Πρέστον Στέρτζες

Πρέστον Στέρτζες
Γέννηση29  Αυγούστου 1898[1][2][3]
Σικάγο
Θάνατος6  Αυγούστου 1959[1][2][3]
Νέα Υόρκη
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Φέρνκλιφ[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςLycée Janson-de-Sailly
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου, σεναριογράφος, συγγραφέας, αυτοβιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ηθοποιός[5] και σκηνοθέτης[6]
ΣύζυγοςEleanor Post Hutton (1930–1932)[7]
ΤέκναTom Sturges[8] και Solomon Sturges
ΒραβεύσειςΌσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου (1940) και Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[9]
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Πρέστον Στέρτζες (αγγλικά: Preston Sturges,[10] πραγματικό όνομα: Έντμουντ Πρέστον Μπάιντεν, 29 Αυγούστου 1898 – 6 Αυγούστου 1959) ήταν Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης ταινιών. Ο Στέρτζες πήγε την κωμωδία της δεκαετίας του 1930 σε άλλο επίπεδο, γράφοντας διαλόγους που, ακόμα και σήμερα, είναι συχνά εκπληκτικά φυσικοί και ώριμοι, παρά τις φαρσικές καταστάσεις.

Πριν από τον Στέρτζες, άλλες προσωπικότητες στο Χόλιγουντ (όπως οι Τσάρλι Τσάπλιν, Ντ. Γ. Γκρίφιθ και Φρανκ Κάπρα) είχαν σκηνοθετήσει ταινίες από δικά τους σενάρια. Ωστόσο, ο Στέρτζες συχνά θεωρείται η πρώτη χολιγουντιανή φιγούρα που σημείωσε επιτυχία ως σεναριογράφος και στη συνέχεια σκηνοθέτησε δικά του σενάρια, σε μια εποχή που αυτοί οι ρόλοι ήταν ξεχωριστοί. Πούλησε την ιστορία για την ταινία Εκλογικά σκάνδαλα στην Paramount Pictures έναντι 10 δολαρίων σε αντάλλαγμα για τη σκηνοθεσία. Για εκείνη την ταινία, ο Στέρτζες ήταν το πρώτο άτομο που κέρδισε Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου.

Ο Στέρτζες έλαβε υποψηφιότητες για Όσκαρ για τα Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ (1944) και Hail the Conquering Hero (1944). Έγραψε και σκηνοθέτησε επίσης τις ταινίες Η γυναίκα πειρασμός (1941), Τα ταξίδια του Σάλιβαν (1941) και Πού βρίσκει λεφτά η γυναίκα μου; (1942), καθεμία από τις οποίες θεωρούνται κλασικές κωμωδίες.[11]

Τα πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στέρτζες γεννήθηκε στο Σικάγο του Ιλινόι. Ήταν γιος της Μαίρη Εστέλ Ντέμπσι και του περιοδεύοντος πωλητή Έντμουντ Σ. Μπάιντεν. Οι παππούδες και η γιαγιά του από την πλευρά της μητέρας του ήταν μετανάστες από την Ιρλανδία και ο πατέρας του ήταν αγγλικής καταγωγής.[12]

Όταν ο Στέρτζες ήταν δύο ετών, η εκκεντρική μητέρα του εγκατέλειψε την Αμερική για να ακολουθήσει τραγουδιστική καριέρα στο Παρίσι, όπου ακύρωσε τον γάμο της με τον πατέρα του Πρέστον. Επιστρέφοντας στην Αμερική, γνώρισε τον τρίτο σύζυγό της, τον πλούσιο χρηματιστή Σόλομον Στέρτζες, ο οποίος υιοθέτησε τον Πρέστον το 1902. Σύμφωνα με βιογράφους, ο Σόλομον Στέρτζες ήταν «διαμετρικά αντίθετος από τη Μαίρη και τον μποεμισμό της». Ένα παράδειγμα αυτής της στάσης ζωής ήταν η στενή της φιλία με την Ισιδώρα Ντάνκαν, καθώς η νεαρή Στέρτζες ταξίδευε ενίοτε από χώρα σε χώρα με το μπαλέτο της Ντάνκαν. Η Μαίρη είχε επίσης ερωτική σχέση με τον Άλιστερ Κρόουλι και συνεργάστηκε μαζί του στο magnum opus του Magick. Ως νεαρός, ο Στέρτζες μεταπηδούσε μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών.[13] Καθώς ο Στέρτζες πέρασε μεγάλο μέρος της παιδικής του ηλικίας και της νεότητάς του στη Γαλλία, κατέληξε να μιλά άπταιστα γαλλικά και έγινε γαλλόφιλος που πάντα θεωρούσε τη Γαλλία «δεύτερο σπίτι του».[14]

