Ελευθερούπολη

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/06/2012.
Ελευθερούπολη
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ελευθερούπολη
40°54′58″N 24°15′20″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Παγγαίου
Γεωγραφική υπαγωγήΠεριφερειακή Ενότητα Καβάλας
Υψόμετρο0 μέτρο
Πληθυσμός4.303 (2021)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Ελευθερούπολη, συχνά αναφέρεται και με την παλαιότερη ονομασία της Πράβι, είναι κωμόπολη του Δήμου Παγγαίου στον νομό Καβάλας. Είναι χτισμένη στο βόρειο σημείο της κοιλάδας του Μαρμαρά. Βρίσκεται 16 χιλιόμετρα δυτικά της Καβάλας και έχει πληθυσμό 4.360 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Έχει τέσσερα νηπιαγωγεία, τρία δημοτικά σχολεία, ένα γυμνάσιο και δύο λύκεια (ΓΕΛ, ΕΠΑΛ).

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η ευρύτερη περιοχή, όπου σήμερα βρίσκεται η κωμόπολη, ήταν κατοικημένη από την ύστερη νεολιθική εποχή και ίσως εδώ βρισκόταν η αρχαία πόλη Πέργαμος. [1] Από εδώ περνούσε η αρχαία Κάτω Οδός, από την οποία πέρασε ο Ξέρξης κατά την εκστρατεία του.[2] Κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο, κτίσθηκε Βασιλική (6ος μ.Χ. αιώνας), η οποία βρέθηκε με πολλά παλαιοχριστιανικά θραύσματα αρχιτεκτονικών μελών στις ανασκαφές στο εσωτερικό του ναού του Αγίου Νικολάου.

Η παλιά ονομασία της Ελευθερούπολης ήταν Πράβι, από το λατινικό pro via ή para via, δηλαδή επάνω ή δίπλα στο δρόμο. Το 1530 είχε 215 χριστιανικά και 17 μουσουλμανικά νοικοκυριά [εκκρεμεί παραπομπή]. Από το τότε Πράβι πέρασε ο Κοσμάς ο Αιτωλός στην κατά τη Βόρεια Ελλάδα περιοδεία του. Με τη μορφή που έχει σήμερα η κωμόπολη δημιουργήθηκε επί Τουρκοκρατίας, η απελευθέρωση από την οποία έγινε το 1912.

Στις 16 Ιουλίου 1909 εξελέγη Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως ο επίσκοπος Γερμανός Σακελλαρίδης, ο οποίος επέδειξε σημαντική θρησκευτική και εθνική δράση. Για τον λόγο αυτό ο βουλγαρικός κατοχικός στρατός, τον Μάρτιο του 1917, τον συνέλαβε και τον φυλάκισε στο Πράβι όπου τον κρατούσε δέσμιο και τον βασάνιζε επί πεντάμηνο. Τη νύχτα της 5ης προς 6η Ιουλίου του 1917, τον έβγαλαν εκτός της φυλακής με ισχυρή συνοδεία στρατιωτών, με πρόφαση να τον οδηγήσουν στη Δράμα ή στη Βουλγαρία. Στην πραγματικότητα όμως τον οδήγησαν στο μαρτύριο. Τον κατακρεούργησαν δίπλα σε ένα πηγάδι, μεταξύ των οικισμών Δάτο και Αμυγδαλεώνας των Φιλίππων. Στη συνέχεια τον απαγχόνισαν σε μία λεύκα και ακολούθως άναψαν φωτιά κάτω από το σώμα του, μέχρις ότου εξέπνευσε.[3][4][5]

Με την ανταλλαγή πληθυσμών εγκαταστάθηκαν Έλληνες της Ανατολικής Θράκης πέριξ του ναού του Αγίου Νικολάου. Με το ΦΕΚ 40Α - 05/02/1929 μετονομάσθηκε από Πράβι σε Ελευθερούπολη και τη νέα της ονομασία οφείλει στην κατεστραμμένη από τους Τούρκους έδρα της αρχαίας επισκοπής Ελευθερουπόλεως. Σήμερα η κωμόπολη αποτελεί την έδρα της ομώνυμης Μητρόπολης, της μίας από τις δύο που υπάρχουν στο νομό Καβάλας. Πολιούχος της πόλης ήταν ο Άγιος Μηνάς ώσπου κάηκε το 1971. Εκ τότε, πολιούχοι της πόλης θεωρούνται ο Άγιος Νικόλαος και ο Άγιος Λευτέριος.

