Gizonezkoen eskubideen erreibindikazioa

Gizonezkoen eskubideen erreibindikazioa
Jatorria
Egilea(k)	Mary Wollstonecraft
Argitaratze-data	1790
Izenburua	A Vindication of the Rights of Men
Ezaugarriak
Hizkuntza	ingelesa
Egile-eskubideak	jabetza publiko eta jabetza publiko

Gizonezkoen eskubideen erreibindikazioa, Edmund Burke Zuzen eta Ohoretsuari zuzenduriko Gutunean; bere Frantziako Iraultzaren inguruko Gogoetek Eragina (1790) panfleto politikoa da,^[1][2] Mary Wollstonecraft XVIII. mendeko idazle, feminista eta filosofoak idatzia.^[3] Bertan, Wollstonecraft-ek errepublikanismoaren defentsa eta aristokraziaren aurka egiten du,^[2] Edmund Burke-ren Frantziako Iraultzaren inguruko Gogoetak (1790) panfletoaren argitalpenaren erantzun bezala.^[4]

Testuingurua

Testuinguru historikoa

Gizonezkoen eskubideen erreibindikazioa 1970. urtean idatzi zen, Frantziar Iraultzaren kontextupean. Frantzian jazotako gertakizunek (Pilotalekuko Zina edo Bastillaren Hartzea) Britainia Handiko Erresumako mugimendu erreformista berpiztu eta monarkiaren inguruko eztabaidak goratu zituen, aurreko hamarkadan baztertuak izan zirenak.^[5]

Eztabaida horiek publikoki egin ziren adibideetako bat, 1789tik 1795era argitaratu zen Iraultzaren Kontrobertsia deituriko guda-panfletoa da; bertan, komentalari politiko britaniarrek monarkiaren balio eta erreformaren inguruan argudiatzen zuten.^[6]

Eztabaida hauetan Wolstoncraft eta beste pentsalari liberal garaikideek (William Godwin eta Thomas Paine, besteak beste) errepublikanismoaren, sozialismo nekazariaren, anarkiaren eta tolerantzia erlijiosoaren alde argudiatzen zuten. Horrez gain, gobernuen ustelkeriaren interes pertsonalek zuten indarraren aurka zeuden, hiritarren boterea ilegalki lapurtzen zuten monarkia eta aristokraziaren aurka zeuden bezala. Ordea, Edmund Burke bezalako pentsalari kontserbadoreek aristokrazia, monarkia zein Elizaren alde egiten zuten.^[7]

Edmund Burkeren Gogoetak

Elkarrizketa politiko hau Edmund Burke politikari irlandarrak Frantziako Iraultzaren inguruko Gogoetak (ingelesez: Reflections on the Revolution in France) panfletoa argitaratzean piztu zen.^[8] 1790ean argitaratu eta hurrengo bi urteetan zehar 30.000 kopia saldu ziren, bakoitza 3 txelinetara saldua.

Bertan, Burkek Frantziako Iraultzaren idealen eta pentsamoldearen aurka eta aristokrazia, monarkia zein Elizaren alde egiten zuen. Jarrera hau ez zen esperotakoa, Burke aurretiaz monarkia kritikatzen zuen Whig alderdi politiko liberalaren parte izan baitzen, Amerikar Iraultza defendatzeaz eta Indiako koloniaren gobernantza kritikatzeaz gain.

Erreferentziak

1. «A Vindication of the Rights of Men» librivox.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
2. ↑ Butler, Marilyn, ed. (2000). Burke, Paine, Godwin and the Revolution Controversy. (Transferred to digital print. argitaraldia) Cambridge Univ. Press ISBN 978-0-521-28656-5. (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
3. «Mary Wollstonecraft | The British Library» British Library (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
4. (Ingelesez) Mazlish, Bruce. (1958-01). «The Conservative Revolution of Edmund Burke» The Review of Politics 20 (1): 21–33.  doi:10.1017/S0034670500020842. ISSN 0034-6705. (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
5. Barrell, John; Mee, Jon. (2006). Trials for treason and sedition, 1792-1794. (Reproduction en fac-similé. argitaraldia) Pickering & Chatto ISBN 978-1-85196-732-2. (Noiz kontsultatua: 2024-05-01).
6. Butler, Marilyn, ed. (1984). Burke, Paine, Godwin, and the revolution controversy. Cambridge University Press ISBN 978-0-521-24386-5. (Noiz kontsultatua: 2024-05-01).
7. Kelly, Gary. (1996). Revolutionary feminism: the mind and career of Mary Wollstonecraft. (Reprinted with minor alterations. argitaraldia) Palgrave ISBN 978-0-312-12904-0. (Noiz kontsultatua: 2024-05-01).
8. Burke, Edmund; Turner, Frank M.; McMahon, Darrin M.. (2003). Reflections on the revolution in France. Yale University Press ISBN 978-0-300-09978-2. (Noiz kontsultatua: 2024-05-01).

Kanpo estekak