Οσουί | |
---|---|
Βασιλιάς της Νορθουμβρίας | |
Περίοδος | 642 – 670 |
Προκάτοχος | Άγιος Όσβαλντ |
Διάδοχος | Έγκφριθ της Νορθουμβρίας |
Γέννηση | 612 |
Θάνατος | 15 Φεβρουαρίου 670 (58 ετών) |
Τόπος ταφής | Αββαείο του Γουίτμπι |
Σύζυγος | Έανφλεντ και άλλες |
Απόγονοι | Έλχφριθ Έγκφριθ της Νορθουμβρίας Έλφγουιν της Ντέιρα Άλντφριθ της Νορθουμβρίας Έλχφλεντ Έλφλεντ του Γουίτμπι Όσθριθ |
Πατέρας | Έθελφριθ |
δεδομένα ( ) |
Ο Οσουί (Oswiu, 612 - 15 Φεβρουαρίου 670) βασιλιάς της Βερνικίας (642 - 670) ήταν γιος του Έθελφριθ της Βερνικίας και της Άχα της Ντέιρα, διαδέχθηκε τον μεγαλύτερο αδελφό του Όσβαλντ. Σε αντίθεση με τον αδελφό του αγωνίστηκε σε όλη την διάρκεια της ζωής του για να αποκτήσει απόλυτη εξουσία στην Ντέιρα το δεύτερο βασίλειο το οποίο μαζί με την Βερνικία αποτελούσε την μεσαιωνική Νορθουμβρία. Ο Οσουί και όλα τα αδέλφια του μεγάλωσαν στην αυλή του Σκωτσέζικου βασιλείου του Νταλ Ριάτα μετά την πτώση του πατέρα τους στην μάχη του ποταμού Ίντλ από τον Ρίντβαλντ της Ανατολικής Αγγλίας (616) ο οποίος τοποθέτησε νέο βασιλιά τον δυναστικό του αντίπαλο Έντουιν της Νορθουμβρίας. Ο Έντουιν έπεσε στην μάχη του Χάτφιλντ Τσέιζ με αντιπάλους τον Καντβαλλόν και τον Πέντα της Μερκίας (633), στην Βερνικία τον διαδέχθηκε ο μεγαλύτερος αδελφός του Οσουί Έανφριθ της Βερνικίας ο οποίος δολοφονήθηκε την επόμενη χρονιά από τον Καντβαλλόν (634). Ο επόμενος αδελφός τους Άγιος Όσβαλντ αντιμετώπισε αποφασιστικά τον Καντβαλλόν στην μάχη του Χίβενφιλντ και κυβέρνησε μέχρι τον δικό του τραγικό θάνατο και τον ακρωτηριασμό του από τον Πέντα της Μερκίας στην Μάχη του Μάζερφιλντ (5 Αυγούστου 642).[1] Τον Πέντα διαδέχθηκε ο επόμενος αδελφός του Οσουί, στην μάχη του Βινβάεντ (655) ο Οσουί συνέτριψε και σκότωσε τον Πέντα από τότε έγινε ο ισχυρότερος βασιλιάς στην Βρετανία. Διεκδίκησε τον απόλυτο έλεγχο στην Ντέιρα και τοποθέτησε σε τρία χρόνια υποτελή βασιλιά τον μεγαλύτερο γιο του Άλφριθ.[2] Είχε υπό την εξουσία του ολόκληρη την Μερκία μετά τον φόνο του Πέντα, καταγράφηκε σαν ένας από τους αυτοκρατορικούς πρώτους Σάξονες βασιλείς της Μεγάλης Βρετανίας με τον τίτλο "Βρετβάλντα".[3] Ο Οσουί ήταν πιστός χριστιανός, διέδωσε την χριστιανική πίστη στους υπηκόους του και ίδρυσε έναν μεγάλο αριθμό από μοναστήρια όπως το αβαείο του Γκίλλινγκ και το αβαείο του Ουίτμπι.[4] Ανατράφηκε με την Κέλτικη χριστιανική παράδοση η οποία είχε μεγάλες διαφορές από την Ρωμαϊκή χριστιανική παράδοση στην οποία ανήκαν οι Αγγλοσάξονες και πολλά μέλη της βασιλικής οικογένειας όπως η βασίλισσα Έανφλεντ. Ο Οσουί συγκάλεσε τη Σύνοδο του Ουίτμπι για να λύσει τις θρησκευτικές διαφορές (664) η Σύνοδος κατέληξε τελικά στην υιοθέτηση της Ρωμαϊκής χριστιανικής λατρείας με ήττα του Οσουί.[5] Ο Οσουί πέθανε σε ηλικία 58 ετών (670) και τον διαδέχθηκε ο γιος του Έγκφριθ της Νορθουμβρίας.[6]
