María Calcaño

María Calcaño
Bizitza
JaiotzaMaracaibo, 1906ko abenduaren 12a
Herrialdea Venezuela
Heriotza1956 (49/50 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea eta poeta

María José Francisca del Carmen Calcaño Ortega (Maracaibo, Venezuela, 1906ko abenduaren 12a - Ibíd, 1956) venezuelar poeta izan zen. Bere poemak iraultzaileak izan ziren bere garairako. Garaiko moralari aurre egin zion, erotismoa modu erraz eta zuzenean adierazi baitzuen bere poemetan, desioak markatuta.[1][2][3]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

14 urte zituela, gurasoek ezkontzan eman zuten.[4] Lehen ezkontza horretatik, Juan Roncajolorekin, sei seme-alaba izan zituen. Dibortziatu egin zen. Ondoren, Héctor Araujo Ortega idazlearekin ezkondu zen eta bizitza independieneta mantendu zuen. Haren iloba bat hazi zuen. Calcañok El Universal eta Ahora egunkarietarako artikuluak idatzi zituen.[5]

Probintziako bizitzak eta bere garaiko ohiturek ez zuten eragotzi idazketa poetikoa lantzea. Errekonozimendua berandu iritsi zitzaion eta bere lana bere herrialdean ezaguna egin zuen Cósimo Mandrillok laurogeiko hamarkadan, bere lanari buruzko antologia argitaratu zuenean. Bere poesia-lanaren gaia erotismoak markatzen du. Erotismoa modu erraz eta zuzenean agertzen da bere poemetan, desioak markatuta. Bere poemak iraultzaileak ziren bere garairako, garaiko moralari aurre egiten zion eta. Askatasunaren eta adierazpenaren gozamenaren bidez modernitatea onartu zuen Venezuelako lehen emakume-poeta da.

Ez zen inongo literatura-taldetakoa izan, baina Seremos taldeko kideekin bat egin zuen, eta horien artean ezagutu zuen bere bigarren senarra izan zena.

Alas fatales izenburua zuen lehen poema-liburua gaizki ikusi zuen garaiko gizarteak, baita moral barik ere. Hogeita bat urte geroago bigarren liburua argitaratu zuen, Canciones que oyeron mis últimas muñecas izenarekin, 1956an, hil zen urte berean.

Bere lan guztia biltzen duten antologiak honako hauek dira: María Calcaño: Antología Poética (EdiLUZ, Maracaibo, 1984); María Calcaño Obras completas, Maracaiboko Elkarte Dramatikoak 1996an argitaratua;María Calcaño Obras completas, Arcevo Histórico del Estado Zuliarena, 1997an, eta Obra poética, Monte Ávila argitaletxearena 2008an.

Haren poemak Venezuelako poesiaren antologietan sartu dira, hala nola: Donde la boca te busca (Antología femenina), kontzeptua eta koordinazioa Julio Jiménez. El perro y la rana argitaletxea, Guarenas, 2011; Venezuelako poesiaren antologia, Rafael Arráiz Lucca antologoa. Panapo argitaletxea. Caracas, 1997; Del dulce mal, Poesía Amorosa de Venezuela, Harry Almela (Antologoa). Aguilar argitaletxea. Caracas, 2008; Cuerpos desnudos, hechos ardientes. Poesía erótica venezolana. Nestor Leal (Antologoa). Argitaletxea: Grijalbo. Carakak: 1996.

Argitaratutako liburuak:

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alas fatales (1935), Canciones que oyeron mis últimos muñecas (1956), Entre la luna y los hombres (1960), hil ondoren argitaratu zena. Argitaratu gabeko bi lan, La hermética maravillada eta Poesía, Monte Ávila Editores-ek biltzen ditu Obra poetiko osoa izeneko antologian. Azken hori Altazor bildumarena da eta 2008an argitaratu zen.[6]

Liburuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Alas fatales (1935)
  • Canciones que oyeron mis últimas muñecas (1956)
  • Entre la luna y los hombres (1961), hil ostean argitaratua.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Biografia María Calcaño ( 1906)» Escritas.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) «MARÍA CALCAÑO, LA GRAN POETISA ZULIANA» El Zuliano Rajao (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  3. ↑ Txantiloi:Es-PE Redacción EC. (2014-02-25). «María Calcaño: la poeta venezolana y el cuerpo» El Comercio ISSN 1605-3052. (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Russotto, Federico Sucre, Ilan Stavans, Margara. (2020-08-24). «María Calcaño (1906-1956) (Cap. IX)» ViceVersa Magazine (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  5. ↑ Moreno Espinosa, Dra. Pastora. (2001). «Géneros para la persuasión en prensa: los artículos de opinión del diario El País» Ámbitos. Revista Internacional de Comunicación (6): 107–121.  doi:10.12795/ambitos.2001.i06.08. ISSN 1139-1979. (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  6. ↑ Gonzalez, Julio. [http://www.abrebrecha.com/75795_Caracas:-La-Obra-po%C3%A9tica-completa-de-Mar%C3%ADa-Calca%C3%B1o-y-el-libro-Amor-y-terror-de-las-palabras-de-Jos%C3%A9-Manuel-Brice%C3%B1o-Guerrero-.html «Abrebrecha.com - Caracas: La Obra po�tica completa de Mar�a Calca�o y el libro Amor y terror de las palabra»] www.abrebrecha.com.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]