Κονκλάβιο (ταινία)

Κονκλάβιο
ΣκηνοθεσίαΈντβαρντ Μπέργκερ[1]
ΠαραγωγήΤέσα Ρος[2], Robert Harris[3], Juliette Howell[3] και d:Q131933607[3]
ΣενάριοΠίτερ Στρόουν[1]
Βασισμένο σεΚονκλάβιο (μυθιστόρημα)
ΠρωταγωνιστέςΡέιφ Φάινς[1], Τζον Λίθγκοου[1], Στάνλεϊ Τούτσι[1], Ιζαμπέλα Ροσελίνι[1], Λούσιαν Μσαμάτι[1], Μπράιαν Φ. Ο΄Μπερν[1], Μεράμπ Νινίντζε[1], Σέρτζιο Καστελίτο[1], Γιάτσεκ Κόμαν[1], Κάρλος Ντίες[1], Joseph Mydell[1] και Rony Kramer[1]
ΜουσικήHauschka
ΦωτογραφίαΣτεφάν Φοντέν[2]
Εταιρεία παραγωγήςHouse Productions[4] και FilmNation Entertainment[4]
ΔιανομήFórum Hungary[5], Société nouvelle de distribution[1] και Leonine Distribution[6]
Πρώτη προβολή31  Οκτωβρίου 2024 (Πουέρτο Ρίκο)[7], 31  Οκτωβρίου 2024 (Ουγγαρία και Τσεχία)[8][7], 25  Οκτωβρίου 2024 (Καναδάς και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[9][7], 1  Νοεμβρίου 2024 (Ρουμανία και Νότια Αφρική)[7], 7  Νοεμβρίου 2024 (Κροατία, Ελλάδα, Βασίλειο των Κάτω Χωρών και Πορτογαλία)[7][10], 8  Νοεμβρίου 2024 (Βουλγαρία, Μεξικό και Πολωνία)[7], 11  Νοεμβρίου 2024 (Ηνωμένο Βασίλειο)[7], 20  Νοεμβρίου 2024 (Φιλιππίνες)[7], 21  Νοεμβρίου 2024 (Γερμανία, Ρωσία και Ουκρανία)[11][12][13], 29  Νοεμβρίου 2024 (Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία)[14][7], 4  Δεκεμβρίου 2024 (Γαλλία)[1][7][15], 11  Δεκεμβρίου 2024 (Βέλγιο)[7], 12  Δεκεμβρίου 2024 (Δανία)[7], 19  Δεκεμβρίου 2024 (Χονγκ Κονγκ και Ιταλία)[7], 20  Δεκεμβρίου 2024 (Φινλανδία, Ισπανία και Σουηδία)[7], 2  Ιανουαρίου 2025 (Σιγκαπούρη)[7], 9  Ιανουαρίου 2025 (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ισλανδία)[7], 23  Ιανουαρίου 2024 (Βραζιλία)[7], 7  Φεβρουαρίου 2025 (Λιθουανία και Τουρκία)[7] και 20  Φεβρουαρίου 2025 (Αργεντινή)[7]
Διάρκεια120 λεπτά[16][1][4]
ΠροέλευσηΗνωμένο Βασίλειο[1][17][4] και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[4][17][18]
ΓλώσσαΑγγλικά[19]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Κονκλάβιο (πρωτότυπος τίτλος: Conclave) είναι αμερικανική-βρετανική ταινία πολιτικού θρίλερ του 2024, σε σκηνοθεσία του Έντβαρντ Μπέργκερ και σενάριο του Πίτερ Στρόουν, με βάση το μυθιστόρημα του 2016 από τον Ρόμπερτ Χάρις. Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο Ρέιφ Φάινς, ο Στάνλεϊ Τούτσι, ο Τζον Λίθγκοου, ο Σέρτζιο Καστελίτο και η Ιζαμπέλα Ροσελίνι. Στην ταινία, ο Καρδινάλιος Τόμας Λόρενς (Φάινς) οργανώνει ένα παπικό κονκλάβιο για να εκλέξει τον επόμενο Πάπα και βρίσκει τον εαυτό του να ερευνά μυστικά και σκάνδαλα για κάθε υποψήφιο.

