Duzunaritze-Sarasketa

Duzunaritze-Sarasketa
Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Duzunaritze herriko ikuspegia Sarasketatik
Bandera Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Nafarroa Beherea
Eskualdea	Garazi
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Bussunarits-Sarrasquette
Auzapeza (2014-2026)	Bruno Jauriberry (independente)
Posta kodea	64220
INSEE kodea	64154
Herritarra	duzunariztar, sarasketar
Kokapena
Koordenatuak	43°09′47″N 1°10′04″W / 43.1631°N 1.1678°W / 43.1631; -1.1678
Azalera	12,04 km^2
Garaiera	195-782 metro
Distantzia	7,0 km (Donibane Garazitik)
Demografia
Biztanleria	206 (2018:  1)
Dentsitatea	14,12 biztanle/km²
Zahartzea[1]	% 20,83
Ugalkortasuna[1]	‰ 118,34
Ekonomia
Jarduera[1]	% 75,86 (2011)
Desberdintasuna[1]	% -2,76 (2011)
Langabezia[1]	% 5,17 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 75,98 (2010)
Erabilera	% 49,46 (2011)
Datu gehigarriak
Sorrera	1841eko maiatzaren 12a (uztarketa)

Duzunaritze-Sarasketa^[2][a] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Beherea lurraldean kokatuta. Garazi eskualdean dago, Donibane Garazi hiriburutik 7,0 kilometrora. Altuera 195 eta 782 metro artekoa da, eta 12,04 km²-ko azalera hartzen du. 2018. urtean 206 biztanle zituen.

Bertako biztanleak duzunariztarrak eta sarasketarrak dira.

Izena

Duzunaritze-Sarasketa beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

• frantsesez: Bussunarits-Sarrasquette ("bysynagíts zagazkét" ahoskatua)^[3]
• okzitanieraz: Bussunarits-Sarrasqueta ("busunaríts zarrazkéta" ahoskatua)^[4]
• aragoieraz: Buzúnariz-Sarrasqueta ("buzzúnarizz zarrazkéta" ahoskatua)
• gaztelaniaz: Usúnariz-Sarrasqueta ("uzúnarizz zarrazkéta" ahoskatua)

Udalerria osatzen duten hiru herrien izenen gidoien bidez, elkarren ondoan jartzea besterik ez da: Duzunaritze eta Sarasketa.

Duzunaritze izena, batzuetan, Buzunaritze bezala idatzia denez, frantsesaren eraginez edo antzinakoan idatzia egoteagatik, udalerri hau ere ager daiteke, baina modu okerrean, Buzunaritze-Sarasketa bezala idatzia.

Berriz, Sarasketa izena, batzuetan, Sarrasketa bezala idatzia denez, frantsesaren edo okzitanieraren eraginez, udalerri hau ere ager daiteke, baina modu okerrean, Duzunaritze-Sarrasketa bezala idatzia.

Geografia

Duzunaritze-Sarasketa Hergarai ibarran dago.

Mugakideak

Ingurune naturaka

Udalerria Garazi eskualdean dago, erdialdean hain zuzen ere, eta, beraz, lautada emankor batean dago, baina, aldi berean, goragune ertaineko mendiak ditu.

Klima

Duzunaritze-Sarasketako klima     Datu klimatikoak (Irulegi, 1981-2010)      Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa  Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 24.8 27.0 30.0 32.6 35.0 40.0 41.0 42.0 39.2 34.0 27.0 26.0 42.0 Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 11.9 12.9 15.6 17.1 20.8 23.7 25.9 26.2 24.4 20.5 15.2 12.5 18.9 Batez besteko tenperatura (ºC) 7.5 8.0 10.3 11.7 15.2 18.2 20.3 20.5 18.3 15.3 10.6 8.3 13.7 Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 3.0 3.2 5.0 6.4 9.7 12.7 14.7 14.8 12.3 10.1 6.0 4.0 8.5 Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -15.4 -10.5 -9.5 -3.2 -0.2 2.8 5.8 4.0 2.0 -2.5 -8.5 -9.8 -15.4 Batez besteko prezipitazioa (mm) 146.0 129.8 124.7 139.3 106.9 77.0 65.6 76.1 92.5 112.1 164.8 153.4 1398.2 Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 96.7 115.5 128.9 78.8 70.1 66.2 103.2 80.3 69.3 88.1 124.1 110.2 128.9 Iturria: Frantziako klimatologia zerbitzua[5]