Ο Βέδας αναφέρει ότι ο Οσουί γεννήθηκε γύρω στο 612 και ήταν το τρίτο παιδί τον γονέων του, εκτός από τους δυο μεγαλύτερους αδελφούς του Έανφιλντ και Όσβαλντ είχε πολλούς άλλους μικρότερους αδελφούς και μια αδελφή την Άμπα της Νορθουμβρίας.[7][8] Η μητέρα του Άχα πριγκίπισσα της Ντέιρα ήταν η μοναδική σύζυγος του πατέρα του, καταγράφεται σαν μητέρα σε όλα τα αδέλφια του.[9] Ο Οσουί μετά την άνοδο του στον θρόνο έγινε ανεπιθύμητος στην αριστοκρατία της Ντέιρα, είχαν δεχτεί τον Όσβαλντ λόγω της μητέρας του αλλά απέναντι στον Οσουί αντιστάθηκαν σε όλη την διάρκεια της βασιλείας του.[10] Την εποχή που γεννήθηκε ο Οσουί ο πατέρας του βρισκόταν στο κορυφαίο σημείο της εξουσίας του, κατέκτησε την Ντέιρα και σκότωσε τον προηγούμενο βασιλιά Έθελρικ της Ντέιρα (604), παντρεύτηκε την Άχα μέλος της βασιλικής οικογένειας της Ντέιρα και έστειλε εξορία τον αδελφό της Έντουιν της Νορθουμβρίας. Η εξουσία του βρισκόταν σε ολόκληρη την περιοχή από τους Πίκτους και την Σκωτία στον βορά μέχρι την Ουαλλία και την Μίντλαντς στον νότο.[11] Οι μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες του Έθελφριθ διακόπησαν απότομα όταν ο εξόριστος κουνιάδος του Έντουιν σε συμμαχία με τον Ράεντβαλντ της Ανατολικής Αγγλίας τον νίκησαν και τον σκότωσαν στην μάχη του ποταμού Ίντλ.[12] Οι γιοι του Έθελφριθ δραπέτευσαν στην χώρα των Γαλατών και των Πίκτων στην βόρεια Βρετανία και την Ιρλανδία, παρέμειναν εκεί μέχρι την πτώση του Έντουιν στην μάχη του Χάτφιλντ Τσέιζ (633).[13][14] Οι γιοι του Έθελφριθ ασπάστηκαν τον χριστιανισμό και μεγάλωσαν σαν χριστιανοί.[13] Ο Οσουί εξορίστηκε σε ηλικία 4 ετών και επανήλθε στην Νορθουμβρία στα 21 του με αποτέλεσμα να περάσει όλη την παιδική του ηλικία στην Γαλατική αυλή, ο Βέδας αναφέρει ότι μεγάλωσε με την Αρχαία Ιρλανδική γλώσσα και έγινε φανατικός οπαδός της Κέλτικης χριστιανικής πίστης.[15]
