Μομίκ

Μομίκ
Θάνατος1333[1]
Νοραβάνκ
ΕθνικότηταΑρμένιοι[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΑρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας
Βασίλειο της Γεωργίας
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Γκλαντζόρ
Ιδιότηταεικονογράφος χειρογράφων[1], γλύπτης[2][1] και αρχιτέκτονας[2][1]
Κίνημαd:Q16376676[1]
Καλλιτεχνικά ρεύματαd:Q16376676[1]
Σημαντικά έργαΝοραβάνκ[1] και Εκκλησία του Αρενί
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Χατσκάρ, χρονολογούμενο από το 1308.

Ο Μομίκ (αρμενικά: Մոմիկ, ; – 1333), γνωστός ως Μομίκ ο Βαρνταπέτ, ήταν Αρμένιος γλύπτης, αρχιτέκτονας και εικονογράφος χειρογράφων του 14ου αιώνα[3] (η πρώτη αναφορά στο όνομά του χρονολογείται στο 1283[4]). Ήταν ένας εκ των καλλιτεχνών της Σχολής του Γκλαντζόρ[5] (Σιουνία) οι οποίοι συμμετείχαν στην αναγέννηση της ζακαριδικής περιόδου[6]. Ο Μομίκ απεβίωσε το 1333 (σύμφωνα με την ημερομηνία η οποία αναφέρεται επί του χατσκάρ του τάφου του)[4] και ετάφη στο Νοραβάνκ[7].

Ο γλύπτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δείτε επίσης: Χατσκάρ

Κατά την διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου, όπου η αρμενική γλυπτική κατέστη σημαντική μορφή τέχνης και, ταυτόχρονα, έφτασε στο απόγειό της, ο Μομίκ διακρίθηκε μέσω των χατσκάρ του, τα οποία ήσαν μεγάλης δεξιοτεχνίας, μεταξύ άλλων στο Νοραβάνκ[5]. Εάν η έκφραση «λίθινη δαντέλα» έπρεπε να αποδοθεί σε έναν εκ των γλυπτών, θα ήταν στον Μομίκ όπου θα αποδιδόταν[8]. Η τέχνη του, χαρακτηριζόμενη από την συχνή αναπαράσταση ανθρώπινων μορφών, έφτασε υψηλά επίπεδα χάρης, λεπτότητας (με, μεταξύ άλλων, την σχολαστικότητα των φόντων, φιλοτεχνημένων με την χρήση τρυπανιού)[4] και ελαφρότητας ως προς την γλυπτική. Φιλοτέχνησε, μεταξύ άλλων, ένα προς τιμήν του Μητροπολίτη της Σιουνίας, Στεπανός Ορμπελιάν, το 1304[9] ή το 1306[3]. Ένα χατσκάρ χρονολογούμενο από το 1308, παλαιότερα ευρισκόμενο στο Νοραβάνκ, του έχει αποδοθεί μετά βεβαιότητας[5]. Και τα δύο τους φέρουν σχετική υπογραφή, ενώ, σήμερα, διατηρούνται στο Ετσμιαντζίν[10]. Ένα τρίτο, επίσης προερχόμενο από το Νοραβάνκ, ωστόσο διατηρούμενο στο Εγεγκναζόρ, φιλοτεχνημένο μεταξύ του 1300 και του 1312, φαίνεται να αποτελεί, επίσης, δικό του έργο[10].

Ο αρχιτέκτονας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δείτε επίσης: Αρμενική αρχιτεκτονική

Ο Μομίκ είναι γνωστός ως αρχιτέκτονας μέσω της Εκκλησίας της Θεομήτορος του Αρενί (1321), της οποίας το τύμπανο του έχει αποδοθεί[5], καθώς και μέσω της Εκκλησίας της Θεομήτορος του Νοραβάνκ[11].

  • Εκκλησία της Θεομήτορος του Αρενί.
    Εκκλησία της Θεομήτορος του Αρενί.
  • Εκκλησία της Θεομήτορος του Νοραβάνκ.
    Εκκλησία της Θεομήτορος του Νοραβάνκ.

