Jerzy Skolimowski

Jerzy Skolimowski
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Łódź, 1938ko maiatzaren 5a (86 urte)
Herrialdea	Polonia
Familia
Ezkontidea(k)	Joanna Szczerbic Elżbieta Czyżewska ^(en)  (1959 -  1965)
Seme-alabak	ikusi Józef Skolimowski Michał Skolimowski ^(en)
Hezkuntza
Heziketa	National Film School in Łódź ^(en)
Hizkuntzak	poloniera
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, aktorea, margolaria, antzerkigilea, gidoilaria eta errealizadorea
Jasotako sariak	ikusi German Film Award Commander of the Order of Polonia Restituta European University Film Award  (2022) : EO

Jerzy Skolimowski (Łódź, Polonia, 1938ko maiatzaren 5a) poloniar zinema zuzendaria da.

Biografia

Oso haurtzaro lazgarria izan zuen, Bigarren Mundu Gerrako gorabeherak zirela-eta. Gerra ondoren egin zituen lehen ikasketak, eta hogeita bat urte bete zituenerako, argitaratuta zituen bi olerki-bilduma eta antzerki-lan bat. Andrzej Wajda zinemagilearen eraginez Lodzeko zinemagintza-eskolan sartu zen, eta Berezitasunak: bat ere ez filma osatu zuen, eta zuzendari izatera iritsi zen aldez aurretik zuzendari-laguntzaile izateko araua bete gabe. Ordurako gidoigile ona zela erakutsia zuen, Roman Polanskirekin batera idatzitako Labana uretan filmeko gidoiarekin.

Skolimowskiren lehenengo filmetan nouvelle vagueren eragina nabarmentzen da, batez ere plano luzeen erabileran. 1967an Eskuak gora! filma egin zuen, baina zentsurarekin izandako gorabeheren ondorioz, erbestera alde egitea erabaki zuen. Londresen finkatu zen, baina hainbat lekutan lan egin zuen: Alemania, Frantzia, Italia, Estatu Batuak, Ingalaterra. Horrela, eta berak hala nahi ez zuen arren, zuzendari kosmopolitaren ospea irabazi zuen, eta trebetasunez egokitu zituen ingeles, alemaniar zein errusiar literaturako klasikoak, adibidez Robert Graves (Oihua) eta Ivan Turgeniev (Uholde eurien urtea) egileen lanekin egin zuenez.

Oso egile oparoa da, eta ez du beti arrakasta bera izan, baina bere zenbait film zinemagintzako klasiko bihurtu dira, adibidez Ezkutuko lana. Oro har sailkatzen zaila da, eta berdin landu ditu komedia, drama, film historikoa, suspensekoa edo gizarte-salaketa. Los Angelesen bizi izan zen 20 urtez, eta bertan margolari gisa aritu zen. Gerora, Poloniara itzuli zen, eta 2008. urtean, 17 urteren ondoren, film bat egin zuen: Cztery noce z Anną.

Filmografia

Zuzendari gisa

• Erotyk (1960)
• Hamles (1960)
• Oko wykol (1960)
• Boks (1961)
• Pieniadze albo zycie (1961)
• Akt (1962)
• Rysopis (1964)
• Walkover (1965)
• Bariera (1966)
• Le départ (1967)
• Ręce do góry (1967)
• Deep End (1970)
• The Adventures of Gerard (1970)
• King, Queen, Knave (1972)
• The Shout (1978)
• Moonlighting (1982)
• Dialóg 20-40-60 (1968)
• Success Is the Best Revenge (1984)
• The Lightship (1985)
• Torrents of Spring (1989)
• Ferdydurke (1991)
• Cztery noce z Anną (2008)
• Essential Killing (2010)
• 11 minut (2015)
• Una storia senza nome (2018)
• Juliusz (2018)
• Eo (2022)

Aktore gisa

• Niewinni czarodzieje (1960)
• Boks (1961)
• Rysopis (1964)
• Walkover (1965)
• Sposob bycia (1966)
• Deep End (1970)
• Ręce do góry (1981)
• Die Fälschung (1981)
• White Nights (1985)
• Big Shots (1987)
• Torrents of Spring (1989)
• Mars Attacks! (1996)
• L.A. Without a Map (1998)
• Before Night Falls (2000)
• Eastern Promises (2007) as Stepan
• The Avengers (2012)

Sariak

• 1967 : Urrezko Hartza Berlingo Nazioarteko Zinemaldian Le départ filmagatik
• 1978 : Epaimahaiaren saria Canneseko Zinemaldian The Shout filmagatik
• 1982 : Argazkilari onenaren saria Canneseko Zinemaldian Moonlighting filmagatik
• 1985 : Epaimahaiaren saria Veneziako Mostran The Lightship filmagatik
• 2010 : Epaimahaiaren saria Veneziako Mostran Essential Killing filmagatik

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jerzy Skolimowski

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.