Το 1916, εργάστηκε ως βοηθός χρηματιστών στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, μια θέση που απέκτησε μέσω του Σόλομον Στέρτζες. Την επόμενη χρονιά, κατατάχθηκε στην Αεροπορική Υπηρεσία του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών και αποστρατεύτηκε ως υπολοχαγός στο Τέξας χωρίς να πολεμήσει. Ενώ βρισκόταν στο στρατόπεδο, ο Στέρτζες έγραψε ένα δοκίμιο με τίτλο «Τριακόσιες λέξεις χιούμορ», το οποίο τυπώθηκε στην εφημερίδα του στρατοπέδου, και έγινε το πρώτο του δημοσιευμένο έργο. Επιστρέφοντας από το στρατόπεδο, ο Στέρτζες πήρε μια διευθυντική θέση στο Desti Emporium στη Νέα Υόρκη, ένα κατάστημα που ανήκε στον τέταρτο σύζυγο της μητέρας του. Πέρασε οκτώ χρόνια (1919–1927) εκεί, έως ότου παντρεύτηκε την πρώτη από τις τέσσερις συζύγους του, την Εστέλ ντε Γουλφ.[15]

Η στροφή του Στέρτζες το 1928 στη συγγραφή θεατρικών έργων ήταν τυχαία. Ενώ βρισκόταν σε ραντεβού με μια νεαρή ηθοποιό μιας κάποιας φήμης, η ηθοποιός ενημέρωσε τον Στέρτζες ότι ενώ είχε προσποιηθεί ότι τον έβρισκε πνευματώδη και γοητευτικό, στην πραγματικότητα τον θεωρούσε βαρετό.[16] «Ο μόνος λόγος που βγαίνω μαζί σας, κύριε, είναι ο ίδιος λόγος που ένας επιστήμονας αγκαλιάζει ένα ινδικό χοιρίδιο· μου αρέσει να κάνω πειράματα πάνω σας για να δω πώς θα εξελιχθούν».[17] Ισχυρίστηκε ότι αυτό ήταν δραματική έρευνα για ένα έργο που έγραφε. Εξοργισμένος, ο Στέρτζες της είπε ότι αν μπορούσε εκείνη να γράψει ένα έργο, θα μπορούσε να γράψει και ο ίδιος, αλλά ότι το δικό του θα ήταν καλύτερο και η παράσταση θα διαρκούσε περισσότερο.[17] Μέσα σε δύο μήνες, είχε γράψει το πρώτο του έργο: Το ινδικό χοιρίδιο, ανακαλύπτοντας ότι εκείνη κάθε άλλο παρά θεατρικό έγραφε και ότι έμεινε έκπληκτη και κολακευμένη που εκείνος είχε πάρει τόσο στα σοβαρά τα σχόλιά της.[16][18]

Καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1928, ο Στέρτζες έπαιξε στο Μπρόντγουεϊ στο έργο Hotbed, ένα βραχύβιο έργο του Πολ Όσμπορν,[19] και το πρώτο έργο παραγωγής του Στέρτζες, Το ινδινό χοιρίδιο, έκανε πρεμιέρα στη Μασαχουσέτη. Το έργο σημείωσε επιτυχία και ο Στέρτζες το μετέφερε στο Μπρόντγουεϊ την επόμενη χρονιά, κάτι που αποτέλεσε σημείο καμπής στην καριέρα του.[20] Την ίδια χρονιά έκανε πρεμιέρα και το δεύτερο έργο του Στέρτζες, το επιτυχημένο Strictly Dishonorable.[21] Γραμμένο σε μόλις έξι ημέρες, το έργο παιζόταν επί δεκαέξι μήνες αποφέροντας στον Στέρτζες πάνω από 300.000 δολάρια, ποσό εκπληκτικό εκείνη την εποχή. Αυτό προσέλκυσε το ενδιαφέρον από το Χόλιγουντ και ο Στέρτζες έγραφε για την Paramount Pictures μέχρι το τέλος του έτους.

