Λουίς Μπαραγάν

Λουίς Μπαραγάν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Luis Barragán (Ισπανικά)
Γέννηση	9  Μαρτίου 1902[1][2][3] Γουαδαλαχάρα[4]
Θάνατος	22  Νοεμβρίου 1988[1][2][3] Πόλη του Μεξικού[5][4]
Αιτία θανάτου	νόσος του Πάρκινσον
Χώρα πολιτογράφησης	Μεξικό
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ισπανικά[1][6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας[7][8] πολεοδόμος
Αξιοσημείωτο έργο	Luis Barragán House and Studio
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	βραβείο Πρίτσκερ (1980) Εθνικό Βραβείο Τεχνών και Επιστημών (1976)[9]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Λουίς Μπαραγάν (ισπ.: Luis Ramiro Barragán Morfín, 9 Μαρτίου 1902 - 22 Νοεμβρίου 1988) ήταν Μεξικανός αρχιτέκτονας. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στην πόλη του, την Γουαδαλαχάρα στο Μεξικό. Προσπάθησε να συμφιλιώσει την παραδοσιακή Μεξικανική αρχιτεκτονική με το διεθνή μοντερνισμό. Ο Μπαραγάν έχει θεωρηθεί μοντερνιστής, μινιμαλιστής και μεταμοντερνιστής, αλλά τα έργα του είναι προσωπικά και υποβλητικά και συχνά αψηφούν τις κατηγοριοποιήσεις.

Βιογραφία

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στην κατοικία των γονιών του στην περιοχή Σάντα Μόνικα της Γουαδαλαχάρα στο Μεξικό. Ήταν το τρίτο από εννέα παιδιά - πέντε αγόρια και τέσσερα κορίτσια - του γιατρού Χουάν Χοσέ Μπαραγάν και της Άνχελα Μορφίν. Από το 1909 μέχρι το 1918 φοίτησε σε θρησκευτικά σχολεία στην Γουαδαλαχάρα. Περνούσε τις καλοκαιρινές διακοπές στη φάρμα της οικογένειάς του, Hacienta de Corrales, στην περιοχή Σιέρρα ντελ Τίγρε της πολιτείας Χαλίσκο του Μεξικού.

Σπουδές

Το 1919 εισάχθηκε στη σχολή μηχανικών Escuela Libre de Ingenieros στην Γουαδαλαχάρα και μεταξύ των ετών 1922 και 1924 δούλεψε και σχεδίασε για αρκετούς εργολάβους, συμπεριλαμβανομένου του αδελφού του Χουάν Χοσέ. Το 1923 απέκτησε το πτυχίο του πολιτικού μηχανικού. Συνέχισε τις σπουδές του για να αποκτήσει το δίπλωμα του αρχιτέκτονα υπό την καθοδήγηση του Augustin Basave. Το 1925 όμως αποβλήθηκε από την Αρχιτεκτονική Σχολή και έτσι δεν έλαβε πτυχίο.

Το ταξίδι στην Ευρώπη

Το Μάιο του 1924 ο Μπαραγάν ξεκίνησε ένα ταξίδι στην Ευρώπη: Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα. Στο Παρίσι το 1925 επισκέφθηκε τη Διεθνή Έκθεση μοντέρνων βιομηχανικών και διακοσμητικών τεχνών και στο περίπτερο του Esprit Nouveau γνώρισε τη δουλειά του Λε Κορμπυζιέ. Επίσης επισκέφθηκε το αυστριακό περίπτερο του Γιόζεφ Χόφμαν και την "Cité dans l'espace" του Φρέντερικ Κίσλερ. Γνώρισε τα γραπτά έργα του Φερντινάντ Μπακ μέσω των Les Colombières, Jardins enchantés και άλλων άρθρων σε περιοδικά. Επέστρεψε στο Μεξικό το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 1925.

Τα κύρια χρόνια δραστηριοποίησης

Το 1926-27 άρχισε να δουλεύει με τον αδελφό του Χουάν Χοσέ. Το 1929 συμμετείχε στην ίδρυση του περιοδικού Bandera de Provincias. Το Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1931 ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη, όπου έμεινε για τρεις μήνες και ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με τον ζωγράφο Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο και τον Φρέντερικ Κίσλερ. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο Μπαραγάν δημοσίευσε ένα δοκίμιο για τους κήπους της Νέας Υόρκης. Στις 18 Ιουνίου έφυγε για την Ευρώπη, όπου έμεινε για δύο-τρεις μήνες και συνάντησε, μεταξύ άλλων, τον Λε Κορμπυζιέ και τον Φερντινάντ Μπακ. Το 1935 μετακόμισε στην Πόλη του Μεξικό. Τα έτη 1935-40 χαρακτηρίστηκαν από έντονη επαγγελματική δραστηριότητα: σχεδίασε και έχτισε πολυκατοικίες, γραφεία και μονοκατοικίες, πειραματιζόμενος με το Διεθνές Στυλ και την πουριστική αισθητική του Λε Κορμπυζιέ. Το 1952-53 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική. Εντυπωσιάστηκε από την ακρόπολη του Μαρόκου και από τη νότια Σαχάρα. Το 1959 ο Μπαραγάν δημοσίευσε το δοκίμιο Como deben desarrollarse las grandes ciudades modernas. Το 1974 έγινε μέλος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων στην Ουάσιγκτον.

