Ευαγγέλιο του Ιακώβου

Ευαγγέλιο του Ιακώβου
ΓλώσσαΕλληνιστική Κοινή
δεδομένα (π • σ • ε )
Πάνελ ελεφαντόδοντου που απεικονίζει την λατρέια των μάγων (6ος αιώνας μ.Χ.). Στο κέντρο του κάτω μέρους της εικόνας, μια γονατιστή γυναίκα - η Σαλώμη - κρατάει το μαραμένο χέρι της προς τον νεογέννητο Χριστό. Αυτή η ιστορία εμφανίζεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Ιάκωβου.

Το Ευαγγέλιο του Ιάκωβου, γνωστό και ως πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου, είναι απόκρυφο ευαγγέλιο που πιθανώς γράφτηκε γύρω στο έτος 145 μ.Χ., το οποίο επεκτείνει σταδιακά τις ιστορίες που περιέχονται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά και παρουσιάζει μια αφήγηση σχετικά με τη γέννηση και την ανατροφή της ίδιας της Μαρίας. Είναι η παλαιότερη πηγή για την επιβεβαίωση της παρθενίας της Μαρίας όχι μόνο πριν, αλλά κατά τη διάρκεια (και μετά) τη γέννηση του Ιησού.[1] Τα αρχαία χειρόγραφα που διατηρούν το βιβλίο έχουν διαφορετικούς τίτλους, όπως "Η γέννηση της Μαρίας", "Η ιστορία της γέννησης της αγίας Μαρίας, της μητέρας του Θεού", και "Η γέννηση της Μαρίας, η αποκάλυψη του Ιάκωβου".[2] Αναφέρεται επίσης ως "Γένεση της Μαρίας".[3]

Συγγραφέας και ημερομηνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρωτοευαγγέλιο παρουσιάζεται ως γραμμένο από μια πηγή ηθικής και εκκλησιαστικής εξουσίας, καταλήγοντας με τη δήλωση: «Εγώ ο Ιάκωβος έγραψα αυτή την ιστορία στην Ιερουσαλήμ».[4] Ο υποτιθέμενος συγγραφέας είναι ο Ιάκωβος, ο αδελφός του Ιησού, ο οποίος κατείχε σημαντική επιρροή στην πρώιμη Χριστιανική κοινότητα. Ωστόσο, η έρευνα στο κείμενο έδειξε ότι είναι ένα έργο ψευδεπίγραφο, ενός κοινού λογοτεχνικού στυλ σε αυτήν την περίοδο. Πιθανότατα δημιουργήθηκε κάποια στιγμή στα μέσα του δευτέρου αιώνα.[5]

Αν και οι παλαιότεροι μελετητές ισχυρίστηκαν ότι ο συγγραφέας είχε ένα εβραϊκό υπόβαθρο (λόγω αναφορών στα καθήκοντα του εβραϊκού ιερατικού γραφείου, διάφορες τελετουργίες και πρωτόκολλα των ναών και κοινές εβραϊκές πρακτικές στην περίοδο του Δεύτερου Ναού)[6] στην πραγματικότητα ο / η συντάκτης / ες φαίνεται να ήταν κακώς ενημερωμένος σχετικά με τις εβραϊκές πρακτικές (π.χ. "Ο Ιωακείμ απαγορεύεται να προσφέρει πρώτος τα δώρα του λόγω της νεαρής του ηλικίας · η Μαρία γίνεται προσωπικό του Ναού · ο Ιωσήφ σχεδιάζει να πάει από τη Βηθλεέμ προς την Ιουδαία». Επιπλέον, το "νερό της ζήλιας" δεν χορηγήθηκε στους άνδρες και ο Σιμεών δεν ήταν αρχιερέας).[7] Πολλοί μελετητές έχουν συζητήσει το θέμα και τη σχέση του κειμένου με τον Ιουδαϊσμό.[8]

Το στυλ της χρησιμοποιούμενης γλώσσας υποστηρίζει το επιχείρημα ότι το κείμενο χρονολογείται από τον δεύτερο αιώνα. Ο συγγραφέας περιγράφει διάφορες εβραϊκές κοινωνικές και εκκλησιαστικές δραστηριότητες που αμφισβητούνται έντονα από τους μελετητές.[9]

