Αρδέμ Παταπουτιάν

Αρδέμ Παταπουτιάν
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Արտեմ Փաթափութեան (Αρμενικά)
Γέννηση2  Οκτωβρίου 1967[1]
Βηρυτός
ΥπηκοότηταΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Λίβανος
ΣπουδέςΑμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες, Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας και d:Q21697976
Βραβεύσειςβραβείο Ρόζενστιλ (2019), W. Alden Spencer Award (2017), Kavli Prize in Neuroscience (2020), BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award (2020), βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας (2021) και μέλος της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (2016)
Ιστοσελίδα
https://patapoutianlab.org/
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςμοριακή βιολογία και φυσιολογία
Ιδιότηταμοριακός βιολόγος και νευροεπιστήμονας
Ακαδημαϊκός τίτλοςδιδάκτωρ φιλοσοφίας
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Αρδέμ Παταπουτιάν (αρμενικά: Արտեմ Փաթափութեան‎‎, με λατινική γραφή Ardem Patapoutian, γεννημένος 2 Οκτωβρίου 1967) είναι Αμερικανός μοριακός βιολόγος, νευροεπιστήμονας και βραβευμένος με Νόμπελ.[2] Είναι γνωστός για το έργο του στον χαρακτηρισμό των υποδοχέων PIEZO1, PIEZO2 και TRPM8 που ανιχνεύουν πίεση, μενθόλη και θερμοκρασία. Ο Παταπουτιάν είναι καθηγητής νευροεπιστήμης και ερευνητής του Ιατρικού Ινστιτούτου Howard Hughes στο Scripps Research στη Λα Τζόλα της Καλιφόρνια. Κέρδισε το Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 2021 από κοινού με τον Ντέιβιντ Τζούλιους. [3]

Εκπαίδευση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Παταπουτιάν γεννήθηκε σε οικογένεια Αρμενίων στη Βηρυτό του Λιβάνου.[2][4][5] Παρακολούθησε το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού για ένα χρόνο πριν μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1986.[5][6] Έγινε υπήκοος των ΗΠΑ.[5] Έλαβε πτυχίο στην κυτταρική και αναπτυξιακή βιολογία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες το 1990 και διδακτορικό πτυχίο βιολογίας από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια το 1996 υπό τη διεύθυνση της Barbara Wold.[5][7]

Ως μεταδιδακτορικός συνεργάτης, ο Παταπουτιάν συνεργάστηκε με τον Louis F. Reichardt στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σαν Φρανσίσκο.[8] Το 2000, έγινε επίκουρος καθηγητής στο ερευνητικό ινστιτούτο Scripps.[9] Μεταξύ 2000 και 2014, είχε μια πρόσθετη ερευνητική θέση για το Ίδρυμα Ερευνών Novartis. [10] Από το 2014, ο Παταπουτιάν ήταν ερευνητής του Ιατρικού Ινστιτούτου Howard Hughes (HHMI).[7]

Έρευνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έρευνα του Παταπουτιάν αφορά τους βιολογικούς υποδοχείς της θερμοκρασίας και της αφής (αλγαισθησία).[3] Η γνώση αυτή χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη θεραπειών για μια σειρά ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του χρόνιου πόνου.[11] Οι ανακαλύψεις κατέστησαν δυνατή την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η θερμότητα, το κρύο και οι μηχανικές δυνάμεις πυροδοτούν νευρικές ώσεις. [11]

Ο Παταπουτιάν ερευνά τη μεταγωγή σήματος των αισθητήρων. Για να βρουν τη μοριακή βάση για το άγγιγμα, ο Παταπουτιάν και οι συνεργάτες του απενεργοποίησαν τα γονίδια έως ότου εντόπισαν το μοναδικό που, όταν απενεργοποιήθηκε, έκανε τα κύτταρα μη ευαίσθητα.[12] Το κανάλι που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αίσθησης της αφής έγινε γνωστό ως PIEZO1, από την ελληνική λέξη για πίεση. [12] Μέσω της ομοιότητάς του με το PIEZO1, ένα δεύτερο γονίδιο ανακαλύφθηκε και ονομάστηκε PIEZO2.[13] Αυτό το κανάλι ιόντων, το πιο σημαντικό από τους δύο μηχανικούς υποδοχείς, είναι απαραίτητο για την αίσθηση της αφής.[13][14] Τα κανάλια PIEZO1 και PIEZO2 έχουν αποδειχθεί ότι ρυθμίζουν επιπλέον σημαντικές φυσιολογικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της αρτηριακής πίεσης, της αναπνοής και του ελέγχου της ουροδόχου κύστης. [13]