Διοικητική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ναός του Αγίου Νικολάου

Η Ελευθερούπολη αποτέλεσε έδρα της Κοινότητας Πραβίου που συστάθηκε στις 20/11/1919, αρχικά υπαγόμενη στον Νομό Δράμας. Το 1924 υπήχθη στο Νομό Καβάλας και στις 05/02/1929 μετονομάσθηκε από Πράβι σε Ελευθερούπολη. Το 1946 η Κοινότητα Ελευθερουπόλεως αναγνωρίζεται σε Δήμο. Το 1999 με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας ο δήμος διευρύνθηκε με την προσάρτηση των μέχρι τότε κοινοτήτων Αμισιανών, Αντιφιλίππων, Κηπίων, Χορτοκοπίου, Κοκκινοχώματος και Χρυσοκάτρου. Ο δήμος Ελευθερούπολης καταργήθηκε το 2010 με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης και η Ελευθερούπολη εντάχθηκε στον νέο δήμο Παγγαίου, που είναι πρωτεύουσα του δήμου Παγγαίου.

Πληθυσμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εξέλιξη του πληθυσμού της Ελευθερούπολης έχει ως εξής:

Απογραφή [3] Πληθυσμός
1940 4.999
1951 5.008
1961 6.518
1971 6.090
1981 5.706
1991 6.322
2001 6.057
2011 4.360

Η δημοτική κοινότητα Ελευθερούπολης, που περιλαμβάνει και τους οικισμούς Εξοχή, Παναγιά και Χορτοκόπι, το 2021 είχε πληθυσμό 5.292 κατοίκους, από 5.555 το 2011.

Αδελφοποιημένες πόλεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διάφορες προσωπικότητες έλκουν την καταγωγή τους από την Ελευθερούπολη και είναι οι εξής: Αλέξης Τσίπρας (καταγωγή της μητέρας του) πρωθυπουργός της Ελλάδας (2015-2019) και ο αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης, κληρικός της Μητρόπολης Αλεξανδρουπόλεως και διδάκτωρ Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών[7] τιμημένος με διεθνή βραβεία[8].

Αθλητισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη»: Η βιβλιοθήκη ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1967 σε κτίριο που παραχωρήθηκε στο δημόσιο από δωρεά του εφοπλιστή και ευεργέτη της περιοχής, Φρίξο Παπαχριστίδη [9]. Σήμερα η συλλογή της διαθέτει πάνω από 130.000 βιβλία, ενώ οι δανεισμοί βιβλίων ανέρχονται σε 33.000 εγγραφές ετησίως και στα δυο τμήματα (κεντρικό κτίριο - αυτοκινητοβιβλιοθήκη).[10]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη 1976 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών), σ. 161. ISBN 960-7265-16-5
  2. ↑ [2] Δ. Κ. Σαμσάρης, Το οδικό δίκτυο της Ανατολικής Μακεδονίας από τα αρχαϊκά χρόνια ως τη ρωμαϊκή κατάκτηση, Μακεδονικά 14(1974)128-130
  3. ↑ Επίσκοποι και Μητροπολίτες Ιεράς Μητροπολης Ελευθερουπόλεως
  4. ↑ «Μνημόσυνο 90 χρόνων από το θάνατο του Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως Γερμανό - kavala net». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2017. 
  5. ↑ Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗΣ. Υπό Θεοδώρου Δημοσθ. Λυμπεράκη.
  6. ↑ (Γαλλικά) Ιστοσ. Amicale Franco Hellene d`Antony, Elefteroupolis Jumelé avec Antony Αρχειοθετήθηκε 2012-11-30 στο Wayback Machine.
  7. ↑ «Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Αρχιμανδρίτη Απόστολου Καβαλιώτη». ROMFEA. http://www.romfea.gr/oi-biblioparousiaseis/4598-kukloforise-to-neo-biblio-tou-arximandriti-apostolou-kabalioti. Ανακτήθηκε στις 2017-05-18. 
  8. ↑ newsbomb. «Ο ιερέας απόφοιτος του Χάρβαρντ, που βοηθά τα άτομα με ειδικές ανάγκες». Newsbomb.gr. http://www.newsbomb.gr/ellada/ekklhsia/story/669900/o-iereas-apofoitos-toy-xarvarnt-poy-voitha-ta-atoma-me-eidikes-anagkes. Ανακτήθηκε στις 2017-05-18. 
  9. ↑ https://www.eykalipsis.com/l/o-frixos-papachristidis/
  10. ↑ https://network.nlg.gr/library/dimosia-kentriki-vivliothiki-eleftheroupolis/