Μετά την εκμάθηση της Σκωτσέζικης γλώσσας και την οικειοποίηση της χριστιανικής πίστης των οικοδεσποτών του ο Οσουί τους υπεράσπισε πολεμώντας στο πλευρό τους, συμμετείχε στον στρατό του βασιλιά της Νταλ Ριάτα και του Ίοτσαϊντ Μπουίντ γιου του Αεντάν-μακ-Γκαμπρέιν που έπεσε στην μαχη του Ντεγκσαστάν.[16] Τα Ιρλανδικά χρονικά αναφέρουν ότι πολέμησε στο πλευρό του Κόνραντ Κέρρ βασιλιά της Νταλ Ριάτα και με πολλά άλλα μέλη της δυναστείας του Κένελ εν Γκαμπρέιν στην μάχη του Φίντ Εόιν.[17] Ο Οσουί παντρεύτηκε στον πρώτο του γάμο την Ουί Νέιλ πριγκίπισσα από την δυναστεία του Κένελ εν Γκαμπρέιν, από τον γάμο γεννήθηκε ο Άλφριθ αλλά είναι άγνωστο αν γεννήθηκε όταν ο πατέρας του βρισκόταν ακόμα στην εξορία ή όταν είχε επιστρέψει στην Νορθουμβρία.[18] Η ημερομηνία που ο Οσουί επέστρεψε στην Νορθουμβρία δεν έχει επιβεβαιωθεί, ο Βέδας αναφέρει ότι επέστρεψε μαζί με τα αδέλφια του αμέσως μετά τον φόνο του Έντουιν (633).[13] Ο μεγαλύτερος αδελφός του Έανφριθ της Βερνικίας ανέβηκε στον θρόνο αλλά αποστάτησε από την χριστιανική πίστη και δολοφονήθηκε την επόμενη χρονιά από τον Καντβαλλόν (634), ο Καντβαλλόν δολοφονήθηκε αμέσως μετά από τον αδελφό τους Όσβαλντ που ανέβηκε στον θρόνο κληρονομώντας όλο το βασίλειο του πατέρα τους.[19]
Δείτε επίσης: Ιστορία της Αγγλοσαξονικής Αγγλίας, Αγγλοσάξονες
Ο Όσβαλντ σκοτώθηκε και τεμαχίστηκε στην Μάχη του Μάζερφιλντ εναντίον του Πέντα (5 Αυγούστου 642).[20] Διάδοχος του θα έπρεπε να ήταν ο γιος του Έθελβαλντ ο οποίος ήταν ακόμα ανήλικος την εποχή που σκοτώθηκε ο πατέρας του γι'αυτό κληρονόμησε τον θρόνο ο Οσουί, ο οποίος επέβαλε την χριστιανική πίστη των Κελτών. Διέδωσε έντονα την χριστιανική πίστη υπό την επίδραση του επισκόπου Αιντάν του Λίντισφαρν μιας κορυφαίας εκκλησιαστικής φυσιογνωμίας από την Βερνικία.[21] Ο Βέδας αναφέρει :
"Ο Οσουί ανέλαβε να κυβερνήσει σε κρίσιμη κατάσταση το βασίλειο μετά τον θάνατο του αδελφού του Όσβαλντ, ήταν νέος 30 ετών και κυβέρνησε 28 χρόνια με μεγάλες ταραχές και πολέμους. Είχε να αντιμετωπίσει σε τριπλό μέτωπο τον Πέντα της Μερκίας, την εξέγερση του γιου του Άλφριθ και του ανιψιού του Έθελβαλντ του γιου του αδελφού του που κυβέρνησε πριν από αυτόν".[22]
Η πρώτη πράξη του Οσουί σαν βασιλιά της Βερνικίας ήταν να διεκδικήσει πλήρως την εξουσία στην Ντέιρα, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο του την Έανφλεντ η οποία ήταν τότε εξόριστη στο Κεντ.[23] Ο γάμος πραγματοποιήθηκε την περίοδο 642 - 644.[24]
