Isabel de Solís

Isabel de Solís
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakIsabel Sánchez
Jaiotzaezezaguna, ezezaguna
Herrialdea Gaztelako Koroa
BizilekuaGranada
HeriotzaSevilla, ezezaguna ( urte)
Familia
Bikotekidea(k)
Seme-alabak
Jarduerak
Jarduerakaristokrata
Izengoitia(k)Zoraida, Soraya eta La Cautiva de la Alhambra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakristautasuna
islama

Zoraida (gazteleraz Isabel de Solis; ?, XV. mendea – Sevilla, ?) esklabo kristaua izan zen, Granadako Gerraren ostean izena aldatu zuena.[1][2][3] 1474an Granadako Muley Hacen Nazariar Erresumako emirraren ezkontidea bihurtu zen.[4] Alhambrako Torre de la Cautiva (Gatibu Dorrea) delakoak izen hori du bere oroimenean.[5]

Bizitza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XV. mendearen bigarren erdian bizi izan zen. Dontzeila bat zen. Sancho Jimenez de Solísen alaba zen, Jaen probintziako Bedmarreko eta Higuera de Martoseko alkaidearen eta Martoseko komendadorearen alaba. Granadako kristauen eta musulmanen arteko borroketako batean, 1471ko irailaren 29an harrapatu zuten nazaríek —aita hil zuten—, eta Alhambrara eraman zuten.

Granadako emirraren ezkontidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kondairak dio oso emakume ederra zela, eta Granadako Muley Hacén emirra (1464-1482, 1483-1485) guztiz maitemindu zela berarekin. Isabel ere Granadako sultanarekin maitemindu zen, hainbeste, ezen, denborak aurrera egin ahala, Granadako maitaleak izenez edeituak izan ziren.[6] Erlijio islamiarra hartu eta Zoraida (Lucero del alba) izena hartu ostean, emirrarekin ezkondu zen 1474-1475 inguruan. Emirrak bere emazte kuttun bihurtu zuen, eta jabetzez gain, gortean postu pribilegiatua eman zion. Doralcotola izenez ezaguna izan zen egoitza pertsonala bilatu zuen, Albayzíneko Alcazaba Cadima delakoan kokatua, non 1483an Lucenako guduan bizi izan zen, non Boabdil atxilotua izan zen eta Aixa Alhambra utzi zuen, Zoraidak ordezkatu zuelarik.[7]

Baina bere beste emaztea, Aixa, Boabdil Gaztearen ama, Isabel de Solisekin borrokan ari zen Muley Hacen zela eta ez zela. Harreman horrek abentzerrajeen nahigabea eta Aixa sultanaren jelosia eragin zituen. Sultanak gortean hainbat azpijoko eta barne-liskar piztu zituen, eta, horren ondorioz, emirrak abdikatu eta bere Zagal izeneko anaia jarri zuen ondorengo. Gero, errege-erregina Katolikoak Granadako erresuma hartu zuten 1492an.[7]

Sair eta Nair izeneko bi seme izan zituen emirraren ondoan, eta hauek errege printze tratua jaso zuten, gortean mantendu ziren eta erregeak ondasun propioak eman zizkien, hala nola, Arenalesko kortijoa eta Dar Aldeflako etxaldea.[7]

1485ean Muley Hacén hil ostean, Zoraidak bere koinatuaren (Zagal) babesa hartu zuen, eta honek ezkontzeko proposamena egin zion, baina Zoraidak uko egin zion. Bera eta umeak Alhambran mantendu ziren 1489ko abenduan Zagalen kapitulaziora arte. Hala ere, koinatua Oranera joan zen (Tremecengo erreinua), eta bera Granadan geratu zen. 1492an errege-erregina Katolikoek Granada hartu zutenean, bere maila ia hutsala izan zen.[7]

Kristautasunerako itzulera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Granadako noble batzuek Zoraidaren semeei errebeldia eskatzen zietenez, errege Katolikoek 1490eko martxoan Sevillara eramatea erabaki zuten, Granadatik urrun mantenduz eta Gaztelako Gortearekin batera. 1492ko apirilaren 30ean, Guadixeko apezpikuak bere semeak eta zerbitzari batzuk bataiatu zituen Santa Fe-n, Fernando Katolikoaren babespean, eta Said eta Nair izenak Fernando eta Juan izenekin ordezkatu zituen, hurrenez hurren. Geroago, Fernando Mencia de la Vegarekin ezkondu zen, ondorengorik gabe, eta Juan Beatriz de Sandovalekin eta ondorengoak izan zituen. Orduan Zoraidak fede katolikora itzultzea erabaki zuen eta Isabel izena hartu zuen, testu batzuetan Isabel de Granada izenez aipatua izan zelarik. Kordoban eta Sevillan bizi izan zen.[7]

Gaztelako Koroa arduratu zen hura mantentzeaz. 1504an Elisabet I.a Gaztelakoa (Isabel Katolikoa) hil zenean, Isabel de Solísek 150.000 marabedi jasotzen zituen urtean, eta kopuru hori murriztuz joan zen denborarekin. Haren semeek milioi erdi marabedi izan zituzten urtean.[7]

Eragina

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kristau eder horren historiak aro ezberdinetako idazleak inspiratu ditu ondorengo mendeetan, hala nola, Washington Irving eta bere Crónica de la Conquista de Granada (Granadako konkistaren kronika); [7] Martínez de la Rosa, 1837an Doña Isabel de Solís, reina de Granada (Isabel de Solís andrea, Granadako erregina) eleberri historikoa idatzi zuen; Laurence Vidalek 2000. urtean Isabel de Solísen bizitza gogoratzen duen The Lovers of Granada (Granadako maitaleak) argitaratu zuen, eta berriki Brígida Gallego-Coin idazle granadarraren Isabel de Solís, Soraya (2010).

2013an La 1 katean emandako Isabel telesailaren bigarren denboraldian, Nani Jiménezek antzeztu zuen Zoraida edo Isabel de Solís pertsonaia.[8]

Aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ «ISABEL DE SOLÍS; LA CAUTIVA CRISTIANA QUE REINÓ EN GRANADA» ISABEL DE SOLÍS; LA CAUTIVA CRISTIANA QUE REINÓ EN GRANADA ~ ISTOPIA HISTORIA viernes, 15 de abril de 2016 (Noiz kontsultatua: 2024-11-06).
  2. ↑ La cristiana reina mora, Isabel de Solís (Siglo XV). 2012-09-14 (Noiz kontsultatua: 2024-11-06).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «Isabel De Solís: La Historia Real De La Esposa Del Emir De Granada | Basado En Hechos Reales» basadoenhechosreales.com.ar 2017-08-01 (Noiz kontsultatua: 2024-11-06).
  4. ↑ Villagra, Mabel. (18 de octubre de 2013). «Más Isabel - Isabel de Solís, una vida llena de enigmas» Radio Televisión Española.
  5. ↑ a b www.area25.es, Area25 IT-. «Torre de la Cautiva - Torres y Alhambra alta» Alhambra de Granada.
  6. ↑ G. Quirós, Paloma. (14 de octubre de 2013). «Más Isabel - ¿Cómo se pudo enamorar Isabel de Solís de Muley Hacén?» Radio Televisión Española.
  7. ↑ a b c d e f g «Soraya | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es.
  8. ↑ lab.rtve.es. «Personaje Zoraida en la serie Isabel, interpretado por Nani Jimenez» Mapa de personajes de la tercera temporada de la serie Isabel - Lab RTVE.es.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]