Το Κονκλάβιο, που έκανε πρεμιέρα στο 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τελουρίδε στις 30 Αυγούστου 2024, κυκλοφόρησε στις αίθουσες στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Focus Features στις 25 Οκτωβρίου 2024 και στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Black Bear UK στις 29 Νοεμβρίου. Η ταινία έλαβε θετικές κριτικές από τους κριτικούς, με έπαινο για τις επιδόσεις, την σκηνοθεσία, το σενάριο και την κινηματογραφία, και είχε εισπράξεις 76,4 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Ήταν μια από τις δέκα καλύτερες ταινίες του 2024 από το National Board of Review και το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.[20] Μεταξύ άλλων βραβείων, έλαβε έξι υποψηφιότητες για Βραβεία Χρυσές Σφαίρες και κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου. Ήρθε ισόπαλη με την ταινία Wicked, με 11 υποψηφιότητες στα 30α Βραβεία Broadcast Film Critics Association, συμπεριλαμβανομένου του Βραβείου Καλύτερης Εικόνας.

Μετά το θάνατο του Πάπα από έμφραγμα του μυοκαρδίου, το Κολλέγιο των Καρδιναλίων, υπό την ηγεσία του Βρετανού Καρδινάλιου-Ηγούμενου Τόμας Λόρενς, συγκεντρώνεται για να εκλέξει τον διάδοχό του. Οι τέσσερις κύριοι υποψήφιοι είναι ο Άλτνο Μπελίνι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ένας φιλελεύθερος αγαπημένος του αποθανόντα Πάπα, ο Τζόσουα Αντεγιέμι από τη Νιγηρία, ένας κοινωνικός συντηρητικός, ο Τζόσέφ Τρέμπλεϊ από τον Καναδά, ένας μετριοπαθής και ο Γκοφρέντο Τεντέσκο από την Ιταλία, ένας ένθερμος παραδοσιακός.

Ο Γιάνους Βόζνιακ, ο επιμελητής του Παπικού Οίκου, ισχυρίζεται ότι ο αποθανόντας Πάπας ζήτησε την παραίτηση του Τρέμπλεϊ την νύχτα που πέθανε, κάτι που ο Τρέμπλεϊ αρνείται, ενώ ο Μπελίνι λέει στους υποστηρικτές του ότι ο στόχος του είναι να εμποδίσει τον Τεντέσκο να γίνει Πάπας. Εν τω μεταξύ, ο Λόρενς εκπλήσσεται από την άφιξη της τελευταίας στιγμής του Αρχιεπισκόπου Βίνσεντ Μπενίτες της Καμπούλ, ο οποίος διορίστηκε κρυφά καρδινάλιος ένα χρόνο νωρίτερα.[α]

Την ημέρα του κονκλάβιου, ο Λόρενς δίνει μια ομιλία ενθαρρύνοντας το Κολλέγιο να αγκαλιάσει την αβεβαιότητα, την οποία κάποιοι ερμηνεύουν ως δήλωση των παπικών φιλοδοξιών του. Κανένας υποψήφιος δεν πλησιάζει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων μετά την πρώτη ψηφοφορία, αν και ο Αντεγιέμι έχει ένα ελαφρύ πλεονέκτημα ενώ ο Μπελίνι και ο Λόρενς μοιράζονται την φιλελεύθερη ψήφο.

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας, ο Αντεγιέμι παίρνει μεγάλο προβάδισμα, με μεγάλη δυσαρέσκεια των φιλελεύθερων. Ο βοηθός του Λόρενς, Ρέιμοντ Ο'Μάλλεϊ, μαθαίνει ότι ο αποθανόντας Πάπας πλήρωσε το αεροπορικό εισιτήριο του Μπενίτες για την Ελβετία, για ένα ιατρικό ραντεβού που ακυρώθηκε. Μετά την τρίτη ψηφοφορία, ένα περιστατικό μεταξύ του Αντεγιέμι και της αδελφής Σανούμι, μια Νιγηριανή καλόγρια που μεταφέρθηκε πρόσφατα στο Βατικανό, συμβαίνει στην τραπεζαρία των καρδινάλιων. Η Σάνουμι ομολογεί ότι είχε μια παράνομη σχέση με τον Αντεγιέμι, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση ενός γιου που έδωσε για υιοθεσία, 30 χρόνια πριν. Αν και ο Λόρενς είναι υποχρεωμένος να κρατήσει το μυστικό, μια εκστρατεία ψιθύρων τερματίζει την υποψηφιότητα του Αντεγιέμι. Ο Μπελίνι αποφασίζει να υποστηρίξει την Τρέμπλεϊ.