Herriak

• Duzunaritze
• Sarasketa

Historia

Erdi Aroan, Duzunaritzek eta Sarasketak parrokia bera partekatzen zuten, udalerri ezberdinak izan arren. Honek, udalerriko egungo eliza, bi herrien artean zaldiz kokatzea eragin zuen.

Frantziako Iraultzan, Gratian Dagorret herriko apaizak erbesteratu behar izan zuen.

1841eko maiatzaren 12an, Duzunaritze eta Sarasketa udalerriek bat egin zuten Duzunaritze-Sarasketa udalerri berria sortzeko.^[6]

Demografia

1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851	1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896	1901
276	294	275	295	314	294	536	544	528	466	444	424	436	447	458	438	408	388	370
1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2011	2016	2018
364	364	317	319	303	324	305	291	237	209	205	189	182	179	162	170	203	203

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ekonomia

Udalerriaren ekonomia, inguruko herri askoren moduan, laborantzan dago oinarriturik. Irulegiko arnoa egiteko mahastiak aurki daitezke bertan. Hala ere, udalerriaren iparraldean bada harrobi bat.

Politika

Auzapezak

Hasiera	Amaiera	Auzapeza	Alderdia
1995	2008	Jean Sallaberry
2008	2014	Philippe Poydessus
2014	karguan	Bruno Jauriberry
falta diren datuak osatu egin behar dira

Erakunde publikoakoak

2017ko urtarrilaren 1era Duzunaritze-Sarasketa Garazi-Baigorri herri elkargoaren kide zen. Une horretatik aurrera, sortu berria zen Euskal Hirigune Elkargoaren parte izatera pasa zen.^[7]

Garraioa

Hergarai Bizik eskatutako Garraio Solidarioa zerbitzu presta dio udalerrian.^[8]

Euskara

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Garazi eskualdeko herri guztiak sailkatu zituen, Arnegi izan ezik, ekialdeko behe-nafarrera euskalkian, Amiküze eta Oztibarre eskualdetan hitz egiten zena.^[9]

Koldo Zuazok, 2010ean, Duzunaritze-Sarasketak nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.^[10]

Ondasun nabarmenak

• Apat gaztelua

Duzunariztar eta Sarasketar ezagunak

• Bernart Etxepare (1480-1560), apaiza eta euskal idazlea.
• Klaudio Harluxet (1939-1994), informatikari, politikari eta euskaltzalea.
• Martin Landerretxe (1842-1930), euskal idazle eta euskaltzaina.

Irudiak

• 
  Apat gaztelua
• 
  Hilerri gurutzea
• 
  Paisaia udalerrian
• 
  Sarasketako bidegurutzea
• 
  Etxe tradizionalgo ataria
• 
  Duzunaritzeko elzia

Oharrak

1. /dus̻unaʁ̞its̻e s̺aʁ̞as̺keta/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak

1. ↑ Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
2. Euskaltzaindia. 122. araua: Nafarroa Behereko herri izendegia. .
3. Jobbé-Duval, Brigitte. (2009). Dictionnaire des noms de lieux des Pyrénées-Atlantiques. Archives & Culture ISBN 978-2-35077-151-9. PMC 466662204. (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
4. (Okzitanieraz) Diccionari toponimic occitan de las Lanas e deu Baish Ador. lo Congrès.
5. Irulegiko estazioko balio klimatologikoak. Frantziako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
6. (Frantsesez) texte, France Auteur du. (1841-01). «Frantziar errepublikako legeak» Gallica (Noiz kontsultatua: 2021-08-04).
7. Instituzioaren behar gorria. 2015eko urriaren 11. Argia.com
8. Hergarai Bizi - Garraio Solidarioko zerbitzua
9. Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
10. Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

Ikus, gainera

• Garazi
• Nafarroa Beherea

Kanpo estekak