Η Μπάρμπαρα Στάνγουικ στην ταινία Η γυναίκα πειρασμός (1941)

Τρία άλλα θεατρικά έργα του Στέρτζες γράφτηκαν από το 1930 έως το 1932, ένα από αυτά μιούζικαλ, αλλά κανένα δεν γνώρισε επιτυχία.[22] Μέχρι το τέλος του έτους, εργαζόταν περισσότερο στο Χόλιγουντ ως ελεύθερος επαγγελματίας συγγραφέας, με σύντομες συμβάσεις στα στούντιο Universal, MGM και Columbia. Πούλησε επίσης το αρχικό του σενάριο για την ταινία Δύναμη και δόξα (1933) στην Fox, όπου γυρίστηκε με τον Σπένσερ Τρέισι. Η ταινία αφηγούνταν την ιστορία ενός χρηματοοικονομικού συμβούλου μέσα από μιας σειρά φλας μπακ και φλας φόργουορντ και έχει αναγνωριστεί ως πηγή έμπνευσης για τους σεναριογράφους του Πολίτη Κέιν. Ο παραγωγός της Fox Τζέσι Λάσκι ετοιμαζόταν να δώσει το σενάριο του Στέρτζες σε άλλους συγγραφείς για να το ξαναγράψουν, αλλά είπε: «Ήταν το τελειότερο σενάριο που είχα δει ποτέ… Φανταστείτε έναν παραγωγό να δέχεται ένα σενάριο από έναν συγγραφέα και να μην μπορεί να κάνει μια αλλαγή». Ο Λάσκι έδωσε στον Στέρτζες 17.500 δολάρια συν το 7% των κερδών άνω του 1 εκατομμυρίου. Ήταν μια άνευ προηγουμένου συμφωνία για σεναριογράφο, η οποία ανέβασε αμέσως τη φήμη του Στέρτζες στο Χόλιγουντ – αν και η προσοδοφόρα συμφωνία ενόχλησε όσους εντυπωσίασε. Ο Στέρτζες θυμάται αργότερα: "Η ταινία έκανε πολλούς εχθρούς. Οι συγγραφείς εκείνη την εποχή δούλευαν σε ομάδες, σαν μεταφορείς πιάνου. Και το πρώτο μου σόλο σενάριο θεωρήθηκε ιδιαίτερ απειλή για το επάγγελμα".

Για το υπόλοιπο της δεκαετίας του 1930, ο Στέρτζες λειτούργησε υπό την αυστηρή αιγίδα των στούντιο, δουλεύοντας μια σειρά από σενάρια, μερικά από τα οποία έμειναν στο συρτάρι, για τα οποία άλλοτε αναγραφόταν το όνομά του επί οθόνης και άλλοτε όχι. Ενώ αμείβονταν ακριβά, κερδίζοντας 2.500 δολάρια την εβδομάδα, ήταν δυσαρεστημένος με τον τρόπο που οι σκηνοθέτες χειρίζονταν τους διαλόγους του και αποφάσισε να αναλάβει τον δημιουργικό έλεγχο των έργων του. Πέτυχε αυτόν τον στόχο το 1939 ανταλλάσσοντας το σενάριό του για την ταινία Εκλογικά σκάνδαλα (γραμμένο έξι χρόνια νωρίτερα) στην Paramount με αντάλλαγμα την ευκαιρία να το σκηνοθετήσει. Η Paramount προώθησε την ασυνήθιστη συμφωνία ως μέρος της δημοσιότητας της ταινίας, λέγοντας ότι ο Στέρτζες είχε λάβει μόλις δέκα δολάρια.[23] Η επιτυχία του Στέρτζες άνοιξε γρήγορα τον δρόμο για παρόμοιες συμφωνίες για σεναριογράφους-σκηνοθέτες όπως ο Μπίλι Γουάιλντερ και ο Τζον Χιούστον. Ο Στέρτζες είπε: "Μου πήρε οκτώ χρόνια για να αποκτήσω αυτό που ήθελα. Αλλά τώρα, αν δεν ξεμείνω από ιδέες - και δεν θα ξεμείνω - θα διασκεδάσουμε. Υπάρχουν μερικές υπέροχες ταινίες που πρέπει να γίνουν, και αν θέλει ο Θεός θα γυρίσω μερικές».

