Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Organisation ή EPO) είναι ο αρμόδιος διεθνής οργανισμός για χορήγηση ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, η λειτουργία του οποίου καθορίστηκε από τη Σύμβαση για το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, στις 5 Οκτωβρίου του 1973. Η έδρα του βρίσκεται στο Μόναχο και ως οργανισμός διαθέτει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια. Η χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας εκτελείται από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office), που αποτελεί το κύριο όργανο του οργανισμού και το οποίο ελέγχεται από το διοικητικό συμβούλιο.
Το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν είναι, σε αντίθεση με το κοινοτικό σήμα και το σχεδιαζόμενο κοινοτικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ένα ενιαίο δίπλωμα με ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη του ΕΟΔΕ. Αντίθετα είναι μια "δέσμη" διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, ένα για κάθε χώρα που έχει αιτηθεί (και καταβάλει τα τέλη) ο εφευρέτης. Έτσι μπορεί κάποιος να έχει ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας π.χ. μόνο για 5 χώρες.
Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕΓΔΕ) έχει ως έδρα το Μόναχο, ενώ διαθέτει ένα υποκατάστημα στη Χάγη και παραρτήματα στο Βερολίνο και τη Βιέννη. Αποτελεί ουσιαστικά το εκτελεστικό όργανο του οργανισμού, με σκοπό τη χορήγηση των ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Διευθύνεται από τον πρόεδρο του, ο οποίος επιπλέον εκπροσωπεί συνολικά τον οργανισμό. Το 2005, απασχολούσε 6.000 εργαζόμενους, εκ των οποίων περίπου 3.000 στο Μόναχο, 2.650 στη Χάγη, 300 στο Βερολίνο και 100 στη Βιέννη.
Οι επίσημες γλώσσες του ΕΓΔΕ είναι τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά, και οι αιτήσεις διπλώματος ευρεσιτεχνίας κατατίθενται τελικά σε μία από αυτές. Αιτήσεις είναι δυνατό να κατατεθούν αρχικά και σε μία μη επίσημη γλώσσα, ωστόσο στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η μετάφρασή της εντός προθεσμίας που καθορίζεται από τον εκτελεστικό κανονισμό. Πάντως η αίτηση θα πρέπει να μεταφραστεί και στις γλώσσες των χωρών, για τις οποίες ζητείται ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, αποτελείται από διαφορετικούς τομείς αρμοδιοτήτων, ο καθένας από τους οποίους έχει ως στόχο την εφαρμογή συγκεκριμένων διαδικασιών. Σύμφωνα με το άρθρο 15 της Σύμβασης για το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, λειτουργούν τα εξής τμήματα:
Το Διοικητικό Συμβούλιο του οργανισμού αποτελείται από έναν αντιπρόσωπο από κάθε συμβαλλόμενο κράτος, καθώς και από έναν αναπληρωτή του. Τα μέλη του εποπτεύουν και ελέγχουν το έργο του Ευρωπαϊκού Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας. Στις συνεδριάσεις του μπορούν να λάβουν μέρος ως παρατηρητές, εκπρόσωποι του Παγκοσμίου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας και άλλοι διακυβερνητικοί οργανισμοί με τους οποίος συνεργάζεται ο Οργανισμός Ευρωπαϊκών Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας. Οποιοσδήποτε άλλος οργανισμός μπορεί να συμμετάσχει κατόπιν σχετικής πρόσκλησης του διοικητικού συμβουλίου.
Στις 14 Απριλίου 2006, ο οργανισμός περιλαμβάνει 31 συμβαλλόμενα κράτη (ή κράτη-μέλη):[1] Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Ελβετία, Ελλάς, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λίχτενσταϊν, Λουξεμβούργο, Μονακό, Τσεχία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τουρκία και Φινλανδία.
Παράλληλα, υπάρχουν χώρες που αν και δεν είναι μέλη του οργανισμού, αναγνωρίζουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που χορηγούνται. Αυτές είναι η Αλβανία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η Κροατία και η Βόρεια Μακεδονία.
Το 2004 συνολικά 178.600 αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είχαν κατατεθεί, σε σύγκριση με τις 167.400 αιτήσεις του 2003. Σε ποσοστό 45%, οι αιτήσεις του 2004 έγιναν αποδεκτές και χορηγήθηκαν τα σχετικά διπλώματα σε μέσο χρόνο - από τη στιγμή της αίτησης μέχρι τη χορήγηση - 46.2 μηνών. Το 26% αυτών που κατέθεσαν αιτήσεις, προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το 18.6% από τη Γερμανία και το 16.6% από την Ιαπωνία. Η εταιρεία Philips κατέθεσε 4.253 αιτήσεις, η Siemens AG 1.690 και η ιαπωνική εταιρία Matsushita Electric συνολικά 1.514.[2] Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2002, από την έναρξη ισχύος της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας το 1978, περισσότερες από 30.000 πατέντες λογισμικού έχουν χορηγηθεί από τον οργανισμό.[3]