Bas-Saint-Laurent

Bas-Saint-Laurent
Kanada
Administrazioa
Estatu burujabe	Kanada
Probintzia	Quebec
Hiriburua	Rimouski
Zatiketa	ikusi Rimouski-Neigette, La Matapédia, La Mitis, Les Basques, Témiscouata, La Matanie, Kamouraska eta Rivière-du-Loup
Geografia
Koordenatuak	48°20′N 68°40′W / 48.33°N 68.67°W / 48.33; -68.67
Azalera	28.396 km²
Mugakideak	Gaspésie–Îles-de-la-Madeleine, Chaudière-Appalaches, Brunswick Berria, Maine eta San Laurendi ibaia
Demografia
Biztanleria	199.039 (2021) 1.629 (2020)
Dentsitatea	7,01 bizt/km²
Ordu eremua	UTC−05:00
bas-saint-laurent.org

Le Bas-Saint-Laurent ("San Laurendi Behea") Quebeceko eskualde administratiboa da. 01 kodea erabiltzen da eskualde hau identifikatzeko. Hiri nagusia Rimouski da.

8 konderriko eskualde-udalerrian (municipalités régionales de comté, MRC) eta 114 udalerritan banatuta dago; eskualde-udalerrietakoa, Trois-Pistoles hiriaren ingurukoa, Les Basques deitzen da, euskaldunen presentzia historikoa -eta zonalde horretan gordetzen dena- gogora ekartzen duena.

Geografia

San Laurendi ibaiaren estuarioaren hegoaldeko ibarrean kokatuta dago, ibaia zabalduz doan eta San Laurendi golkoa bilakatzen hasten den gunean. Sarritan eskualde honi Bas-du-Fleuve ("ibaiaren behealdea") izena ematen zaio.

Ibaiarekin batera eskualdearen geografia markatzen duen beste ezaugarri geografikoa Apalatxe mendilerroa da, Notre-Dame mendiak hain zuzen ere; ibaiaren norabidean paralelo kokatuta daude, Gaspésie penintsulan beren ekialdeko muturrera heldu arte. Eskualdearen barnealdea okupatzen dute eta AEBetan segitzen dute. Témiscouata eta Matapédia ibarrek mendilerroa mozten dute eta Itsasaldeko probintzietarako pasabide nagusiak dira.

Mugakideak

• San Laurendi ibaiaren beste aldean: Côte-Nord eta Capitale-Nationale eskualdeak.
• Ipar-ekialdean Gaspésie–Îles-de-la-Madeleine.
• Hego-mendebaldean Chaudière-Appalaches.
• Maine AEBetako estatuaren mugakidea ere bada.

Historia

Euskaldunen presentzia

Euskaldunek balearen koipea urtzeko erabili zuten labea île aux Basquesen.

XVI. mendean Euskal Herriko, Normandiako eta Bretainiako arrantzaleak San Laurendi ibaiaren estuario eta golkoan ari ziren. Euskaldunen presentzia 1520tik dokumentatuta dago eta 1560an bakailao eta baleak harrapatzeko 100 bat arrantzuntzi zituzten.

Lehen garaietan batez ere golkoaren kanpoaldean eta Ternuaren inguruan ibiltzen ziren baina 1570etik aurrera, baleak urrituz joan ahala San Laurendiko estuarioaren erdialdean ere hasi ziren. Ehizari dagokionez, euskaldunak batez ere Saguenay ibaiaren bokalean aritu ziren.

Gaur egun toponimiak lehengo presentzia hori gordetzen du; bi lekuizen nabarmentzen dira:

• MRC Les Basques: "Eskualdeko konderriko udalerri" horietakoa, Trois-Pistoles hiriaren inguruko herriek osatzen dutena. Hiri honetan oraindik ere bada euskal jatorriko jendea eta Quebeceko frontoi bakarra -Kanadako pilota federazioaren egoitza hirian dago^[1]- edota euskaldunen presentziari buruzko Parc de l'aventure basque en Amérique interpretazio zentroa ere bai^[2].
• île aux Basques: Trois-Pistolesen aurrean dagoen uharte hori baleak zatikatzeko leku ezin aproposa zen; gaur egun lan horretarako erabiltzen ziren hiru labe gordetzen dira.

Demografia

Eskualdeko 8 MRCetako biztanleria 1951etik 2001era^[3]

• Biztanleria: 201.882 (2005)
• Azalera: 22.185 km²
• Dentsitatea: 9,1 bizt./km²
• Jaiotza-tasa: ‰ 7.8 (2004)
• Heriotza-tasa: ‰ 8.4 (2003)
• Frantsesa ama-hizkuntza: % 99,5 (2001)
• Etorkinak: 1200 (% 0,6)(2001)^[4]

1951tik biztanleria ez da hazi eta jaitsi ere egin da; hala ere datu orokorrek bi dinamika desberdin ezkutatzen dute: herri txikiek populazioa galtzen duten heinean, Rimouski eta Rivière-du-Loup hiriek irabazi egiten dute. 1951n Bas-Saint-Laurenten Quebeceko biztanleen % 5,2 bizi bazen ere, 2001ean & 2,8 besterik ez.

Hizkuntzak

Chaudière-Appalachesekin batera estatistiketan ingeles hiztun elebakarrik ez dagoen Quebeceko eskualde bakarra da.

Jatorriko herriak

Europarren aurreko herrien oso presentzia urria dago egun eskualdean; Wolastoqiyik^[5] (en. Maliseet, fr. Malécite) herriko ehunka batzuk Bas-Saint-Laurenten bizi dira eta Cacouna eta Whitworth lur "erreserba" txikiak onartu dizkiote^[6].

Banaketa administratiboa

Eskualdeko 8 MRCak.

Eskualde honek 8 "Eskualdeko konderriko udalerri" (MRC) ditu; MRCak eta bere hiriburuak:

• Kamouraska: Saint-Pascal.
• La Matapédia: Amqui.
• La Mitis: Mont-Joli.
• Les Basques: Trois-Pistoles.
• Matane: Matane.
• Rimouski-Neigette: Rimouski.
• Rivière-du-Loup: Rivière-du-Loup.
• Témiscouata: Témiscouata-sur-le-Lac.

Cacouna eta Whitworth jatorriko herrietako lurraldeak MRCetatik kanpo geratzen dira.

Erreferentziak

1. Association Canadienne de Sports de Fronton^{[Betiko hautsitako esteka]} ACSFren egoitza Trois-Pistolesen.
2. PABAren webgunea.
3. Iturria: Atlas du Bas-Saint-Laurent.
4. Quebeceko estatistika institutua.
5. Wolastok herri honen hizkuntzan San Laurendi ibaiari ematen zaion izena da.
6. Wolastoqiyik.

Ikus, gainera

• San Laurendi golkoa
• San Laurendi ibaia

Kanpo estekak

• (Frantsesez) Bas-Saint-Laurent Quebeceko estatistika institutuan.
• (Frantsesez) Conférence régionale des élu(e)s eskualdeko hautetsien konferentzia.
• (Frantsesez) Bas-Saint-Laurenteko ataria.
• (Ingelesez) (Gaztelaniaz) (Frantsesez) Informazio orokorra.
• (Ingelesez)(Frantsesez) Informazio turistikoa. Eskualde turistikoaren eta administratiboaren mugak ez dira erabat berdinak.
• (Frantsesez) Eskualdeko agenda kulturala.
• (Frantsesez) Bas-Saint-Laurenteko prentsa.