Στα ύψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στέρτζες κέρδισε το πρώτο Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία Εκλογικά σκάνδαλα, οπότε έγινε ένας από τους πιο ακριβοπληρωμένους άνδρες στο Χόλιγουντ.[24] Έλαβε επίσης δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ σεναρίου την ίδια χρονιά, για τα Hail the Conquering Hero του 1944 και Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ, ένα κατόρθωμα από τότε που μοιράστηκαν οι Φρανκ Μπάτλερ, Φράνσις Φορντ Κόπολα και Όλιβερ Στόουν.

Αν και είχε μια τριαντάχρονη καριέρα στο Χόλιγουντ, οι μεγαλύτερες κωμωδίες του Στέρτζες γυρίστηκαν σε μια πενταετή έκρηξη δραστηριότητας από το 1939 έως το 1944, κατά την οποία εμφανίστηκαν τα Εκλογικά σκάνδαλα, Κορίτσι των ονείρων μου, Η γυναίκα πειρασμός, Τα ταξίδια του Σάλιβαν, Πού βρίσκει λεφτά η γυναίκα μου;, Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ και Hail the Conquering Hero, για καθένα από τα οποία ήταν σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Μισό αιώνα αργότερα, τέσσερις από αυτές - Η γυναίκα πειρασμός, Τα ταξίδια του Σάλιβαν, Πού βρίσκει λεφτά η γυναίκα μου; και Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ - επιλέχθηκαν από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου ανάμεσα στις 100 πιο αστείες αμερικανικές ταινίες.

Ο κριτικός κινηματογράφου Εφρέμ Κατς έγραψε ότι οι ταινίες του Στέρτζες "...παρωδούσαν με πικάντικο πνεύμα διάφορες πτυχές της αμερικανικής ζωής, από την πολιτική και τη διαφήμιση μέχρι το σεξ και τη λατρεία των ηρώων».[25]

Τα τελευταία χρόνια, μελετητές του κινηματογράφου όπως ο Αλεσάντρο Πιρολίνι υποστήριξαν ότι ο κινηματογράφος του Στέρτζες οδήγησε σε πιο πειραματικές αφηγήσεις από σύγχρονους σκηνοθέτες όπως οι αδελφοί Κοέν, ο Ρόμπερτ Ζεμέκις και ο Γούντι Άλεν, καθώς και ο παραγωγικός συγγραφέας των Simpsons Τζον Σβαρτσγουέλντερ.[26]

Οι μάχες με τα στούντιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παραγωγή αυτών των ταινιών δεν κυλούσε πάντα ομαλά. Το θαύμα του Μόργκαν'ς Κρικ γράφονταν από τον Στέρτζες τη νύχτα, ενώ τα γυρίσματα γίνονταν τη μέρα, και ο Στέρτζες, ως σεναριογράφος, σπάνια ήταν πάνω από 10 σελίδες μπροστά από το συνεργείο.

Παρά την εισπρακτική επιτυχία των Η γυναίκα-πειρασμός και Το θαύμα του Μόργκαν'ς Κρικ, οι συγκρούσεις με τα αφεντικά του στούντιο της Paramount αυξάνονταν. Συγκεκριμένα, ο εκτελεστικός παραγωγός Μπάντι Ντεσίλβα δεν εμπιστεύτηκε ποτέ πραγματικά τον συγγραφέα-σκηνοθέτη του και ήταν επιφυλακτικός (και αναμφισβήτητα ζηλιάρης) για την ανεξαρτησία που απολάμβανε ο Στέρτζες στα έργα του. Μία από τις πηγές σύγκρουσης ήταν ότι στον Στέρτζες άρεσε να επαναχρησιμοποιεί πολλούς από τους ίδιους καρατερίστες στις ταινίες του, δημιουργώντας έτσι κάτι που ισοδυναμούσε με έναν κανονικό θίασο μέσα στο σύστημα του στούντιο. Η Paramount φοβόταν ότι το κοινό θα κουραζόταν να βλέπει επανειλημμένα τα ίδια πρόσωπα στις παραγωγές του Στέρτζες. Αλλά ο σκηνοθέτης ήταν ανένδοτος.[27] Ο τρόπος με τον οποίο ο Στέρτζες έγραφε και σκηνοθετούσε αυτούς τους ηθοποιούς δημιούργησε αυτό που ο κριτικός κινηματογράφου Άντριου Σαρής ονόμασε αργότερα «αυτοεκφραστικές σκηνές επιθετικού ατομικισμού».