Παρά το γεγονός ότι είναι απομονωμένος για το κονκλάβιο, ο Λόρενς ζητά τη βοήθεια της Αδελφής Άγκνες, της καλόγριας που επιβλέπει την κατάλυση των καρδινάλιων, η οποία του επιτρέπει την πρόσβαση σε έναν Η/Υ. Ο Λόρενς ανακαλύπτει ότι ο Τρέμπλεϊ κανόνισε τη μεταφορά της Σανούμι στο Βατικανό με μοναδικό σκοπό να σαμποτάρει την υποψηφιότητα του Αντεγιέμι. Όταν έρχονται αντιμέτωποι, ο Τρέμπλεϊ ισχυρίζεται ότι το έκανε αυτό κατόπιν αιτήματος του αποθανόντα Πάπα. Ο Λόρενς εισβάλλει στο δωμάτιο του Πάπα και ανακαλύπτει έγγραφα που δείχνουν ότι ο Τρέμπλεϊ διέπραξε σιμωνία. Ενώ ο Λόρενς ψάχνει το δωμάτιο του Πάπα, η Αδελφή Άγκνες βλέπει το φως στο διαμέρισμα και πλησιάζει, αλλά δεν μπαίνει, υπονοώντας ότι ξέρει ότι ο Λόρεντς είναι μέσα και συμφωνεί με τις ενέργειές του. Ο Λόρενς αργότερα αντιμετωπίζει τον Μπελίνι, ο οποίος παροτρύνει τον Λόρενς να κάψει τα έγγραφα. Ο Λόρενς καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Τρέμπλεϊ προσέφερε στον Μπελίνι μια θέση ως Υπουργός Εξωτερικών σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή του, κάτι που ο Μπελίνι δεν αρνείται.

Την τρίτη μέρα, ο Λόρενς και η Άγκνες αποκαλύπτουν τις ενέργειες του Τρέμπλεϊ στο Κολλέγιο, τερματίζοντας την υποψηφιότητά του. Ο Μπελίνι συμφιλιώνεται με τον Λόρενς, λέγοντάς του ότι τώρα είναι ο μόνος που μπορεί να σταματήσει τον Τεντέσκο. Ο Λόρενς συμφωνεί πρόθυμα, λέγοντας στον Μπελίνι ότι θα ήθελε να πάρει το παπικό όνομα Ιωάννης αν εκλεγεί. Κατά τη διάρκεια της έκτης ψηφοφορίας, ένας βομβαρδιστής αυτοκτονίας επιτίθεται στη Ρώμη, σκοτώνοντας πολλούς και προκαλώντας ζημιές στην Καπέλα Σιστίνα, και ρίχνει τον Λόρενς στο πάτωμα αφού έχει ψηφίσει. Ο Τεντέσκο κατηγορεί με θυμό τους Ισλαμιστές και τον σχετικισμό, καλώντας για θρησκευτικό πόλεμο, ενώ ο Μπενίτες λέει ότι η βία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με βία. Το Κολλέγιο εκλέγει με συντριπτική πλειοψηφία τον Μπενίτες στην έβδομη ψηφοφορία, και επιλέγει το παπικό όνομα Ιννοκέντιος.

Αν και ο Λόρενς είναι αρχικά ενθουσιασμένος, ο Ο΄Μάλλεϊ τον ενημερώνει για τη φύση του ακυρωμένου ιατρικού ραντεβού του Μπενίτες στην Ελβετία. Όταν ο Λόρενς αντιμετωπίζει τον Ιννοκέντιο, ο Ιννοκέντιος αποκαλύπτει πως είναι ίντερσεξ και ότι θα υποβάλλοταν σε λαπαροσκοπική υστερεκτομή σε ελβετική κλινική. Είπε ότι καθώς μεγάλωνε, δεν γνώριζε ότι ήταν διαφορετικός από άλλους άνδρες, μέχρι που ανακαλύφθηκε ότι είχε μήτρα και ωοθήκες κατά τη διάρκεια μιας σκωληκοειδεκτομής στα τέλη των τριάντα του. Επέλεξε τελικά να κρατήσει τα γυναικεία του όργανα, δηλώνοντας: «Είμαι αυτό που με έκανε ο Θεός». Συμφωνώντας να κρατήσει το μυστικό και εμπιστευόμενος ότι ο Θεός έμπνευσε θεϊκά τα αποτελέσματα, ο Λόρενς ακούει τα πλήθη να χαιρετίζουν την εκλογή του Ιννοκέντιου.

