1138) η Αδελαΐδα προχώρησε σε δεύτερο γάμο με τον Γουίλιαμ Ομπινύ, 1ο κόμη του Αρουντέλ.^[19] Έζησαν μαζί στο κάστρο του Αρουντέλ στο Σάσσεξ και απέκτησαν 7 παιδιά : Αλίκη, Γουίλιαμ, Ολιβία, Ρεινόρ, Γοδεφρείδος, Χένρι και Αγκάθα.^[20][21]

Σχέσεις με Ματθίλδη και τον Στέφανο

Δεν γνωρίζουμε πολλά για τις σχέσεις ανάμεσα στην Αδελαΐδα και την θετή της θυγατέρα αλλά το βέβαιο είναι ότι βρισκόταν στην τελετή που ο Ερρίκος Α΄ έχρισε την Ματθίλδη διάδοχο, ο ιστορικός Τζων του Γούστερ σημειώνει ότι η βασίλισσα "ορκίστηκε για την κόρη του βασιλιά".^[22] Μετά τον δεύτερο γάμο της η Αδελαΐδα δέχτηκε την Ματθίλδη στο σπίτι της στο Αρουντέλ με τον ετεροθαλή αδελφό της Ροβέρτο, 1ο κόμη του Γούστερ παρά το ότι ο δεύτερος σύζυγος της ήταν σταθερά οπαδός του βασιλιά Στεφάνου.^[20]

Αργότερα όταν ο Στέφανος πολιόρκησε το κάστρο αναγκάστηκε να τους προδώσει και να τους παραδώσει στον βασιλιά.^[23] Ο Τζων του Γούστερ προσπάθησε να δικαιολογήσει την πράξη της Αδελαΐδας με την φράση "φοβόταν την δύναμη του βασιλιά και ότι θα χάσει όλα τα μεγάλα κτήματα που είχε στην Αγγλία". Αναφέρει επίσης για την μετάνοια της Αδελαΐδας στον βασιλιά Στέφανο "ορκίστηκε ότι οι εχθροί του είχαν έρθει στην Αγγλία για δική της προσωπική υπόθεση και αναγκάστηκε να τους φιλοξενήσει σαν υψηλούς προσκεκλημένους".^[23] Ο Στέφανος τελικά επέτρεψε στην Αδελαΐδα για να συναντήσει τον ετεροθαλή αδελφό της Ροβέρτο στο Μπρίστολ.^[24]

Δωρεές του Ερρίκου

Η Αδελαΐδα πήρε χάρη στην γενναιοδωρία του Ερρίκου Α΄ τα έσοδα από το Ράτλαντ, το Σροπσάιρ και μια μεγάλη περιοχή του Λονδίνου ενώ απέκτησε και το Τσίτσεστερ.^[25] Ο Ερρίκος Α΄ έδωσε επίσης στην Αδελαΐδα δώρο την βίλα του Άστον "στην βασίλισσα και σύζυγο του". Οι εκτάσεις ήταν τμήμα της προίκας της Αδελαΐδας του Λέουβεν μαζί με το αβαείο του Γουόλθαμ στο Έσσεξ και εκτάσεις στην νοτιοανατολική Αγγλία στο Χερτφορτσάιρ, το Μπέντφορντσερ, το Μπάκιγχαμσαϊρ, το Μπέρκσαϊρ το Μίντλσεξ και το Ντέβον. Ο Ερρίκος Α΄ της έδωσε δώρο το Άσλγουορθ τμήμα των βασιλικών εδαφών του Μπέρκλεϋ, πήρε επίσης ολόκληρη την κομητεία του Σροπσάιρ.

Η Αδελαΐδα έδωσε στον αδελφό της Ζοσλέν το Πέτγουορθ στο Σάσσεξ που βρισκόταν υπό την εξάρτηση του κάστρου του Αρουντέλ, οι εκτάσεις αυτές κληρονομήθηκαν από τους απογόνους του Έγκρεμοντ.^[26] Ο Ερρίκος Α΄ έδωσε εδάφη στην Αδελαΐδα που ανήκαν στην Ματθίλδη όπως το Γουόλθαμ και το Κουίνχαιθ, κατείχε επίσης εκτάσεις στο Έσσεξ, το Χερτφορτσάιρ, το Μπέντφορντσερ, το Μίντλσεξ, το Γκλόστερσαιρ και το Ντέβον. Ο Ερρίκος της τα παραχώρησε με απαλλαγή από κάθε μορφή φορολογίας, είχε επίσης πολλά βασιλικά εδάφη στο Μπέρκλεϋ και την κομητεία του Σροπσάιρ.^[27]

