Melillako gerra

Melillako gerra
Melillako gotorlekuaren ikuspegia
Data	1909ko uztailetik abendura
Lekua	Guelaya eskualdea, ekialdeko Rif
Emaitza	Espainiar garaipen pirrikoa
Gudulariak
Espainia Rifeko kabilak
Buruzagiak
José Marina Vega Guillermo Pintos Ledesma † Mohammed Amezian Abdelkader Tieb
Indarra
40.000 1.500
Galerak
2.235 (358 hildako) 8.000[1]

Artikulu hau 1909ko gerrari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Marokoko Gerra».

Melillako gerra (gaztelaniaz: Guerra de Melilla) edo Marokoko gerra Rifeko tribuek Espainiar Inperioa inperio kolonialaren aurka 1909an izandako borroka izan zen.

Aurrekariak

1898ko Espainia-Estatu Batuak Gerran menderatua izan ondoren, Espainiak bere nazioarteko izena bultzatu nahian iparraldeko Afrikan zituen lurraldeak zabaltzeari ekin zion. Espainiak Yilali Mohamed el-Yusfi ez-Zerhuni "Bu Hamara" xerifearekin itun bat sinatu zuen Melilla inguruko meategiak ustiatzeko baina Abdelaziz sultana eta beste kabilak aurka zituen.^[2] 1908ko abuztuaren 8an erriftarrek meategiak eraso eta "Bu Hamara" atxilotu zuten. "Bu Hamara" Fezeko espetxean hil zen. Inguruko eremutan aliaturik ez zituenez, José Marina Vega jeneralak, Melillako gobernadore militarra berak, Madrili errefortzuak eskatu zituen meategiak babesteko. Ez zuen ezer lortu eta 1909ko uztailaren 9an riftarrek berriro eraso eta sei espainiar burdinbideetako langile erail zituzten.

Gerra

Eraso honen ondorioz, Antonio Maura presidenteak Melillako garnizioa handitzea erabaki zuen eta 5.000 lagunetatik 22.000ra pasa ziren. Soldadu berri guztiak soldaduskan zeuden, garai hartan Espainiak profesionalak edo gudaroste indigenak ez zituen eta. Gainera, gutxi prestaturik eta horniturik zeuden eta ez zuten ezta mapa sinpleak ere. Sistema hau istiluak sortu zituen penintsulan, nagusiena Bartzelonako Aste Tragikoa izanda baina baita Tuteran ere.^[3]

Hurrengo egunean, riftar frankotiratzaileek Melilla inguruan eraso zuten. Marina jeneralak Ait Aixan sei konpainia kokatzea erabaki zuen Álvarez Cabrera koronelaren agindupean. Iluntzean Melilla utzi baina galdu eta hurrengo egunean Alfer izeneko trokartean zeuden non sarraskituak izan ziren. Cabrera koronel bera eta 26 lagun hil eta 230 zauritu izan zituzten.

Uztailaren 26an, Otsoaren Amildegian bigarren porrota jasan zuten, Marinak Pintos jenerala Bigarren Kaseta izeneko eremua babestera bidali zuenean. Riftarrek Pintos jenerala eta 153 soldadu hil eta 599 zauritu zituzten.^[4]

Plan berriak egitea beharrezko bilakatu eta Espainiak operazio guztiak gelditu zituen. 35.507 laguneko armada bildu eta artilleria astuna eraman zuten Espainiatik.^[5] Abuztuaren amaierako prest ziren eta Gurugu mendi inguruko eskualdea eraso zuten. Irailaren 26rako Nador hartu zuten eta hurrengo egunean Selouane. Hurrengo hilabetetan beste istilu izan ziren eta azken helburuak azaroaren 26an bete zituzten. Azkenean ekialdeko kabilek status quo berria onartu eta espainiarrek Tres Forcas lurmuturra eta Mar Chicako hegoaldeko uhartetxoak bereganatu zituzten.

Erreferentziak

1. Nash. (1976). Darkest Hours. Rowman & Littlefield.
2. Madariaga, María Rosa de. (2011). Eloy Martín Corrales ed. Semana Trágica. Entre las barricadas de Barcelona y el Barranco del Lobo. Bartzelona: Edicions Bellaterra, 89-90 or..
3. De Madariaga, María Rosa. (2011). Eloy Martín Corrales ed. Semana Trágica. Entre las barricadas de Barcelona y el Barranco del Lobo. Bartzelona: Edicions Bellaterra, 121-182 or. ISBN 978-84-7290-528-3..
4. De Madariaga, María Rosa. (2011). Eloy Martín Corrales ed. Semana Trágica. Entre las barricadas de Barcelona y el Barranco del Lobo. Bartzelona: Edicions Bellaterra, 110 or. ISBN 978-84-7290-528-3..
5. Gallego, Eduardo. (1909). La Campaña del Rif. Madril: A. Marzo, 122-124 or. ISBN 84-87999-87-5..

Kanpo estekak

Artikulu hau Marokoko historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.