Ο Οσουί παντρεύτηκε τρεις φορές με την δεύτερη σύζυγο του Έανφλεντ απέκτησε δυο γιους και δυο κόρες. Οι γιοι του ήταν οι Έγκφριθ της Νορθουμβρίας και Έλφγουιν της Ντέιρα, οι κόρες του ήταν η Όσθριθ και η Έλφλεντ του Γουίτμπι. Στην συνέχεια ακούγεται ότι παντρεύτηκε άλλες δυο φορές, τρίτη σύζυγος του ήταν πιθανότατα η Ιρλανδή πριγκίπισσα Φίν η οποία ήταν η μητέρα του Άλντφριθ της Νορθουμβρίας (πέθανε το 705), τελευταία του σύζυγος ήταν η Βρετανή πριγκίπισσα Ρίεινμελτ σύμφωνα με την "Βρετανική Ιστορία".[25] Τα παιδιά του με την Ρίεινμελτ ήταν ίσως ο Έαλφριθ και η Έαλφλεντ.[26][27] Το πρώτο μισό της βασιλείας του ο Οσουί βρισκόταν υπό την εξουσία του Πέντα της Μερκίας που ήταν κυρίαρχος βασιλιάς ολόκληρης της Βρετανίας την περίοδο 642 - 655 με τους περισσότερους βασιλείς υποτελείς του.[28] Το μελλοντικό βασίλειο της Νορθουμβρίας βρισκόταν σε ολόκληρη την περίοδο της βασιλείας του διαιρεμένο σε δυο διακριτά βασίλεια : την Βερνικία και την Ντέιρα. Η βορειότερη Βερνικία η οποία βρισκόταν ανάμεσα στον ποταμό Τί και τον Φόρθ κυβερνήθηκε από τον ίδιο τον Οσουί, η νοτιότερη Ντέιρα κυβερνήθηκε αρχικά από ευγενείς του Οσουί και στην συνέχεια την έκανε δώρο στους γιους του.[29] Την πρώτη δεκαετία της βασιλείας του η Ντέιρα κυβερνήθηκε σαν ανεξάρτητο βασίλειο υπό τον Οσουίν της Ντέιρα γιο του αποστάτη Όσρικ της Ντέιρα ο οποίος ανήκε στην αντίπαλη βασιλική δυναστεία της Ντέιρα.[30] Ο Οσουί και ο Οσουίν ήρθαν σε σύγκρουση γύρω στο 651, ο Βέδας σύμφωνα με το γεγονός αναφέρει :
"Την εποχή που προετοίμαζαν οι δυο βασιλείς τον στρατό τους για πόλεμο ο Οσουίν αναγνώρισε ότι δεν ήταν ικανός να αντιμετωπίσει τον ισχυρό αντίπαλο του γι'αυτό άρχισε απεγνωσμένα να αναζητά ειρήνη. Διέταξε τους άντρες του να αποσυρθούν στον λόφο του Ουίλφαρ, σε μια περιοχή που απήχε περίπου 10 μίλια από το Κέττερινγκ στα βορειοδυτικά, μαζί με τους πιο πιστούς στρατιώτες του βρήκε καταφύγιο στο σπίτι του κόμη Χούμβαλντ τον οποίο θεωρούσε σαν τον πιο πιστό του φίλο. Ωστοσο ο πιστός κόμης πρόδωσε κρυφά τον Οσουίν στον Οσουί ο οποίος έστειλε τον αρχηγό του στρατού του Έθιλβιν και τον σκότωσε ... "[22]
Ο Οσουί μετανιωμένος για τον φόνο του Οσουίν που αργότερα ανακηρύχτηκε Άγιος ίδρυσε το αβαείο του Γκίλλινγκ με προορισμό συνεχείς προσευχές για τον ίδιο και για την ψυχή του Οσουίν.[22] Ο Οσουί τοποθέτησε διάδοχο του Οσουίν τον ανιψιό του Έθελβαλντ της Ντέιρα ο οποίος ήταν γιος του αδελφού του Όσβαλντ. Οι σχέσεις του Οσουί με τον Πέντα ήταν σχεδόν ειρηνικές την περίοδο 642 - 655, ο Βέδας αναφέρει μια αιματηρή επιδρομή του Πέντα στην Βερνικία, έφτασε μέχρι τις πύλες του Μπάμπουργκ λίγο πριν τον θάνατο του επισκόπου Αιντάν του Λίντισφαρν (651).