Emme
| Emme | |
|---|---|
 | |
| rivero | |
| Bazaj informoj | |
| Longeco | 81,9 km |
| Akvokolekta areo | 983 km² |
| Averaĝa trafluo | 20 m³/s |
| Fluo | |
| - Alteco super marnivelo | 1 800 m |
| Enfluejo | Aro |
| - Alteco | 429 m |
| Geografio | |
| Alfluantoj | Ilfis, Urtenen kaj Limpach |
| Rivero en Eŭropo | |
Emme estas rivero en la kantonoj Berno kaj Soloturno en Svislando. La rivero havas longecon de 81,9 km kaj akvokolektobasenon de 983 km². La regiono de la Emme-Valo akiris mondan famecon dank al la literatura verko de la svisa poeto kaj verkisto Jeremias Gotthelf.
Geografio
[redakti | redakti fonton]La fonto de Emme troviĝas inter la montoj Hohgant kaj Augstmatthorn en Kantono Berno, rekte ĉe la limo de Kantono Lucerno. Sur ĝia longeco de iom pli ol 80 km la rivero trafluas la tiel nomita Emme-Valon kaj alfluas en la tiel nomita Emme-Pinto (germane Emmenspitz) oriente de Soloturno sur la limo de Zuchwil kaj Luterbach al la Aro.
Alfluantoj
[redakti | redakti fonton]La plej gravaj alfluantoj estas Ilfis, Urtenen kaj Limpach.
Komunumoj kaj urboj ĉe la bordo de Emme
[redakti | redakti fonton]De la fonto ĝis la alfluo la sekvantaj komunumoj kaj urboj situas ĉe la bordo de Emme (de la fonto ĝis la alfluo al Aro): Schangnau, Eggiwil, Signau, Langnau en Emme-Valo, Lauperswil, Rüderswil, Lützelflüh, Hasle ĉe Burgdorf, Rüegsau, Heimiswil, Burgdorf, Lyssach, Kirchberg, Rüdtligen-Alchenflüh, Utzenstorf, Bätterkinden, Wiler bei Utzenstorf, Gerlafingen, Biberist, Derendingen, Zuchwil kaj Luterbach.
Inundoj kaj protektokonstruaĵoj
[redakti | redakti fonton]La rivero Emme estas konata pro la inundondoj en Emme-Valo okaze de subitaj fulmotondroj. En sia rakonto la "Akvomizero en Emme-Valo" la fama svisa verkisto Jeremias Gotthelf imprese priskribas la plej grandan konatan inundon de la 13-a de aŭgusto 1837. Tiu kaj aliaj inundoj kaŭzis, ke en la 19-a jarcento la rivero estis grandparte kanaligita kaj protektita per digoj ambaŭflanke de la rivero.
Specialaĵoj
[redakti | redakti fonton]Laŭ la Emme-Valo estas nomata la fama svisa Emme-valo-fromaĝo (germane Emmentaler Käse), kiu estas ŝatata ingredienco por fonduo.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La rivero Emme en la Historia Leksikono de Svislando Arkivigite je 2007-10-21 per la retarkivo Wayback Machine
- Retejo de la turisma organizaĵo Pro Emmental