Δίμορφος (δορυφόρος)

Ο Δίμορφος είναι μικρός δορυφόρος αστεροειδούς, που ανακαλύφθηκε το 2003. Είναι ένας δορυφόρος ελάσσονος πλανήτη ενός σύγχρονου δυαδικού συστήματος, με τον 65803 Δίδυμο ως πρωταρχικό αστεροειδή. Αφού ονομάστηκε προσωρινά ως S/2003 (65803) 1 με ανεπίσημα παρατσούκλια όπως "Δίδυμος Β" και "Didymoon", ο Σύλλογος που εργάζεται στην ονοματοδοσία μικρών πλανητών (WGSBN) της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το τρέχον επίσημο όνομα στο δορυφόρο στις 23 Ιουνίου του 2020. [1] Έχοντας διάμετρο 170 μέτρα (560 πόδια), είναι ένα από τα μικρότερα αστρονομικά αντικείμενα που έχουν μόνιμη ονομασία. [2]

Ανακάλυψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρωταρχικός αστεροειδής ανακαλύφθηκε το 1996 από τον Joe Montani από το Project Spacewatch στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Το όνομα Δίδυμος εγκρίθηκε επίσημα το 2004. [3] Ο Petr Pravec του Παρατηρητηρίου Ondřejov στην Τσεχική Δημοκρατία διαπίστωσε το 2003 ότι ο αστεροειδής είχε έναν δορυφόρο σε τροχιά γύρω του. Με τους συνεργάτες του επιβεβαίωσε, από τις εικόνες καθυστέρησης - Ντόπλερ του ραντάρ Αρεσίμπο, ότι ο Δίδυμος είναι ένα δυαδικό σύστημα. [4]

Ονοματοδοσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα προέρχεται από μια ελληνική λέξη Δίμορφος, που σημαίνει " αυτός που έχει δύο μορφές". [5] Το όνομα προτάθηκε από τον επιστήμονα πλανητών Κλεομένη Τσιγάνη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η αιτιολόγηση για το νέο όνομα έχει ως εξής: "Ως στόχος των διαστημικών αποστολών DART και Hera, θα γίνει το πρώτο ουράνιο σώμα στην κοσμική ιστορία, του οποίου η μορφή άλλαξε ουσιαστικά ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης (κρούση DART)". Ο Τσιγάνης εξήγησε περαιτέρω ότι το όνομα «έχει επιλεγεί εν αναμονή των αλλαγών [της μορφής] του. Θα μας είναι γνωστό σε δύο πολύ διαφορετικές μορφές, η μία που θα δει το DART πριν από την πρόσκρουση και η άλλη που θα δει το Hera λίγα χρόνια αργότερα». [2]

Χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μοντέλο σχήματος του Διδύμου και του δορυφόρου του Διμόρφου, βασισμένο σε φωτομετρικά δεδομένα καμπύλης φωτός και ραντάρ

Το πρωτεύον σώμα του δυαδικού συστήματος, ο Δίδυμος, περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο σε απόσταση 1,0-2,3 AU μία φορά κάθε 2 χρόνια και 1 μήνα (770 ημέρες). Η τροχιά του έχει εκκεντρότητα 0,38 και κλίση 3 ° ως προς την εκλειπτική.Η πιο κοντινή γνωστή απόστασηστη Γη ήταν τον Νοέμβριο του 2003 με απόσταση 7,18 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Αναμένεται να έρθει τόσο κοντά περίπου μετά από 120 χρόνια. [6]

Ο Δίμορφος κινείται κυρίως σε κυκλική ανάδρομη τροχιά γύρω από τον Δίδυμο, [7] με τροχιακή περίοδο 11,9 ωρών. Έχει μήκος περίπου 160 μέτρα σε διάμετρο, σε σύγκριση με τη διάμετρο 780 μέτρων που έχει ο Δίδυμος. [8]

Εξερεύνηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 24 Νοεμβρίου 2021, η NASA και το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής εκτόξευσαν ένα κρουστικό διαστημόπλοιο (κρουστικό εκκρεμές) προς τον Δίμορφο, ως μέρος του Double Test Asteroid Redirection (DART). Το DART ήταν το πρώτο πείραμα που διεξήχθη στο διάστημα για να δοκιμαστεί η εκτροπή αστεροειδών ως μέθοδος πλανητικής άμυνας από δυνητικά επικίνδυνους αστεροειδείς. Μετά από ένα ταξίδι δέκα μηνών στο σύστημα του Διδύμου, το κρουστικό εκκρεμές συγκρούστηκε με τον Δίμορφο στις 26 Σεπτεμβρίου 2022 με ταχύτητα περίπου 15.000 μιλίων την ώρα (24.000 χλμ/ώρα). Η σύγκρουση μείωσε επιτυχώς την τροχιακή περίοδο του Δήμορφου γύρω από το Δίδυμο κατά 32±2 λεπτά. Στο πλαίσιο της αποστολής Hera, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) σχεδιάζει να εκτοξεύσει τρία διαστημόπλοια στο σύστημα Διδύμου το 2024 για να μελετήσει περαιτέρω τις συνέπειες της πρόσκρουσης.[9]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Temming, Maria (29 June 2020). «An asteroid’s moon got a name so NASA can bump it off its course». ScienceNews. https://www.sciencenews.org/article/asteroid-moon-name-nasa-course-deflection-mission. Ανακτήθηκε στις 1 July 2020. 
  2. ↑ 2,0 2,1 International Astronomical Union (23 Ιουνίου 2020). «IAU Approves Name of Target of First NASA and ESA Planetary Defence Missions». www.iau.org. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  3. ↑ «(65803) Didymos». www.johnstonsarchive.net. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  4. ↑ Pravec, P.; Benner, L. a. M.; Nolan, M. C.; Kusnirak, P.; Pray, D.; Giorgini, J. D.; Jurgens, R. F.; Ostro, S. J. και άλλοι. (2003). «(65803) 1996 GT» (στα αγγλικά). IAUC 8244: 2. Bibcode: 2003IAUC.8244....2P. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2003IAUC.8244....2P/abstract. 
  5. ↑ «MPEC 2020-M83 :». minorplanetcenter.net. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  6. ↑ «JPL Small-Body Database Browser». ssd.jpl.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  7. ↑ Scheirich, P.; Pravec, P.; Jacobson, S.A.; Ďurech, J.; Kušnirák, P.; Hornoch, K.; Mottola, S.; Mommert, M. και άλλοι. (2015). «The binary near-Earth Asteroid (175706) 1996 FG3 — an observational constraint on its orbital evolution». Icarus 245: 56–63. doi:10.1016/j.icarus.2014.09.023. Bibcode: 2015Icar..245...56S. 
  8. ↑ «(65803) Didymos». www.johnstonsarchive.net. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  9. ↑ «Dimorphos» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2022-11-13. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dimorphos&oldid=1121628340.