Η συναίνεση είναι ότι συντάχθηκε κάποια στιγμή στα μέσα του δεύτερου αιώνα. Η πρώτη αναφορά σε αυτό είναι στις αρχές του τρίτου αιώνα απο τον Ωριγένη της Αλεξάνδρειας, ο οποίος λέει ότι κείμενο, όπως αυτό του Ευαγγελίου του Πέτρου, ήταν αμφίβολο, πρόσφατης εμφάνισης και μοιράστηκε με το βιβλίο αυτό τον ισχυρισμό ότι οι "αδελφοί του Κυρίου" ήταν γιοι του Ιωσήφ από μια πρώην σύζυγο.[10]

Παρόλο που ορισμένοι εκκλησιαστικοί σύλλογοι το καταδίκασαν ως μη αυθεντικό γράμμα της Καινής Διαθήκης, αυτό δεν κατάφερε να μειώσει τη δημοτικότητά του. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Α' καταδίκασε το Ευαγγέλιο του Ιακώβου στην τρίτη του επιστολή το 405 μ.Χ.[11] Ο Θωμάς Ακινάτης, απορρίπτει το Πρωτοευαγγέλιο του Ιάκωβου το οποίο αναφέρει ότι οι μαίες είναι παρούσες στη γέννηση του Χριστού και υποστηρίζει ότι τα λόγια των κανονικών ευαγγελίων δείχνουν ότι η Μαρία ήταν και μητέρα και μαία, καθώς έντυσε το παιδί και το έβαλε σε μια φάτνη. Και καταλήγει λοιπόν: «Αυτές οι λέξεις αποδεικνύουν τα ψέματα των απόκρυφων ασυναρτησιών».[12]

Φαίνεται ότι το ευαγγέλιο βοήθησε να ενημερωθεί η ισλαμική παράδοση των ζωών της Μαρίας και του Χριστού και φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με τις αναφορές που έγιναν στην ευσέβειά της στις σελίδες του Κορανίου.[13][14]

Λογοτεχνικό είδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Πρωτοευαγγέλιο του Ιάκωβου είναι ένα από τα πολλά επιζώντα Απόκρυφα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης μέσα στην παλαιοχριστιανική λογοτεχνία. Η πλειοψηφία της επιστημονικής συναίνεσης είναι ότι είχε συσταθεί από την πρώιμη εκκλησία να επεκταθεί στα κανονικά ευαγγέλια με πιο εκτεταμένο τρόπο, παρέχοντας περισσότερες λεπτομέρειες για την πρώιμη ζωή του Χριστού.[15] Ο όρος «Πρωτοευαγγέλιο» προέρχεται από την ελληνιστική κοινή και σημαίνει «πριν από το ευαγγέλιο», «προ-ευαγγέλιο» ή «ευαγγέλιο νηπιακής ηλικίας». Είναι ένας τίτλος που αποδίδεται στο κείμενο, αλλά δεν χρησιμοποιείται ρητά από τους συγγραφείς.

Ένα τέτοιο έργο προοριζόταν να είναι "απολογητικό, δογματικό, ή απλώς να ικανοποιεί την περιέργεια του καθενός". Το λογοτεχνικό είδος που αντιπροσωπεύουν αυτά τα έργα δείχνει στιλιστικά χαρακτηριστικά που προτείνουν ημερομηνίες στον 2ο αιώνα και αργότερα. Άλλα ευαγγέλια αυτής της παράδοσης περιλαμβάνουν το Ευαγγέλιο του Θωμά, το Ευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου (βασισμένο στο Προευαγγέλιο του Ιάκωβου και στο Ευαγγέλιο του Θωμά) και στο λεγόμενο Αραβικό Ευαγγέλιο της Παιδικής Γενιάς, που θεωρείται απο την Καθολική Εκκλησία ως απόκρυφο.[16]

