Renata Scotto
| Renata Scotto | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 24-an de februaro 1934 en Savono,  Reĝlando Italio
|
| Morto | 16-an de aŭgusto 2023 (89-jaraĝa) en Savono,  Italio
|
| Lingvoj | itala • angla |
| Ŝtataneco | Italio Usono 
|
| Familio | |
| Edz(in)o | Lorenzo Anselmi (en)  (1960–2021)
|
| Infanoj | 2 |
| Okupo | |
| Okupo | operkantisto opera director (en) biografo muzikinstruisto pedagogo
|
Renata SCOTTO (la 24-an de februaro 1933 en Savono, Italio, la 16-an de aŭgusto 2023 en samloke) estis itala sopranino kaj operreĝisorino. Kiel kantistino ŝi specialiĝis pri la belkanta repertuaro, kune kun iu verismo kaj Giuseppe Verdi.
Post retiriĝado kiel kantistino en 2002, ŝi havis sukceson kiel operdirektoro, instruis en Italio kaj Usono, okupis poziciojn ĉe la Accademia Nazionale di Santa Cecilia en Romo kaj la Juilliard School en Novjorko. Ŝi ekloĝis en Armonk, Nov-Jorkio kun sia edzo Lorenzo Anselmi.
Kantista kariero
[redakti | redakti fonton]Renata Scotto faris sian operdebuton en sia hejmurbo la kristnaskan vesperon 1952, en aĝo de 18, al plendomo kiel Violetta en La traviata de Verdi. La sekvan tagon ŝi havis sian "oficialan" operdebuton ĉe la Teatro Nuovo en Milano en la sama rolo. Baldaŭ post, ŝi prezentis en sia unua Puccini -opero, Madama Butterfly, en Savono. Ambaŭ roloj devis iĝi proksime rilataj al ŝi.
En 1953 Scotto aŭdiciis en Teatro alla Scala por la rolo de Walter en La Wally de Catalani, kun Renata Tebaldi kaj Mario del Monaco. Post ŝia aŭdicio, unu el la juĝistoj, la direktisto Victor de Sabata, laŭdire diris: "Forgesu la ceterajn". La Wally premieris la 7-an de decembro 1953, kaj Scotto estis revokita por aplaŭdi dek kvin fojojn. Tebaldi kaj Del Monaco estis revokitaj sep fojojn.
La granda sukceso de Scotto venis en 1957. Teatro alla Scala prezentis sian produktadon de La Sonnambula de Bellini ĉe la Edinburga Festivalo kun Maria Callas en la rolo de Amina. La produktado estis tiel sukcesa ke la firmao aldonis kvinan prezenton. Callas, kiu estis nur sub kontrakto por kvar prezentoj, rifuzis alian prezenton pro malsano, dirante ke ŝi jam faris la antaŭajn prezentojn kontraŭ la konsilo de ŝia kuracisto. Scotto estis rezervo por ŝi, kaj ludis la rolon de Amina la 3an de septembro 1957. La prezento estis granda sukceso, kaj 23-jaraĝa Scotto iĝis internacia operstelulo.
En 1961 ŝi denove prezentis kiel Amina ĉe La Fenice en Venecio, kune kun la tenoro Alfredo Kraus. La du havis la saman instruiston, Mercedes Llopart, kaj havis longdaŭran profesian rilaton.
En la 1960-aj jaroj, ŝi iĝis unu el la plej gravaj kantistoj de la revivigita belkanto, kiu estis enkondukita fare de Callas en la 1950-aj jaroj. Ŝi kantis Zaira kaj La straniera de Bellini, kaj havis la rolojn de Giulietta en I Capuleti ei Montecchi de Bellini, Maria di Rohan de Donizetti, Robert le Diable de Meyerbeer (en la itala) kaj aliajn nekutimajn rolojn de la repertuaro. En 1964, ŝi prezentis kun Teatro alla Scala ĉe la Bolŝoj-Teatro en Moskvo dum la unua operturneo de la Okcidento en Sovet-Unio dum la Malvarma Milito.
Scotto faris sian usonan debuton en la rolo de Mimì en La bohème ĉe la Lirika Opero de Ĉikago en 1960. Ĉi-jare ŝi ankaŭ geedziĝis kun la violonisto Lorenzo Anselmi. La paro havis filinon kaj filon. La 13an de oktobro 1965, Scotto faris sian debuton ĉe la Metropola Operejo kiel Cio-Cio-San en Madama Butterfly. Ŝi daŭriĝis por fari pli ol 300 prezentiĝojn en 26 roloj ĉi tie ĝis 1987, ekloĝante kun sia familio en proksima kantono Westchester.
Kune kun Luciano Pavarotti, en 1977 ŝi malfermis Live from the Met, serion de televidelsendoj, en La bohème. En la jaroj kiuj sekvis, ŝi aperis en interpretadoj de Manon Lescaut, Luisa Miller, Don Carlo, Il trittico, Francesca el Rimini kaj en la rolo de Desdemona kun Jon Vickers en Otello de Verdi.