[31] Μια αναφορά στα "Ιρλανδικά χρονικά" γύρω στο 650 με την καταγραφή "η μάχη του Οσουί εναντίον του Πέντα" πιθανώς αναφέρεται σε αυτή την εκστρατεία.[32] Ο Κίρμπι γράφει ότι η δολοφονία του Οσουίν βελτίωσε προσωρινά τις σχέσεις του Οσουί με τον Πέντα στις αρχές της δεκαετίας του 650 ο γιος του Οσουί Άλφριθ παντρεύτηκε την κόρη του Πέντα Κίνεμπουργκ και η κόρη του Οσουί Έλφλιντ παντρεύτηκε τον γιο του Πέντα Πεάντα της Μερκίας. Ο Πεάντα ύστερα από προτροπές της συζύγου του βαπτίστηκε χριστιανός και ανέλαβε μαζί της ιεραποστολές για την διάδοση του χριστιανισμού στην Βρετανία.[33]
Η σύγκρουση με τον Πέντα επανήλθε δριμύτερη όταν επιτέθηκε στην Βερνικία με έναν επιβλητικό στρατό. Ο Βέδας αναφέρει ότι ο Οσουί έκανε "ελκυστικές προτάσεις ειρήνης στον Πέντα με πολλά δώρα" αλλά ο βασιλιάς της Μερκίας τις αρνήθηκε όλες. Ο Οσουί είδε ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή και έκανε τάμα στον θεό να αφιερώσει την κόρη του Έλφλιντ στον θεό και να ιδρύσει δωδεκάδες μοναστήρια σε περίπτωση που νικούσε τον Πέντα, είχε και την υποστήριξη του γιου του Άλφριθ. Ο στρατός του Πέντα αποδυναμώθηκε με την αποχώρηση του κυριότερου συμμάχου του Έθελβαλντ της Ντέιρα, στην μάχη του Βινβάεντ που ακολούθησε ο στρατός του Πέντα γνώρισε την συντριβή και ο ίδιος σκοτώθηκε με πολλούς από τους συμμάχους του όπως ο Έθελχιρ των Ανατολικών Άγγλων.[34] Η "Βρεττανική Ιστορία" δίνει μια διαφορετική εξιστόρηση των γεγονότων αναφέρει ότι οι προτάσεις του Οσιού για ειρήνη έγιναν αποδεκτές, συσχετίζει την μάχη με την πολιορκία μιας πόλης με το όνομα Ιουδέ, ο Έγκφριθ της Νορθουμβρίας δόθηκε όμηρος υπό την επιτήρηση της συζύγου του Πέντα Κίνεγουαιζ.[35] Η Βρετανική Ιστορία αναφέρει ότι ανάμεσα στους συμμάχους του Πέντα υπήρχαν επιφανείς βασιλείς της Βρεττανίας ενώ ο Έθεβαλντ που αρνήθηκε την τελευταία στιγμή να συμμετέχει στην μάχη κέρδισε το προσωνύμιο "λιποτάχτης".[36] Η απρόσμενη ήττα της Μερκίας και ο θάνατος του Έθελχιρ της Ανατολικής Αγγλίας επέτρεψε στον Οσουί να παραμείνει κυρίαρχος σε ολόκληρη την Βρετανία. Ο Έθελβαλντ ο οποίος κράτησε αμφίρροπη στάση και λιποτάχτησε λίγο πρίν την μάχη εξαφανίστηκε από τις ιστορικές πηγές, ο Οσουί τοποθέτησε στην θέση του στον θρόνο της Ντέιρα τον μεγαλύτερο γιο του Έλφριθ. Ο γιος του Πέντα Πεάντα τοποθετήθηκε από τον πεθερό του Οσουί βασιλιάς της Μερκίας ως υποτελής του, ο Οσουί είχε υπό τον έλεγχο του ολόκληρη την Βρετανία τοποθετώντας υποτελείς του ως βασιλείς.