Παράδοση Χειρόγραφου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένες ενδείξεις για τη δημοτικότητα του Ευαγγελίου του Ιακώβου μπορούν να αντληθούν από το γεγονός ότι πάνω από 150 ελληνικά χειρόγραφα που το περιέχουν έχουν επιβιώσει. Το Ευαγγέλιο του Ιακώβου μεταφράστηκε στα: Αραμαϊκά, Αιθιοπικά, Κοπτικά, Γεωργιανά, Παλαιά Εκκλησιαστικά Σλαβικά, Αρμενικά, Αραβικά, Κελτικά και Λαϊκά Λατινικά. Το παλαιότερο γνωστό χειρόγραφο του κειμένου, ένας παπύρος που χρονολογείται στον τρίτο ή πρώιμο τέταρτο αιώνα, βρέθηκε το 1958. Φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη Bodmer της Γενεύης. Από τα σωζόμενα ελληνικά χειρόγραφα, το πληρέστερο κείμενο είναι ένας κώδικας του 10ου αιώνα που βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, στο Παρίσι.[17]

Περιεχόμενο του κειμένου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου διαιρείται σε είκοσι τέσσερα κεφάλαια, χωρισμένα σε τρία τμήματα:

  • Το πρώτο περιέχει την ιστορία της θαυματουργής γέννησης της Μαρίας απο την Άννα, η οποία είναι άγονη, αλλά και την παιδική ηλικία και αφοσίωση της Μαρίας στο Ναό.
  • Το δεύτερο ξεκινά όταν είναι δώδεκα χρονών και μέσω των συμβουλών ενός αγγέλου ο Ιωσήφ επιλέγεται για να γίνει ο σύζυγός της.
  • Το τρίτο αφορά τη Γέννηση του Ιησού, με την επίσκεψη των μαιών, την απόκρυψη του Ιησού από τον Ηρώδη τον Μέγα σε μια δεξαμενή τροφοδοσίας και την παράλληλη απόκρυψη στους λόφους του Ιωάννη του Βαπτιστή και της μητέρας του.

Ένα πρωταρχικό θέμα είναι η δουλειά και η χάρη του Θεού στη ζωή της Μαρίας, η προσωπική αγνότητα της Μαρίας και η διαρκής παρθενία της πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη γέννηση του Ιησού, όπως επιβεβαίωσε η μαία, που φέρεται να είναι η Σαλώμη, αργότερα μαθητής του Ιησού που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του Μάρκου ως μία από τις γυναίκες στη σταύρωση. Ο έλεγχος της παρθενίας της Μαρίας από τη Σαλώμη είναι η πρώτη γραπτή καταγραφή μιας γυναικολογικής εξέτασης. Σε θέμα με τη διαρκή παρθένοτητα της Μαρίας, το χέρι της Σαλώμης άναψε φωτιά ως τιμωρία για την προσπάθεια να αγγίξει την Παναγία.[18]

Αυτό είναι επίσης το πιο πρώιμο κείμενο που ισχυρίζεται ρητά ότι ο Ιωσήφ ήταν χήρος, με παιδιά, τη στιγμή που η Μαρία ανατέθηκε στη φροντίδα του. Αυτό το χαρακτηριστικό μνημονεύεται στο κείμενο του Ωριγένη, το οποίο το παραθέτει για να αποδείξει ότι οι «αδελφοί του Κυρίου» ήταν γιοι του Ιωσήφ από μια πρώην σύζυγο.[10]