Ο Παταπουτιάν συνέβαλε επίσης σημαντικά στην αναγνώριση νέων καναλιών ιόντων και υποδοχέων που ενεργοποιούνται από τη θερμοκρασία, τις μηχανικές δυνάμεις ή τον αυξημένο όγκο των κυττάρων.[15][16] Ο Παταπουτιάν και οι συνεργάτες του μπόρεσαν να δείξουν ότι αυτά τα κανάλια ιόντων παίζουν εξαιρετικό ρόλο στην αίσθηση της θερμοκρασίας, στην αίσθηση της αφής, στην ιδιοδεκτικότητα,[17] στην αίσθηση του πόνου και στη ρύθμιση του αγγειακού τόνου. Πιο πρόσφατες εργασίες χρησιμοποιούν τεχνικές λειτουργικής γονιδιωματικής για τον προσδιορισμό και τον χαρακτηρισμό μηχανευαίσθητων καναλιών ιόντων ( μηχανική μεταγωγή ).[9][18] [19] [20]

Βραβεία και τιμές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής 2021: Ανακάλυψη των TRPV1 και PIEZO2

Ο Παταπουτιάν είχε δείκτη h 68, σύμφωνα με το Google Scholar, και 63 σύμφωνα με το Scopus [21] κατά τον Μάιο του 2020. Είναι συνεργάτης της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης από το 2016, μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών από το 2017 [22] και της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών από το 2020. [23] Το 2017, ο Παταπουτιάν έλαβε το Βραβείο W. Alden Spencer, [24] το 2019 το Βραβείο Rosenstiel, [25] το 2020 το Βραβείο Kavli για Νευροεπιστήμη, [26] και το Βραβείο BBVA Foundation Frontiers of Knowledge στην Βιολογία/Βιοϊατρική.[27]

Το 2021, του απονεμήθηκε το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής από κοινού με τον Ντέιβιντ Τζούλιους για τις ανακαλύψεις τους υποδοχέων θερμοκρασίας και αφής . [3][28]