Τελικά χρόνια και διακρίσεις

Το γλυπτό Torres de Satélite (1957/8), Λουίς Μπαραγάν σε συνεργασια με τον Ματίας Γκέριτζ, Πόλη του Μεξικό.

Το 1976 το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Νέας Υόρκης πραγματοποίησε έκθεση αφιερωμένη στο έργο του. Το 1979 ίδρυσε την εταιρεία Barragan + Ferrara Asociados. Στις 3 Ιουνίου 1980 τιμήθηκε με το βραβείο Πρίτσκερ, και δημοσίευσε ένα δοκίμιο για την περίσταση. Το 1984 ονομάστηκε επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας και Ινστιτούτου Τεχνών και Γραμμάτων και τιμήθηκε με τον τίτλο του Doctor Honoris Causa από το πανεπιστήμιο Autonoma de Guadalajara. Απεβίωσε το 1988. Το σπίτι και το στούντιό του στην Πόλη του Μεξικό χαρακτηρίστηκε το 2004 από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Έργο

Torres de Satélite, 1957-8.

Επιρροές

Η αρχιτεκτονική του Μπαραγάν είναι συνυφασμένη με τις πολλαπλές επιδράσεις των ταξιδιών, συναντήσεων και αναγνωσμάτων του. Ο αρχιτέκτονας επηρεάστηκε βαθιά από τις μεξικάνικες ρίζες του, μέσα από την τοπική παράδοση που βίωσε από μικρή ηλικία, μέσα από τα κληροδοτήματα της προ-ισπανικής περιόδου και μέσω των Μεσογειακών στοιχείων που πηγάζουν από την Ισπανική Κατάκτηση. Ταυτόχρονα, ωστόσο, έκανε χρήση μοντέρνων σημείων αναφοράς, δείχνοντας μεγάλο ενδιαφέρον για τα εμβληματικά τους σύμβολα.

Κύριες περίοδοι

Μια ανασκόπηση των έργων του Μπαραγάν αποκαλύπτει τρεις περιόδους, καθεμιά από τις οποίες χαρακτηρίζεται από μια συγκεκριμένη αρχιτεκτονική γλώσσα.

• Η πρώτη περίοδος εκτείνεται από το 1926 μέχρι το 1931 και καλύπτει τα νεανικά χρόνια του αρχιτέκτονα, που πέρασε στη Γουαδαλαχάρα. Ο Μπαραγάν έκτισε εκεί αρκετές κατοικίες, εμπνευσμένος από τα Μεσογειακά σημεία αναφοράς που συνέλεξε κατά το πρώτο του ταξίδι στην Ευρώπη (1924-1925). Τα σημαντικότερα έργα αυτής της περιόδου είναι οι κατοικίες Casa Cristo, Casa González και Casa Aguilar.
• Η δεύτερη περίοδος ξεκίνησε με διάφορα σχέδια στη Γουαδαλαχάρα και περιλαμβάνει τα πρώιμα χρόνια που πέρασε στην Πόλη του Μεξικό, μέχρι το 1940. Συμπίπτει χρονικά με την επιστροφή του Μπαραγάν από το δεύτερο ταξίδι του στην Ευρώπη (1931-1932) και αποτελεί την περίοδο που ο αρχιτέκτονας ήταν ξεκάθαρα επηρεασμένος από το Διεθνές Στυλ, όπως αποδεικνύεται από τις ιδιωτικές κατοικίες και πολυκατοικίες που χτίστηκαν από το 1935, όταν ο Μπαραγάν μετακόμισε στην Πόλη του Μεξικό.
• Η τελική περίοδος ξεκίνησε το 1943 με την ανακατασκευή και επέκταση μιας κατοικίας στην οδό Calle General Fr. Ramirez που ο αρχιτέκτονας αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ως κατοικία του. Αυτό σηματοδότησε μια μακρά περίοδο ωρίμανσης, στη οποία ο Μπαραγάν συνδύασε τις ιδέες και επιρροές που είχε μέχρι τότε αφομοιώσει.

Σημαντικότερα έργα

Οικία Gilardi, Πόλη του Μεξικό, 1975-77.