Μεταξύ άλλων παραδόσεων που δεν υπάρχουν στα τέσσερα κανονικά ευαγγέλια είναι η γέννηση του Ιησού σε μια σπηλιά, το μαρτύριο του πατέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή, Ζαχαρία, κατά τη διάρκεια της σφαγής των νηπίων και ο Ιωσήφ που ήταν ηλικιωμένος όταν γεννήθηκε ο Ιησούς. Το Ευαγγέλιο περιγράφει επίσης την αφήγηση της πρώιμης παιδικής ηλικίας της Μαρίας στο ιερότερο μέρος του ναού, το οποίο αργότερα αναφέρθηκε και στο Κοράνι.[19] Το Κοράνι δεν λέει συγκεκριμένα ότι η Μαρία έζησε και μεγάλωσε σε ένα ναό καθώς η λέξη miḥ'rāb στο Σουρά 3:36 με την κυριολεκτική έννοια αναφέρεται σε ιδιωτικό θάλαμο προσευχής[20] ή σε ιδιωτικό θάλαμο γενικώς.[21]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Gambero, Luigi (11 Ιουνίου 1999). Mary and the Fathers of the Church: The Blessed Virgin Mary in Patristic Thought. Ignatius Press. ISBN 9780898706864. 
  2. ↑ Ehrman, Bart D. (2 Οκτωβρίου 2003). Lost Scriptures: Books that Did Not Make It into the New Testament. Oxford University Press. ISBN 9780199743681. 
  3. ↑ Brent Nongbri, The Archaeology of Early Christian Manuscripts Αρχειοθετήθηκε 2020-02-23 στο Wayback Machine., Ancient Near East Today (ANET), American Schools of Oriental Research (ASOR), April 2019, Vol. VII, No. 4. Accessed 18 April 2019
  4. ↑ Trowbridge, Geoff. «The Infancy Gospel of James». maplenet.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2020. 
  5. ↑ Barriger, Lawrence. «American Carpatho-Russian Orthodox Diocese of North America - The Protoevangelium of St. James». www.ACROD.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2019. 
  6. ↑ Lowe, Malcolm (1981). «Ἰουδαῖοι of the Apocrypha: A Fresh Approach to the Gospels of James, Pseudo-Thomas, Peter and Nicodemus». Novum Testamentum 23 (1): 56–90. doi:10.2307/1560751. 
  7. ↑ The Apocryphal New Testament: A collection of apocryphal Christian literature in an English translation. Elliott, James Keith. Oxford: Clarendon Press. 1993. ISBN 0198261829. 
  8. ↑ Vuong, Lily C. (25 Ιουνίου 2019). The Protevangelium of James (στα Αγγλικά). Wipf and Stock Publishers. σελίδες 21–28. ISBN 9781532656170. 
  9. ↑ Horner, T.J. (Fall 2004). «Jewish Aspects of the Protoevangelium of James». Journal of Early Christian Studies (Johns Hopkins University Press) 12 (3): 313-335. doi:10.1353/earl.2004.0041. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Origen of Alexandria. «The Brethren of Jesus». Ante-Nicene Fathers. IX. But some say, basing it on a tradition in the Gospel according to Peter, as it is entitled, or The Book of James, that the brethren of Jesus were sons of Joseph by a former wife, whom he married before Mary. Now those who say so wish to preserve the honour of Mary in virginity to the end, so that that body of hers which was appointed to minister to the Word which said, "The Holy Ghost shall come upon thee and the power of the Most High shall overshadow thee," might not know intercourse with a man after that the Holy Ghost came into her and the power from on high overshadowed her. 
  11. ↑ Betsworth, Sharon (2014). Children in early Christian literature: Children as characters, metaphors, and types in early ... T & T Clark. σελ. 169. ISBN 978-0567235466. 
  12. ↑ Aquinas, Thomas. «Summa Theologiae». New Advent. Kevin Knight. Third Part. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2017. 
  13. ↑ Horn, Cornelia M. (2006). «Intersections: The Reception History of the Protoevangelium of James in Sources from the Christian East and in the Qu'rān». Apocrypha 17: 113–150. doi:10.1484/J.APOCRA.2.302050. 
  14. ↑ Horn, Cornelia B. (2007). «Mary between Bible and Qur'an: Soundings into the transmission and reception history of the Protoevangelium of James on the basis of selected literary sources in Coptic and Copto-Arabic and of art-historical evidence pertaining to Egypt». Islam and Christian–Muslim Relations 18 (4): 509–538. doi:10.1080/09596410701577332. 
  15. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2020. 
  16. ↑ «Toschi, O.S.J., Larry M. Toschi."St. Joseph in Apocrypha", Oblates of St. Joseph». Osjusa.org. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2019. 
  17. ↑ «Grec 1454 ALEXANDER monachus. Auteur du texte». 
  18. ↑ 1978-, Vuong, Lily C. (19 Νοεμβρίου 2013). Gender and purity in the Protevangelium of James. Tübingen, Germany. ISBN 9783161523373. 
  19. ↑ «The smashers of Mary's images are acting more against statues than against her». The Economist. 30 Nov 2017. https://www.economist.com/blogs/erasmus/2017/11/mary-idolatry-and-donald-trump. Ανακτήθηκε στις 2 December 2017. 
  20. ↑ «Quran 3:37 "mih'rab" translated as (prayer) chamber». 
  21. ↑ «Quran translation by Yusuf Ali». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]