Επιλεγμένες δημοσιεύσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

PIEZO1 + PIEZO2

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

PIEZO2

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ twitter.com/ardemp/status/914799909982715910?s=20.
  2. ↑ 2,0 2,1 Ahlander, Johan· Burger, Ludwig (4 Οκτωβρίου 2021). «Two Americans win Medicine Nobel for work on heat and touch». Reuters (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2021». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  4. ↑ «Americans Julius and Patapoutian win 2021 Nobel Prize in Medicine». The Indian Express. 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Scripps Research neurobiologist Ardem Patapoutian elected to American Academy of Arts and Sciences». Scripps Research. 30 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  6. ↑ «Nobel Prize for AUB alumnus and former student Ardem Patapoutian». American University of Beirut. 5 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Ardem Patapoutian». www.kavliprize.org. 12 Μαρτίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2021. 
  8. ↑ «Scripps Research neuroscientist Ardem Patapoutian receives 2021 Nobel Prize in Physiology». Scripps Research. 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «Ardem Patapoutian». Scripps Research. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  10. ↑ «Medizin-Nobelpreis für Entschlüsselung des Taststinns». tagesschau.de (στα Γερμανικά). 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Medizin-Nobelpreis – US-Forscher David Julius und Ardem Patapoutian ausgezeichnet». Deutschlandfunk (στα Γερμανικά). 15 Απριλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «Nobel Prize in Medicine Awarded to David Julius and Ardem Patapoutian». The New York Times. 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2021». NobelPrize.org. 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  14. ↑ 14,0 14,1 «Medizin-Nobelpreis: Wie Nervenzellen Temperaturen und Berührungen erkennen». Deutsches Ärzteblatt (στα Γερμανικά). 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  15. ↑ Syeda, Ruhma; Qiu, Zhaozhu; Dubin, Adrienne E.; Murthy, Swetha E.; Florendo, Maria N.; Mason, Daniel E.; Mathur, Jayanti; Cahalan, Stuart M. και άλλοι. (January 28, 2016). «LRRC8 Proteins Form Volume-Regulated Anion Channels that Sense Ionic Strength». Cell 164 (3): 499–511. doi:10.1016/j.cell.2015.12.031. ISSN 1097-4172. PMID 26824658. 
  16. ↑ Qiu, Zhaozhu; Dubin, Adrienne E.; Mathur, Jayanti; Tu, Buu; Reddy, Kritika; Miraglia, Loren J.; Reinhardt, Jürgen; Orth, Anthony P. και άλλοι. (2014). «SWELL1, a Plasma Membrane Protein, Is an Essential Component of Volume-Regulated Anion Channel». Cell (Elsevier BV) 157 (2): 447–458. doi:10.1016/j.cell.2014.03.024. ISSN 0092-8674. PMID 24725410. 
  17. ↑ Woo, Seung-Hyun; Lukacs, Viktor; de Nooij, Joriene C; Zaytseva, Dasha; Criddle, Connor R; Francisco, Allain; Jessell, Thomas M; Wilkinson, Katherine A και άλλοι. (November 9, 2015). «Piezo2 is the principal mechanotransduction channel for proprioception». Nature Neuroscience (Springer Science and Business Media LLC) 18 (12): 1756–1762. doi:10.1038/nn.4162. ISSN 1097-6256. PMID 26551544. 
  18. ↑ «Piezo channels in mechanotransduction: Sensory biology to disease – Ardem Patapoutian». Wu Tsai Neurosciences Institute. 17 Δεκεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  19. ↑ Syeda, Ruhma; Xu, Jie; Dubin, Adrienne E; Coste, Bertrand; Mathur, Jayanti; Huynh, Truc; Matzen, Jason; Lao, Jianmin και άλλοι. (May 22, 2015). «Chemical activation of the mechanotransduction channel Piezo1». eLife (eLife Sciences Publications, Ltd) 4. doi:10.7554/elife.07369. ISSN 2050-084X. PMID 26001275. 
  20. ↑ Murthy, Swetha E.; Dubin, Adrienne E.; Patapoutian, Ardem (October 4, 2017). «Piezos thrive under pressure: mechanically activated ion channels in health and disease». Nature Reviews Molecular Cell Biology (Springer Science and Business Media LLC) 18 (12): 771–783. doi:10.1038/nrm.2017.92. ISSN 1471-0072. PMID 28974772. 
  21. ↑ «Patapoutian, Ardem». scopus.com (στα Αγγλικά). Scopus. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  22. ↑ «Ardem Patapoutian». www.nasonline.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2021. 
  23. ↑ «Members Elected in 2020». American Academy of Arts & Sciences. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2021. 
  24. ↑ «The Thirty-Ninth Annual W. Alden Spencer Award and Lecture». Kavli Institute for Brain Science. June 4, 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις December 27, 2020. https://web.archive.org/web/20201227080457/https://www.kavli.cuimc.columbia.edu/news/thirty-ninth-annual-w-alden-spencer-award-and-lecture. Ανακτήθηκε στις January 30, 2021. 
  25. ↑ «Lewis S. Rosenstiel Award for Distinguished Work in Basic Medical Research». www.brandeis.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2021. 
  26. ↑ «2020 Kavli Prize in Neuroscience». www.kavliprize.org. 12 Μαρτίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2021. 
  27. ↑ «Fundación BBVA». FBBVA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2021. 
  28. ↑ «Armenian President congratulates Ardem Patapoutian on winning the Nobel Prize in Medicine». Public Radio of Armenia. 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]