Το σπίτι και το στούντιο του Μπαραγάν στην Πόλη του Μεξικό, που σήμερα είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

• El Pedregal de San Angel, Πόλη του Μεξικό, 1945-52. Ο σχεδιασμός ιδιωτικών κήπων στο Cabrio πυροδότησε την ιδέα του Μπαραγάν να χτίσει τη νέα πόλη τού El Pedregal, ως εναλλακτική λύση στη σύγχρονη μητρόπολη σε πνεύμα, ιδέα και μορφή. Ο αρχιτέκτονας αφιέρωσε επτά χρόνια από τη ζωή του στο σχεδιασμό της γενικής διάταξης των κατοικιών, σε απόλυτη αρμονία με το θεαματικό ηφαιστειογενές τοπίο και έχτισε τις κρήνες, τα μονοπάτια, τους κήπους, τις πλατείες και ορισμένα σπίτια.
• Παρεκκλήσι Purisimo Corazon de Maria και αποκατάσταση του μοναστηριού, Πόλη του Μεξικό, 1954-59. Ο Μπαραγάν έχτισε νέα είσοδο από το δρόμο και διέταξε τη μονή γύρω από ένα κεντρικό αίθριο, που έδινε πρόσβαση, μέσω πλευρικών διαδρόμων, στο σκευοφυλάκιο, την πτέρυγα των πιστών και το παρεκκλήσι. Το φως και το χρώμα συνέστησαν το λεξιλόγιο που χρησιμοποίησε ο Μπαραγάν σε αυτή την περίπτωση. Η δύναμη που είχε να αποκαλύψει δοκιμάστηκε από μια σειρά παραπετασμάτων, κλωστρών, υφών και γλυπτών επιφανειών στο βαθμιδωτό χώρο γύρω από το σταυρό που καταλαμβάνεται από τις μοναχές αλλά είναι ορατός και από τους πιστούς, οι οποίοι αντιμετώπιζαν την πιο ωμή μοναξιά, περικυκλωμένοι από το κενό, αγωνιώντας έτσι να επιτρέψουν στο φως.
• Υποδιαίρεση κήπων Jardins del Bosque, Γουαδαλαχάρα, 1955-58
• Torres de Satélite, Πόλη του Μεξικό, 1957-58 (συνεργασία με τον Ματίας Γκέριτζ). Βρίσκονται στο βόρειο τμήμα της πόλης Ναουκάλπαν στο Μεξικό. Ένα από τα πρώτα μεγάλου μεγέθους αστικά γλυπτά της χώρας, αποτελείται από πέντε πύργους με τον ψηλότερο να εκτείνεται σε ύψος 52 μέτρων και τον κοντύτερο σε ύψος 30 μέτρων. Για το χρωματισμό τους επιλέχθηκαν τα βασικά χρώματα κόκκινο, κίτρινο και μπλε, με την προσθήκη λευκού.
• Οικία Gilardi, Πόλη του Μεξικό, 1975-77

Σχέση με το μοντέρνο κίνημα

Ο Μπαραγάν παρακολούθησε διαλέξεις του Λε Κορμπυζιέ και επηρεάστηκε από τον Ευρωπαϊκό μοντερνισμό. Τα κτίρια που παρήγαγε στα χρόνια που ακολούθησαν την επιστροφή του στο Μεξικό παρουσιάζουν τις τυπικές καθαρές γραμμές του μοντέρνου κινήματος. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Andrés Casillas, που εργάστηκε με τον Μπαραγάν, τελικά σχημάτισε την άποψη ότι το σπίτι δε θα πρέπει να είναι μηχανή κατοίκησης. Αντιτιθέμενος στο φονξιοναλισμό, ο Μπαραγάν προσπαθούσε για μια "συναισθηματική αρχιτεκτονική" υποστηρίζοντας ότι "κάθε έργο αρχιτεκτονικής που δεν εκφράζει την ηρεμία είναι λάθος". Ο Μπαραγάν πάντα χρησιμοποιούσε πρωτογενή υλικά, όπως η πέτρα και το ξύλο. Τα συνδύαζε με την δημιουργική του χρήση του φωτός.

Βιβλιογραφία

• Antonio Riggen Martinez, Luis Barragan, Mexico's modern master, 1902-1988, U.S.A., 1966, pp 250
• Daniele Pauly, Barragan: Space and shadow, walls and colour, Berlin, 2002, pp 8

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Λουίς Μπαραγάν

• Ίδρυμα Μπαραγάν (Αγγλικά)

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12558445b. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
2. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Luis-Barragan. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
3. (Αγγλικά) SNAC. w6930wt5. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. www.casaluisbarragan.org/eng/en_luisbarragan.html. Ανακτήθηκε στις 2  Φεβρουαρίου 2021.
5. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 11  Μαΐου 2018. 500009714. Ανακτήθηκε στις 25  Οκτωβρίου 2018.
6. CONOR.SI. 78011491.
7. The Fine Art Archive. 154253. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
8. arch-pavouk.cz/index.php/architekti/1438-barragan-luis. Ανακτήθηκε στις 7  Μαΐου 2023.
9. «Premio Nacional de Ciencias y Artes». (Ισπανικά) Ανακτήθηκε στις 28  Οκτωβρίου 2024.