Τελευταία χρόνια

Μετά τον θάνατο του Ερρίκου Α΄ η Αδελαΐδα εξακολουθούσε να έχει τα εδάφη υπό την κατοχή της και τα κράτησε σαν περιουσία της μέχρι του 1150. Παραχώρησε στο αβαείο του Ρέντινγκ 100 σελίνια τον χρόνο από τα έσοδα της στο Κουίνχαιτ.^[28] Στο ετήσιο μνημόσυνο για τον θάνατο του Ερρίκου Α΄ έδωσε την βίλα του Άστον στο αβαείο του Ρέντινγκ και εδάφη για "να μπορέσει η μονή να ολοκληρώσει τα θρησκευτικά της καθήκοντα στην επέτειο του θανάτου του βασιλιά Ερρίκου". Στα δώρα πρόσθεσε μερικά χρόνια αργότερα και μια εκκλησία.^[29] Τα τελευταία χρόνια της ζωής της η Αδελαΐδα έζησε σε αφάνεια, το 1150 εγκατέλειψε τον δεύτερο σύζυγο της για να μπει σε μοναστήρι στην Φλάνδρα στο οποίο ζούσε τουλάχιστον ένας αδελφός της. Τα χρονικά του μοναστηριού καταγράφουν τον θάνατο της την επόμενη χρονιά αλλά ο τόπος ταφής της είναι άγνωστος. Ο τάφος της σύμφωνα με μερικές πηγές βρισκόταν μέσα στο μοναστήρι αλλά μια δωρεά του αδελφού της Ζοσλέν στο αβαείο του Ρέντινγκ δείχνει ότι τάφηκε μαζί με τον πρώτο σύζυγο της Ερρίκο Α΄.^[28]

Πρόγονοι

Παραπομπές

1. «Oxford Dictionary of National Biography». (Αγγλικά) Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004.
2. «Britain's Royal Families» (Αγγλικά) Random House. 18  Απριλίου 2011. σελ. 48. ISBN-13 978-1-4464-4911-0.
3. Alison Weir: «Королевы завоеваний» (Ρωσικά) Azbuka. Αγία Πετρούπολη. 2024. σελ. 269. ISBN-13 978-3-389-23316-0.
4. «Kindred Britain»
5. p10204.htm#i102038. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
6. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
7. Adeliza of Louvain (c.1103–1151), queen of England, second consort of Henry I' in Oxford Dictionary of National Biography (OUP, 2004)
8. Agnes Strickland, 'Adelicia of Louvaine' in The Lives of the Queens of England Archived
9. http://www.timeref.com/people/hpra.htm
10. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2018. 
11. Huntingdon, 469
12. Hilton, 61
13. Bartlett, 543
14. Huneycutt, 36
15. Huneycutt, 37
16. O’Donnell, Townend, Tyler, 627
17. O’Donnell, Townend, Tyler, 629–630
18. O’Donnell, Townend, Tyler, 631
19. http://thepeerage.com/p10204.htm#i102038
20. Hilton, 66
21. https://www.ancestry.com/
22. Worcester, 177
23. Bartlett, 41
24. Lois L. Huneycutt, Adeliza (c.1103–1151). In: Oxford Dictionary of National Biography (ODNB), Oxford University Press, 2004, vol. 1, p. 340 (online)
25. http://site.ebrary.com/lib/mtholyoke/docDetail.action?docID=10404924
26. Bartlett, 44
27. Hilton, 64
28. Huneycutt, 38
29. Bartlett, 596

Πηγές

• Bartlett, Robert. England under the Norman and Angevin Kings: 1075 – 1225. Oxford: Clarendon, 2000.
• Chadwick, Elizabeth. Lady of the English. Naperville, IL: Source Landmark, 2011.
• Crouch, David. The Normans: The History of a Dynasty. London: Hambledon and London, 2002.
• Lees, Clare A., ed. The Cambridge History of Early Medieval English Literature. 1st ed. Cambridge: 2012. Cambridge Histories Online. Web. 22 November 2013.
• Hilton, Lisa. Queens Consort: England's Medieval Queens from Eleanor of Aquitaine to Elizabeth of York. New York: Pegasus Books, 2010.
• Huneycutt, Lois L. Matilda of Scotland: A Study in Medieval Queenship. Woodbridge: The Boydell Press, 2003.
• Huneycutt, Lois L. "Adeliza (c.1103—1151)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004.
• Huntingdon, Henry of. The Chronicle of Henry of Huntingdon: Comprising The History of England, from the Invasion of Julius Cæsar to the Accession of Henry II. Ed. Thomas Forester. Dyfed: Llanerch, 1991.
• Lundy, Darryl. "Adeliza de Louvain". The Peerage. N.p., 10 May 2012.
• Johns, Susan M. Noblewomen, Aristocracy and Power in the Twelfth-century Anglo-Norman Realm. Manchester: Manchester UP, 2003.
• "Medieval Bestiary: Philippe De Thaon." Medieval Bestiary : Philippe De Thaon. N.p., n.d. 22 Nov. 2013.
• Medieval History Timelines. TimeRef, n.d.
• Nolan, Kathleen. Capetian Women. New York: Palgrave Macmillan, 2003.
• O’Donnell, Thomas, Matthew Townend, and Elizabeth M. Tyler. "European literature and eleventh-century England", The Cambridge History of Early Medieval English Literature. 1st ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2012. 607–636.Cambridge Histories Online.
• Strickland, Agnes. Lives of the Queens of England: From the Norman Conquest. N.p., 1840–1848. 7 Dec. 2013.
• van Houts, Elisabeth M.C. "Latin Poetry and the Anglo-Norman court, 1066–1135: The Carmen de Hastingae Proelio." The Journal of Medieval History 15.1 (1989): 39–62.
• Weir, Alison. Britain's Royal Families: The Complete Genealogy. London: Bodley Head, 1989.
• Worcester, John of. The Annals from 1067 to 1140 with Gloucester Interpolations and The Continuation to 1141. Vol. 3. Ed. P. McGurk. Oxford: Clarendon Press, 1998. 3 vols.
• York, Laura. "Adelicia of Louvain." Women in History: Biographical Encyclopedia, vol 1 p. 82.