Στα νότια ο Έθελγουλντ της Ανατολικής Αγγλίας αδελφός του Έθελχιρ έγινε βασιλιάς με την υποστήριξη του Οσουί, στο Κεντ τοποθέτησε βασιλιά τον ευγενή του Έορκενμπερ του Κεντ. Ο Κενβάλ του Ουέσσεξ τον οποίο είχε στείλει ο Πέντα στην εξορία μετά από το διαζύγιο που έδωσε στην αδελφή του επέστρεψε με την υποστήριξη του Οσουί, ο ανιψιός του Οσουί και γιος του Έανφριθ της Βερνικίας Τάλορκαν έγινε την ίδια περίοδο υποτελής βασιλιάς στους Πίκτους.[37] Η καθολική κυριαρχία του Οσουί στην Βρετανία δεν διατηρήθηκε περισσότερο από τρία χρόνια, ο θάνατος του Πεάντα ο οποίος δηλητηριάστηκε από την σύζυγο του και κόρη του Οσουί Έλφλιντ έφερε αντιδράσεις εναντίον του.[38] Το Πάσχα του 656 ο Οσουί προσπάθησε να εγκαταστήσει νέους υποτελείς βασιλείς στην Μερκία αλλά στην συνέχεια η επανάσταση τριών επιφανών ευγενών τοποθέτησε στην Μερκία νέο βασιλιά τον αδελφό του Πεάντα Γούλφχερ της Μερκίας και έδιωξε από την χώρα όλους τους οπαδούς του Οσουί.[39] Το γεγονός έφερε σημαντική πτώση στην εξουσία του Οσουί, ο Γούλφχερ επέκτεινε σημαντικά τα εδάφη του στην Μερκία αλλά εξακολουθούσε να αναγνωρίζει τον Οσουί σαν κυρίαρχο του.[40]
Οι Ουαλικές πηγές αναφέρουν ότι ο Οσουί έκανε εκστρατεία στην Ουαλία στα τέλη της δεκαετίας του 650 επιβάλλοντας φόρο υποτέλειας στους Ουαλούς βασιλείς οι οποίοι ήταν πρώην σύμμαχοι του Πέντα όπως ο βασιλιάς του Γκουινέντ.[41] Στα νότια ο σύμμαχος του Οσουί Σίγκεμπερ των Ανατολικών Σαξόνων σκοτώθηκε και αντικαταστάθηκε στον θρόνο από τον αδελφό του Σουίθχλμ που παρέμεινε χριστιανός αλλά απομακρύνθηκε από την υποτέλεια του Οσουί και έγινε υποτελής στους Ανατολικούς Άγγλους.[42] Στην "Σύνοδο του Ουίτμπι" (664) ο Οσουί αναγκάστηκε να αποδεχτεί το τυπικό της Ρωμαικής εκκλησίας με αποτέλεσμα την φυγή του επισκόπου Κολμάν του Λίντισφαρν. Ο Βέδας αναφέρει ότι δημιουργήθηκαν έντονες διαφωνίες ανάμεσα στον Οσουί και στον γιο του Άλφριθ σχετικά με το τυπικό της εκκλησίας της Νορθουμβρίας υπό την επίδραση του Ουίλφριντ.[43] Το Κέλτικο τυπικό που ακολουθούσε ο Οσουί, η εξορία του Αγίου Κάθμπερτ και του Εάτα έφεραν έντονη σύγκρουση μεταξύ τους. Ο Βέδας γράφει σχετικά με τα γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν το 665 "το Πάσχα διατηρήθηκε δυο φορές σε έναν χρονο, ο ίδιος ο βασιλιάς όταν τελείωσε η Πεντηκοστή γιόρτασε το Πάσχα, η βασίλισσα αντίθετα και οι υπάλληλοι της συνέχισαν να νηστευουν μέχρι την Κυριακή των Βαΐων".[43] Το 660 ο Οσουί πάντρεψε τον γιο του Έκγκφριθ με την Έθελθριθ κόρη του Άννα της Ανατολικής Αγγλίας.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Οσουί ήταν κυρίαρχη φυσιογνωμία στην Βρετανία, ο νέος αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι Θεόδωρος της Ταρσού ήρθε βόρεια να τον συναντήσει το 669. Ο Βέδας αναφέρει ότι ήταν έτοιμος να πραγματοποιήσει προσκύνημα στην Ρώμη υπό την συνοδεία του επισκόπου Ουίλφριντ αλλά αρρώστησε και πέθανε στις 15 Φεβρουαρίου 670 σε ηλικία 58 ετών.[8] Ο μεγαλύτερος γιος του με την Έανφλεντ Έγκφριθ τον διαδέχθηκε στον θρόνο της Βερνικίας ενώ ο νεώτερος γιος του Έλφγουιν της Ντέιρα διαδέχθηκε τον Έγκφριθ σαν βασιλιάς της Ντέιρα, η κόρη του Έλφλεντ έγινε αργότερα ηγουμένη του Ουίτμπι και τάφηκε εκεί.[34] Ο Αλκουίνος της Υόρκης ο οποίος έγραψε περίπου έναν αιώνα μετά τον θάνατο του τον περιγράφει "πολύ δίκαιο, γενναίο στην μάχη, αξιόπιστο στην ειρήνη και γενναιόδωρο απέναντι σε όλους άθεους και ευσεβείς".[44]