  • Ρέιφ Φάινς ως Καρδινάλιος[β] Τόμας Λόρενς, Βρετανός φιλελεύθερος και Ηγούμενος του Κολλεγίου των Καρδιναλίων.
  • Στάνλεϊ Τούτσι ως Καρδινάλιος Άλντο Μπελίνι, Αμερικανός φιλελεύθερος. Η προηγούμενη αποτυχία του Μπελίνι να κερδίσει τις εκλογές παρά το γεγονός ότι ήταν το πρόωρο φαβορί βασίζεται στις εμπειρίες του Κάρλο Μαρία Μαρτίνι κατά τη διάρκεια του παπικού κονκλάβιου του 2005.[22]
  • Τζον Λίθγκοου ως Καρδινάλιος Τζόσεφ Τρέμπλεϊ, Καναδός μετριοπαθής.
  • Σέρτζιο Καστελίτο ως Καρδινάλιος Γκοφρέντο Τεντέσκο, Ιταλός παραδοσιακός.
  • Ιζαμπέλα Ροσελίνι ως Αδελφή Άγκνες, επικεφαλής τροφοδοσίας και οικονόμος των καρδιναλίων.
  • Λούσιαν Μσαμάτι ως Καρδινάλιος Τζόσουα Αντεγιέμι, δημοφιλής Νιγηριανός υποψήφιος με συντηρητικές κοινωνικές απόψεις.
  • Κάρλος Ντίες ως Καρδινάλιος Βίνσεντ Μπενίτες, ένας ελάχιστα γνωστός Μεξικανός αρχιεπίσκοπος που εργάζεται στο Αφγανιστάν.
  • Μπράιαν Φ. Ο΄Μπερν ως Μονσινιόρ Ρέιμοντ Ο΄Μάλεϊ, βοηθός του Λόρενς και ερευνητής της αντιπολίτευσης.
  • Γιάτσεκ Κόμαν ως Αρχιεπίσκοπος Γιάνους Βόζνιακ, επιμελητής του παπικού οίκου και έμπιστος του αποθανόντος Πάπα.
  • Μεράμπ Νινίντζε ως Καρδινάλιος Σαμπαντίν
  • Τόμας Λόιμπλ ως Αρχιεπίσκοπος Μάντορφ
  • Λόρις Λόντι ως Καρδινάλιος Βιλανουέβα
  • Μπαλκίσα Μάιγκα ως Αδελφή Σανούμι


Ανακοίνωσε τον Μάιο του 2022 ότι ο Ρέιφ Φάινς, ο Τζον Λίθγκοου, ο Στάνλεϊ Τούτσι και η Ιζαμπέλα Ροσελίνι θα είναι οι πρωταγωνιστές στην ταινία, με τον Έντβαρντ Μπέργκερ να είναι ο σκηνοθέτης.[23] Η επιπλέον ηθοποιοί ανακοινώθηκαν τον Ιανουάριο του 2023, καθώς η παραγωγή άρχισε στη Ρώμη.[24] Η ταινία γυρίστηκε επίσης στο Στούντιο Τσινετσιτά.[25] Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν τον Μάρτιο.[26]

Οι σχεδιαστές σκηνών πρόσεξαν πάρα πολύ να αντιγράψουν την Καπέλα Σιστίνα, αν και πήραν κάποια καλλιτεχνική άδεια με το Domus Sanctae Marthae. Έκαναν το σκηνικό να μοιάζει κάπως με φυλακή για να ενισχύσουν τη δραματική ένταση επειδή ένιωθαν ότι η πραγματική έκδοση ήταν μάλλον βαρετή. Οι σχεδιαστές κοστουμιών επισκέφθηκαν την Gammarelli, το Tirelli Costumi και διάφορα μουσεία στη Ρώμη ως μέρος της έρευνας τους. Για την κόκκινη ενδυμασία των καρδιναλίων, η σχεδιάστρια κοστουμιών Λίζυ Κριστλ επέλεξε μια απόχρωση που χρησιμοποιήθηκε σε καρδιναλικά άμφια του 17ου αιώνα, αντί για ένα από τα σύγχρονα, πιστεύοντας ότι θα ήταν «πολύ πιο όμορφη και πολύ πιο εύκολη για τα μάτια μας».[27]

Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του σεναρίου, ο Στρόουν είπε ότι συναντήθηκε με έναν καρδινάλιο για να συζητήσει τα διοικητικά του κονκλάβιου. Έκανε επίσης μια ιδιωτική περιοδεία στο Βατικανό, και είπε ότι δεν ένιωθε εχθρότητα ενώ ήταν εκεί και ένιωθε ότι το Βατικανό ήταν ανοιχτό σε αυτόν.[27]