Ο εικονογράφος χειρογράφων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ενταφιασμός, Ms. 6792, Ματενανταράν.
Δείτε επίσης: Αρμενική μικρογραφία

Μόνον τέσσερα εκ των χειρογράφων των οποίων πραγματοποίησε την εικονογράφηση έχουν διασωθεί: ένα εξ'αυτών διατηρείται, σήμερα, στο μεχιταριστικό κέντρο της Βιέννης, ενώ τα τρία υπόλοιπα στο Ματενανταράν του Ερεβάν[3] · [12]. Μόνον δύο εξ'αυτών φέρουν υπογραφή με το όνομά του (Ms. 2848, 1292, και Ms. 6792, 1302, Ματενανταράν)[7], ενώ τα υπόλοιπα δύο (εκ των οποίων το Ms. 7842, 1313, Ματενανταράν[13]) του έχουν αποδοθεί. Ο Μομίκ παρουσιάζει, εντός των εικονογραφήσεών του, την ίδια πρωτοτυπία με τα γλυπτά του[14].

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Հայկական սովետական հանրագիտարան» (Aρμενικά) Γερεβάν. 1981.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 8  Νοεμβρίου 2023. 500059092. Ανακτήθηκε στις 7  Φεβρουαρίου 2024.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αρμενικά) Mnatsakanyan, Stepan; Zakaryan, E. (1981). «Մոմիկ». Αρμενική Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. VII. Ερεβάν: Αρμενική Ακαδημία Επιστημών, σελ. 698-699. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Durand, Rapti & Giovannoni 2007, σελ. 313
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Dédéyan 2007, σελ. 366.
  6. ↑ (Αγγλικά) Bedrosian, Robert (1979). The Turco-Mongol Invasions and the Lords of Armenia in the 13-14th Centuries. Ph.D. Dissertation, Columbia University. σελ. 156. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Mathews & Sanjian 1991, σελ. 61
  8. ↑ Durand, Rapti & Giovannoni 2007, σελ. 312.
  9. ↑ (Αγγλικά) Mathews, Thomas F.· Taylor, Alice (2001). The Armenian Gospels of Gladzor, the life of Christ illuminated. Λος Άντζελες: Getty Publications. σελ. 27. ISBN 978-0-89236-626-2. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Durand, Rapti & Giovannoni 2007, σελ. 320-321.
  11. ↑ Mathews & Sanjian 1991, σελ. 16-17.
  12. ↑ (Αγγλικά) «Ενταφιασμός, Ms. 6792, 1302, Ματενανταράν». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2008. 
  13. ↑ Mathews & Sanjian 1991, σελ. 201.
  14. ↑ Durand, Rapti & Giovannoni 2007, σελ. 328.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • (Γαλλικά) Dédéyan, Gérard, επιμ. (2007). Histoire du peuple arménien. Τουλούζ: Éditions Privat. ISBN 978-2-7089-6874-5. 
  • (Γαλλικά) Durand, Jannic· Rapti, Ioanna· Giovannoni, Dorota (2007). Armenia sacra — Mémoire chrétienne des Arméniens (IVe-XVIIIe siècle). Παρίσι: Somogy / Musée du Louvre. ISBN 978-2-7572-0066-7. 
  • (Αγγλικά) Mathews, Thomas F.· Sanjian, Avedis Krikor (1991). Armenian Gospel Iconography: The Tradition of the Glajor Gospel. Ουάσινγκτον: Dumbarton Oaks. ISBN 978-0-8840-2183-4. 
  • (Αγγλικά) Matevosyan, Karen· Zakaryan, Lilit (2010). Hrachya Tamrazyan, επιμ. Miniaturist Momik. Ερεβάν: Matenadaran - Mesrop Mashtots Institute of Ancient Manuscripts. σελ. 66. ISBN 978-5-550-01635-0. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Momik στο Wikimedia Commons