Η Βερόνικα Λέικ και ο Τζόελ Μακρί στην ταινία Τα ταξίδια του Σάλιβαν (1941)

Οι παρατεταμένες συγκρούσεις μεταξύ του Στέρτζες και της Paramount έφτασαν στο τέλος καθώς πλησίαζε το τέλος του συμβολαίου του. Είχε γυρίσει το The Great Moment, το Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ το 1942 και το Hail the Conquering Hero το 1943, αλλά η Paramount υπέφερε από πληθώρα ταινιών. Πράγματι, μερικές από τις έτοιμες ταινίες του στούντιο πουλήθηκαν στην United Artists, η οποία χρειαζόταν ταινίες για διανομή. Το στούντιο κράτησε τις τρεις ταινίες του Στέρτζες, αφού τότε ήταν ο βασικός σκηνοθέτης της, αλλά δεν τις κυκλοφόρησε αμέσως.

Εσωτερικά, οι επικεφαλής του στούντιο εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις γι' αυτές τις ταινίες, όπως και οι λογοκριτές του Κώδικας Χέιζ. Ο Στέρτζες κατάφερε να κυκλοφορήσει Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ με μικρές μόνο αλλαγές, αλλά το The Great Moment και το Hail the Conquering Hero βγήκαν από τον έλεγχό του και λογοκρίθηκαν. Στην καταστροφική πρώτη προβολή του ανανεωμένου Hail the Conquering Hero, η Paramount επέτρεψε στον Στέρτζες – που τότε είχε φύγει από το στούντιο – να επιστρέψει και να φτιάξει την ταινία. Ο Στέρτζες ξανάγραψε κάποια σημεία, γύρισε μερικές νέες σκηνές και επανέφερε την ταινία στο αρχικό του όραμα, χωρίς καμία αμοιβή. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να σώσει με παρόμοιο τρόπο το The Great Moment. Η ιστορική βιογραφία του οδοντιάτρου που ανακάλυψε τη χρήση του αιθέρα στην αναισθησία κατέληξε να είναι το μοναδικό αδιέξοδο του Στέρτζες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Επίσης, σηματοδότησε την έναρξη μιας παρακμής από την οποία ο Στέρτζες δεν ανέκαμψε πλήρως.[28]

Ανεξαρτησία και παρακμή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πρέστον Στέρτζες ήταν ένα ιδιαίτερο ταλέντο που ήξερε πλήρως την αξία του. Είχε επενδύσει σε επιχειρηματικά έργα, όπως μια εταιρεία μηχανικής και στο The Players, ένα δημοφιλές εστιατόριο και νυχτερινό κέντρο διασκέδασης στο Sunset Boulevard 8225, χάνοντας χρήματα και από τα δύο. Κάποια στιγμή, ο τρίτος πιο ακριβοπληρωμένος άνδρας στην Αμερική – για σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή και πολλά άλλα έργα του Χόλιγουντ – συχνά δανειζόταν χρήματα (από τον πατριό του και το στούντιο, μεταξύ άλλων).

Ο Ρούντι Βαλέ και η Κλοντέτ Κολμπέρ στο Πού βρίσκει λεφτά η γυναίκα μου; (1942)

Ο εκατομμυριούχος Χάουαρντ Χιουζ, ο οποίος είχε δημιουργήσει φιλία με τον Στέρτζες, προσφέρθηκε να τον χρηματοδοτήσει ως ανεξάρτητο σκηνοθέτη. Στις αρχές του 1944, οι Στέρτζες και Χιουζ ίδρυσαν μια εταιρεία με την επωνυμία California Pictures. Η συμφωνία εμπεριείχε σημαντική μείωση μισθού για τον Στέρτζες, αλλά τον καθιέρωσε ως συγγραφέα-παραγωγό-σκηνοθέτη, τον μοναδικό στο Χόλιγουντ εκτός του Τσάρλι Τσάπλιν και έναν από τους τέσσερις μόνο στον κόσμο, μαζί με τον Άγγλο Νόελ Κάουαρντ και τον Γάλλο Ρενέ Κλαιρ. Το καθεστώς οδήγησε, και πάλι, σε διάχυτο θαυμασμό και φθόνο στο Χόλιγουντ.