Ŝi ankaŭ prezentis regule ĉe la San Francisco-Opero, la Ĉikaga Lirika Opero, la Dallas-Opero, la Reĝa Opero en Londono, la Liceo en Barcelono, La Fenice en Venecio kaj la Teatro Colón en Bonaero. Krome, ŝi prezentis en Madrido, Ĝenovo, Florenco, Bologna, Triesto, Palermo, Romo, Berlino, Parizo, Miamo, Tokio, Pittsburgh, Osako kaj pluraj aliaj lokoj.
En kantkariero daŭranta dum pli ol 40 jaroj, Renata Scotto prezentis en operoj skribitaj fare de 18 komponistoj. Ŝia repertuaro inkluzivis proksimume 45 rolojn. Ŝi estas plej konata por siaj prezentoj kiel Violetta en La traviata, Gilda en Rigoletto, Cio-Cio-San en Madama Butterfly, Mimì (kaj foje Musetta) en La bohème, Lucia en Lucia di Lammermoor, Adina en L'elisir d' amore, Liù en Turandot, Nedda en Pagliacci, ĉiuj tri ĉefroloj por soprano en Il trittico de Puccini, Adriana Lecouvreur kaj Francesca en Francesca da Rimini de Zandonai.
Scotto ankaŭ havis sukceson ĉe la Metropola Operejo en Le prophète de Meyerbeer, La gioconda de Ponchielli kaj kiel Vitellia en La clemenza di Tito de Mozart. Ŝia repertuaro disvolviĝis al pli peza Verdi-repertuaro en la 1970-aj jaroj, kantante Elisabetta en Don Carlo, Luisa Miller, Lady Macbeth, Leonora en Il trovatore kaj Requiem, ĉio kun la ĉefdirektisto de la Metropolano, James Levine.
En la lasta parto de sia kantkariero, Scotto havis la rolojn de Fedora (Barcelono, 1988), Charlotte en Werther de Massenet, die Feldmarschallin en Der Rosenkavalier (Charleston Spoleto Festival, 1995 kaj Katanio), Kundry en Parsifal (Schwerin, 1995), Elle en La voix humaine (Florenco, 1993; Amsterdamo kaj Barcelono, 1996; Torino, 1999), Madame Flora en The Medium (Torino, 1999) kaj Klytemnestra en Elektra (Baltimoro, 2000 kaj Sevilo, 2002).
Pli postaj koncertprezentaĵoj inkluzivis Les nuits d'été de Berlioz, lieder de Mahler kaj Strauss kaj Erwartung de Schønberg kun la Accademia di Santa Cecilia Orchestra kaj la RAI- Orkestro en Torino.
Reĝisora kariero
[redakti | redakti fonton]Scotto reĝisoris, inter aliaj, Madama Butterfly (Metropolitan Opera, Arena di Verona, Florida Grand Opera, Palm Beach Opera); Il pirata (Festivalo Belliniano, Katanio, 1993) kaj La sonnambula (Katanio, 1994) de Bellini; Emmy Award-gajnanta televidelsendo de La traviata (New York City Opera, 1995); Norma (Finna Nacia Opero); Adriana Lecouvreur (Santiago, 2002); Lucia di Lammermoor (Tesaloniko, 2004); La Wally (Dalas, Berno); La Bohème (Lirika Opero de Ĉikago, 2007 kaj Palm Beach Opera, 2009); Turandot (Ateno, 2009); La sonnambula (Miami kaj Michigan Opera Theatre , 2008) kaj Un ballo in maschera (Lirika Opero de Ĉikago, 2010).
En februaro 2008, Scotto moderigis diskuton por artistoj dum la paŭzo de elsendo de la Metropola Operejo de Adriana Lecouvreur. En 2009, ŝi moderigis diskuton kun Natalie Dessay kaj Juan Diego Florez .
Publikaĵoj
[redakti | redakti fonton]- Scotto: More Than a Diva (memoraĵo) de Renata Scotto and Octavio Roca, Doubleday & Company, Inc, 1984. (ISBN 0-385-18039-X)
- Konrad Dryden: Riccardo Zandonai, A Biography, antaŭparolo de Renata Scotto, Peter Lang Inc, 1999. (ISBN 0-8204-3649-6)ISBN 0-8204-3649-6
Referencoj
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Duffie, Bruce: Intervjuo kun Renata Scotto, 21an de januaro 1988.
- Now Playing at the D.M.V.: Renata Scotto The New York Times 19an de junio 2005
- Renata Scotto / sceneja direktoro – En Memoriam piperartists.com 2023
- Disparition de Renata Scotto (france) Diapason 16an de aŭgusto 2023
- Renata Scotto, Soprano, Singer (angle). Alirita 13 October 2022.
- Renata Scotto diskografio ĉe Discogs
- Renata Scotto ĉe Interreta filma datumbazo (angle)
- Renata Scotto in recital, 20 February 1982 (John Atkins, pianist) ĉe YouTube
- YouTube Video of the Love Duet (Tu, tu, amore? Tu? Sei tu) el Manon Lescaut Akto II (kun Renata Scotto, Plácido Domingo, Metropolitan Opera New York 1980, dirigento James Levine).