  1. Σύμφωνα με τον κανονικό νόμο, θα ήταν παράνομο να παρευρεθεί ο Μπενίτες, καθώς οι διορισμοί in pectore τελειώνουν με το θάνατο του Πάπα, εκτός εάν ο Πάπας ανακοινώσει δημόσια το διορισμό. Το μυθιστόρημα αποδίδει την παρουσία του Μπενίτες σε μια πρόσφατη αλλαγή του νόμου, αν και η ταινία δεν αναφέρει την αλλαγή.
  2. Στην Καθολική Εκκλησία, ο τίτλος «Καρδινάλιος» βρίσκεται μεταξύ του ονόματος και του επωνύμου του κατόχου του τίτλου.[21]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Ζαν-Νταβίντ Μπλαν: (Γαλλικά) AlloCiné. 304895. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  2. 2,0 2,1 Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2024.
  3. 3,0 3,1 3,2 tt20215234.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 (Γερμανικά, Αγγλικά) Crew United. 314089. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  5. «Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása». (Ουγγρικά) Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása. National Media and Infocommunications Authority. Ανακτήθηκε στις 18  Σεπτεμβρίου 2024.
  6. (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins. 623378. Ανακτήθηκε στις 12  Φεβρουαρίου 2025.
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 (Αγγλικά) Letterboxd. conclave. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  8. «Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása». (Ουγγρικά) Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása. National Media and Infocommunications Authority. Ανακτήθηκε στις 18  Σεπτεμβρίου 2024.
  9. (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt20215234/releaseinfo/. Ανακτήθηκε στις 28  Οκτωβρίου 2024.
  10. (Ολλανδικά) MovieMeter. 1164334. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  11. (Γερμανικά) fernsehserien.de. filme/konklave. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  12. (Ρωσικά) Kinopoisk. 4987361. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  13. (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins. 623378. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  14. (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt20215234/releaseinfo/. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  15. «SensCritique» 48103187. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  16. (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt20215234/technical/. Ανακτήθηκε στις 28  Οκτωβρίου 2024.
  17. 17,0 17,1 (Αγγλικά, Ισπανικά) FilmAffinity. 159138. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  18. «Rivista del cinematografo» (Ιταλικά) Fondazione Ente dello Spettacolo. conclave-vqs6wo08. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  19. (πολλαπλές γλώσσες) The Movie Database. 974576. Ανακτήθηκε στις 2  Δεκεμβρίου 2024.
  20. Davis, Clayton (5 Δεκεμβρίου 2024). «AFI Awards: 'Anora,' 'Emilia Pérez' and 'Wicked' Among 10 Best Films, Top TV Shows Include 'The Penguin' and 'Shogun'». Variety.com. 
  21. Perlman, Merrill (21 Φεβρουαρίου 2012). «Cardinal Sins». Columbia Journalism Review (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2024. 
  22. McCluskey, Megan (2024-10-25). «Conclave Author Robert Harris on the Origin of His Best-Selling Vatican Thriller and Its Stunning Twist» (στα αγγλικά). TIME. https://time.com/7095853/conclave-robert-harris-interview/. Ανακτήθηκε στις 2024-10-25. 
  23. Whittock, Jesse (11 Μαΐου 2022). «Ralph Fiennes To Lead Conspiracy Thriller Conclave With Edward Berger Helming; John Lithgow, Stanley Tucci & Isabella Rossellini Join Cast With FilmNation Selling At Cannes Market». Deadline Hollywood. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2022. 
  24. Ramachandran, Naman (31 Ιανουαρίου 2023). «Ralph Fiennes-Led Vatican Thriller Conclave From All Quiet on the Western Front Filmmaker Adds Cast, Begins Shoot (EXCLUSIVE)». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2023. 
  25. Vivarelli, Nick (15 Σεπτεμβρίου 2022). «Cinecittà Studios Revamp Gets Traction With More Soundstages, International Productions Including Ralph Fiennes Thriller Conclave». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2023. 
  26. «'Conclave'». Backstage. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2023. 
  27. 27,0 27,1 Povoledo, Elisabetta (25 October 2024). «'Conclave': A Fly on the Wall Inside the Secret Process to Elect a Pope». New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 November 2024. https://web.archive.org/web/20241118194933/https://www.nytimes.com/2024/10/25/movies/conclave-edward-berger.html. Ανακτήθηκε στις 5 November 2024. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]