Ωστόσο, αυτή η κορύφωση της καριέρας σηματοδότησε και την αρχή της επαγγελματικής παρακμής του Στέρτζες, καθώς ο Χιουζ αποδείχθηκε ασταθής συνέταιρος.[28] Ενώ η California Pictures ήταν στα σκαριά, πέρασαν τρία χρόνια μέχρι την επόμενη κυκλοφορία του Στέρτζες. Εκείνη η ταινία, με τον Χάρολντ Λόιντ και με τίτλο Αδέκαρος εκατομμυριούχος (1947), για την οποία ο Στέρτζες είχε επαναφέρει τον σταρ του βωβού κινηματογράφου μετά τη συνταξιοδότησή του, ξεπέρασε τον προϋπολογισμό, έμεινε πολύ πίσω στο χρονοδιάγραμμα και δεν έκανε καλή εντύπωση όταν κυκλοφόρησε. Ο Χιουζ, ο οποίος είχε υποσχεθεί ότι δεν θα παρέμβει στην παραγωγή της ταινίας, παρενέβη και απέσυρε την ταινία από τη διανομή για να την ξαναμοντάρει, κάτι που του πήρε σχεδόν τέσσερα χρόνια. Κυκλοφόρησε το 1950 από την RKO, η οποία μέχρι τότε ανήκε στον Χιουζ, με τίτλο Mad Wednesday, και δεν ήταν πιο επιτυχημένη από την αρχική έκδοση του Στέρτζες.

Στο μεταξύ, η California Pictures είχε βάλει στην παραγωγή μια άλλη ταινία με τίτλο Η δίψα της βεντέτας. Κατόπιν εντολής του Χιουζ, ο Στέρτζες είχε γράψει το σενάριο για την προστατευόμενη του Χιουζ, Φέιθ Ντομέρζ. Ο Μαξ Οφίλς προσελήφθη για να σκηνοθετήσει, αλλά μετά από λίγες μόνο ημέρες γυρισμάτων, ο Χιουζ απαίτησε από τον Στέρτζες να απολύσει τον Οφίλς και να αναλάβει τη σκηνοθεσία ο ίδιος. Επτά εβδομάδες αργότερα, ο ίδιος ο Στέρτζες απολύθηκε ή παραιτήθηκε (οι εκδοχές διαφέρουν). Η πολλά υποσχόμενη συνεργασία μεταξύ των δύο διαλύθηκε μετά από μία μόλις ολοκληρωμένη ταινία. Όπως θυμάται αργότερα ο Στέρτζες, "Όταν ο κ. Χιουζ έκανε προτάσεις με τις οποίες διαφωνούσα, όπως ήταν δικαίωμά του, εγώ τις απέρριπτα. Όταν απέρριψα την τελευταία, θυμήθηκε ότι είχε επιλογή να αναλάβει τον έλεγχο της εταιρείας και τον ανέλαβε.Έφυγα, λοιπόν».

Μετά την αποτυχία του The Great Moment, αυτές οι περαιτέρω απογοητεύσεις και αποτυχίες έφτασαν να αμαυρώσουν την κάποτε κολοσσιαία φήμη του χρυσού αγοριού του Χόλιγουντ.

Ο Στέρτζες έμεινε επαγγελματικά παραγκωνισμένος. Αποδεχόμενος μια προσφορά από τον Ντάριλ Ζάνουκ, πήγε στη Fox όπου έγραψε, σκηνοθέτησε και έκανε την παραγωγή δύο ταινιών. Η πρώτη, Το φιλί της άπιστης (1948), δεν είχε αρχικά καλή υποδοχή ούτε από τους κριτικούς ούτε από το κοινό, αν και η φήμη της έκτοτε βελτιώθηκε. Ωστόσο, η δεύτερη ταινία του στη Fox με τίτλο The Beautiful Blonde from Bashful Bend (1949), ήταν η πρώτη σοβαρή αποτυχία στην καριέρα της σταρ Μπέτι Γκρέιμπλ και ο Στέρτζες έμεινε και πάλι μόνος του. Έφτιαξε ένα θέατρο στο εστιατόριο του Players, χωρίς όμως να το ολοκληρώσει.

