Helen Suzman

Honorigoj
Honorigoj	(1988) Moses-Mendelssohn-Preis (en) ; (1978) Premio por Homaj Rajtoj de la Unuiĝintaj Nacioj; honorary doctor of Brandeis University (en) ; Damo-Komandoro de la Ordeno de la Brita imperio; Ordeno pro Merita Servo ; vd

Postenoj
Postenoj	Houghton (constituency) (en) vd

**Helen Suzman**
Helen Suzman
Persona informo
	Helen Suzman
Naskiĝo	7-an de novembro 1917; en Germiston
Morto	1-an de januaro 2009 (91-jaraĝa); en Johanesburgo
Religio	judismo vd
Lingvoj	angla vd
Ŝtataneco	Sud-Afriko vd
Alma mater	Universitato de Witwatersrand vd
Partio	Unuiĝinta Partio (–1959); Progressive Reform Party (en) ; Progresisma Partio ; Progressive Federal Party (en) vd
Familio
Edz(in)o	Mosie Suzman (en) vd
Infanoj	2
Parencoj	Janet Suzman (nevino) vd
Profesio
Okupo	politikisto ; aktivulo vd
Postenoj
Postenoj	Houghton (constituency) (en) vd
Honorigoj
Honorigoj	(1988) Moses-Mendelssohn-Preis (en) ; (1978) Premio por Homaj Rajtoj de la Unuiĝintaj Nacioj; honorary doctor of Brandeis University (en) ; Damo-Komandoro de la Ordeno de la Brita imperio; Ordeno pro Merita Servo ; vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Helen SUZMAN (la 7an de novembro 1917 - la 1-an de januaro 2009) estis sudafrika politikisto, parlamentano, gvidanto de la Progrespartio, aktiva en la lukto kontraŭ la rasapartisma politiko.

Vivo

Helen Suzman naskiĝis en Sudafriko al familio de judaj enmigrintoj ^[1]^[2]. Ŝi studis ekonomikon kaj statistikon ĉe la Universitato de Witwatersrand. En la aĝo de 19 jaroj ŝi edziĝis al D-ro Moshe Suzman kaj kun li naskis du filinojn. En 1944 ŝi ricevis instruan postenon en la sama universitato, el kiu ŝi retiriĝis en 1953 kiam ŝi estis elektita al la Sud-Afriko parlamento kiel membro de la Unuiĝinta Partio, poste moviĝante al la Liberala Partio la progresema, kaj estis la nura parlamentano de tiu partio. Ŝia partio poste kunfalis kun la Reformpartio sub la gvidado de Harry Schwartz kaj estis nomita la Progresema Reformpartio (kaj poste, la Progresema Federacia Partio).

En siaj 36 jaroj en parlamento, Suzman estis escepta kaj pro esti anglalingva juda virino, kiam la plej multaj membroj de la parlamento estis afrikansparolantaj kristanaj viroj, kaj pro ŝiaj firmaj pozicioj kontraŭ la rasapartisma politiko ^[3].

Opozicio al rasapartismo

Inter la jaroj 1961 kaj 1974, Suzman estis la sola sudafrika parlamentano kiu rezolute kontraŭbatalis la apartheid- reĝimon. Ŝia firma sinteno al la rasisma reĝimo kaŭzis multajn ĉikanojn de la polico kontraŭ ŝi, inkluzive de ŝtelaŭskultado de ŝia telefono. Tia opozicio ne estis ĝeneraligita inter la plimulto de la blanka loĝantaro en Sudafriko. En unu kazo, ministro en la sudafrika registaro akuzis ŝin, ke ŝiaj demandoj en la parlamento embarasas la landon; Al tio ŝi respondis: "Ĉi tiuj ne estas miaj demandoj, kiuj embarasas Sudafrikon, jen viaj respondoj!" ^[4].

Suzman multfoje vizitis Nelson Mandela en malliberejo, kaj jarojn poste ĉeestis la ceremonion kie Mandela subskribis la novan sudafrikan konstitucion, en la epoko post la falo de la rasapartisma reĝimo ^[5].

Pro sia bonega laboro, Suzman estis dufoje nomumita por la Nobel-premio pri paco, kaj ricevis sennombrajn honordoktorojn de diversaj universitatoj same kiel multajn premiojn de homaj-rajtoj-organizoj tra la mondo ^[6]. En 1989, la reĝino de Britio, Elizabeto la 2-a, donis al ŝi kavaliron pro sia granda laboro por homaj rajtoj en Sudafriko ^[7]. Fine de sia vivo ŝi estis kritikisto de la registaro de Afrika Nacia Kongreso, kiun ŝi akuzis pri korupto kaj perforto, kaj eĉ asertis, ke la stato de demokratio estas pli bona sub rasapartismo ^[8].

Suzman forpasis la 1-an de januaro 2009 en la aĝo de 91 jaroj ^[7]. Altnivela membro de la fonduso Nelson Mandela omaĝis ŝin kaj diris, ke ŝi estas "granda patrioto kaj sentima batalanto kontraŭ rasapartismo" ^[9]. Post ŝia morto, strato en Kab- urbo estis nomita laŭ ŝi. En 2017, Sudafriko eldonis stampon kun la bildo de Suzman.