Τα επόμενα χρόνια, ο Στέρτζες συνέχισε να γράφει, αλλά πολλά έργα του υποχρηματοδοτήθηκαν και όσα ολοκληρώθηκαν δεν είχαν την ίδια επιτυχία με τους προηγούμενους θριάμβους του. Το μιούζικάλ του Make a Wish που ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ του 1951 ξαναγράφτηκε από τον Έιμπ Μπάροους και ανέβηκε για λίγους μόνο μήνες.[29] Το επόμενο έργο του στο Μπρόντγουεϊ με τίτλο Carnival in Flanders, ένα μιούζικαλ που έγραψε και σκηνοθέτησε ο Στέρτζες το 1953, κατέβηκε μετά από έξι παραστάσεις. [30]

Ακίμ Ταμίροφ, Μιούριελ Άντζελους και Μπράιαν Ντόνλεβι στα Εκλογικά σκάνδαλα (1940)

Ο Στέρτζες δεν είχε καλύτερη τύχη στο Χόλιγουντ, όπου είχε περάσει η επιρροή του. Η Κάθριν Χέπμπορν, η οποία το 1952 είχε πρωταγωνιστήσει στην παραγωγή του έργου του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο Η εκατομμυριούχος [31] στο Μπρόντγουεϊ έπεισε τον Στέρτζες να προσαρμόσει το σενάριο και να το σκηνοθετήσει. Αλλά δεν κατάφερε να βρει ούτε ένα στούντιο του Χόλιγουντ για να υποστηρίξει το έργο.

Ο Στέρτζες άρχισε να περνά περισσότερο χρόνο στην Ευρώπη, όπως και στα νιάτα του. Η τελευταία του σκηνοθετική προσπάθεια έγινε εκεί όταν έγραψε και σκηνοθέτησε το Les carnets du Major Thompson, μια διασκευή ενός δημοφιλούς γαλλικού μυθιστορήματος. Η ταινία κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1955 και δύο χρόνια αργότερα στις ΗΠΑ, με τον τίτλο The French, They Are a Funny Race. Δεν άρεσε ούτε στους κριτικούς ούτε στο κοινό.

Ο Στέρτζες έκανε τέσσερις σύντομες εμφανίσεις στην οθόνη κατά τη διάρκεια της καριέρας του: σε δύο από τις δικές του ταινίες – Κορίτσι των ονείρων μου και Τα ταξίδια του Σάλιβαν – στην ταινία αστέρων της Paramount Star Spangled Rhythm και, στα χρόνια της παρακμής του, στην κωμωδία του Μπομπ Χόουπ Διακοπές στο Παρίσι, που γυρίστηκε στη Γαλλία και ήταν η τελευταία ταινία στην οποία δούλεψε.[32] Δύο δεκαετίες νωρίτερα, ο Στέρτζες είχε γράψει μία από τις πρώτες κινηματογραφικές επιτυχίες του Χόουπ, Never Say Die.[33]

Ύφος και επιρροή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στέρτζες πήγε την κωμωδία της δεκαετίας του 1930 σε άλλο επίπεδο, γράφοντας διαλόγους που, ακόμα και σήμερα, είναι συχνά εκπληκτικά φυσικοί, ώριμοι και μπροστά από την εποχή τους, παρά τις φαρσικές καταστάσεις. Την ευελιξία και την επιδεξιότητά μπορεί κανείς να δει στο Η γυναίκα πειρασμός, όπου εκτυλίσσεται μια τρυφερή ερωτική σκηνή μεταξύ του Χένρι Φόντα και της Μπάρμπαρα Στάνγουικ, η οποία παίρνει άλλη τροπή όταν ένα άλογο χώνει επανειλημμένα τη μύτη του στο κεφάλι του Φόντα.[34]

Ανάμεσα στους σκηνοθέτες που έχουν αναγνωρίσει ότι επηρεάστηκαν από τον Στέρτζες είναι οι αδελφοί Κοέν,[35] Γουές Άντερσον,[36] Τζέιμς Μάνγκολντ,[37] Πίτερ Μπογκντάνοβιτς[38] και Τζον Λάσιτερ.[39]

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Στέρτζες παντρεύτηκε τέσσερις φορές και απέκτησε τρεις γιους.[13][40]

Φιλμογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έτος Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά
1940 The Great McGinty Εκλογικά σκάνδαλα
Christmas in July Κορίτσι των ονείρων μου
1941 The Lady Eve Η γυναίκα πειρασμός
Sullivan's Travels Τα ταξίδια του Σάλιβαν
1942 The Palm Beach Story Πού βρίσκει λεφτά η γυναίκα μου;
1944 The Miracle of Morgan's Creek Το θαύμα του Μόργκανς Κρικ
Hail the Conquering Hero
The Great Moment
1947 The Sin of Harold Diddlebock Αδέκαρος εκατομμυριούχος
1948 Unfaithfully Yours Το φιλί της άπιστης
1949 The Beautiful Blonde from Bashful Bend
1955 Les carnets du Major Thompson

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 120621562. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Preston-Sturges. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6bv7qj2. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 18  Ιουνίου 2024.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2019.
  6. ↑ (Αγγλικά) www.acmi.net.au. creators/22290.
  7. ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 19  Σεπτεμβρίου 2021.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  10. ↑ "Sturges". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  11. ↑ «AFI's 100 YEARS…100 LAUGHS». American Film Institute (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2023. 
  12. ↑ «Genealogy of Edmund Preston Biden ("Preston Sturges")». RootsWeb. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Preston Sturges». TCM Movie Database. 
  14. ↑ Viviani, Christiana "Hail the Conquering Autuer: Preston Sturges in La Revue de cinéma" pages 280-292 from ReFocus: The Films of Preston Sturges edited by Jeff Jaeckle, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015 pages 280-281
  15. ↑ Bieri, Daphne (1977). The Comic Style of Preston Sturges. University of Wisconsin-Madison. σελ. 5. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Dickos, Andrew (2014). Intrepid laughter : Preston Sturges and the movies. Project Muse. σελ. 24. ISBN 978-0-8131-4196-1. 
  17. ↑ 17,0 17,1 «Sandy Sturges on Preston Sturges». The Criterion Collection. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
  18. ↑ Sturges, Preston (1991). Preston Sturges by Preston Sturges: His Life in His Words. Touchstone. σελ. 237. ISBN 978-0671747275. 
  19. ↑ «Hotbed». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  20. ↑ «The Guinea Pig». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  21. ↑ «Strictly Dishonorable». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  22. ↑ «Preston Sturges». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  23. ↑ Sturges (1990) p.291
  24. ↑ Syme, Rachel (April 10, 2023) "The Profound Surfaces of Preston Sturges" The New Yorker
  25. ↑ Katz, Ephraim (1979) The Film Encyclopedia, New York: Harper & Row. p.1107.
  26. ↑ Pirolini, Alessandro (2010) The Cinema of Preston Sturges: A Critical Study. McFarland & Co. (ISBN 978-0-7864-4358-1)
  27. ↑ Frankel, Mark "Hail the Conquering Hero" (TCM article)
  28. ↑ 28,0 28,1 Katz, Ephraim (1979) The Film Encyclopedia, New York:Harper & Row. p.1107
  29. ↑ «Make A Wish». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  30. ↑ «Carnival in Flanders». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  31. ↑ «The Millionairess». IBDB.com. Internet Broadway Database. 
  32. ↑ American Film Institute "Preston Sturges: Actor" AFI Film Catalog
  33. ↑ Never Say Die (1939) στον κατάλογο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου
  34. ↑ Bradshaw, Peter (14 Φεβρουαρίου 2019). «The Lady Eve review – card sharp Barbara Stanwyck steals the show». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2019. 
  35. ↑ Seibold, Witney (April 26, 2022). «The Coen Brothers Originally Based O Brother, Where Art Thou? On A Classic Movie Musical». Film. https://www.slashfilm.com/844254/the-coen-brothers-originally-based-o-brother-where-art-thou-on-a-classic-movie-musical/. Ανακτήθηκε στις April 28, 2023. 
  36. ↑ Perez, Rodrigo (February 6, 2014). «Watch: Trailers For The 6 Films Wes Anderson Says Are Key Influences On 'The Grand Budapest Hotel'». ThePlaylist.net. https://theplaylist.net/watch-trailers-for-the-6-films-wes-anderson-says-are-key-influences-on-the-grand-budapest-hotel-20140206/. Ανακτήθηκε στις April 28, 2023. 
  37. ↑ «Cathy Konrad and James Mangold». Variety. August 26, 2007. https://variety.com/2007/scene/people-news/cathy-konrad-and-james-mangold-1117970886/. Ανακτήθηκε στις April 15, 2023. 
  38. ↑ Drake, Grae (August 20, 2015). «Peter Bogdanovich's Five Favorite Films». Rotten Tomatoes. https://editorial.rottentomatoes.com/article/peter-bogdanovichs-five-favorite-films/. Ανακτήθηκε στις April 28, 2023. 
  39. ↑ Goodman, Stephanie (1 Νοεμβρίου 2011). «'Pixar's John Lasseter Answers Your Questions'». Arts Beat. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2014. 
  40. ↑ 100 Years Prestontennial (timeline)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]