Mildred Harnack-Fish

Mildred Harnack-Fish
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Mildred Elizabeth Fish
Jaiotza	Milwaukee, 1902ko irailaren 16a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak  Alemaniar Inperioa
Heriotza	Plötzenseeko espetxea, 1943ko otsailaren 16a (40 urte)
Hobiratze lekua	Friedhof Zehlendorf ^(en)
Heriotza modua	: burugabetzea
Familia
Ezkontidea(k)	Arvid Harnack ^(en)  (1926 -
Hezkuntza
Heziketa	University of Wisconsin–Milwaukee ^(en) Milwaukee High School of the Arts ^(en)
Hezkuntza-maila	doktoretza
Hizkuntzak	alemana ingelesa
Ikaslea(k)	ikusi Karl Behrens
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, itzultzailea, literatura-kritikaria, literatura historialaria, Erresistentziaren kidea, lector ^(en) , irakaslea eta Lehrbeauftragter ^(en)
Lantokia(k)	Berlin
Enplegatzailea(k)	Wisconsingo Unibertsitatea Madisonen Frederiko Gilen Unibertsitatea  (1931 -  1933)
Kidetza	Orkestra Gorria

Mildred "Mili" Elizabeth Fish-Harnack (jaiotze Fish deiturakoa eta ezkondu eta gero Harnack, Harnack-Fish edo Fish-Harnack); (1902ko irailaren 16a – 1943ko otsailaren 16a) Amerikako Estatu Batuetako literatura-historialaria izan zen, nazien erregimenaren aurkako autore, itzultzaile eta erresistentzia antifaxistako ekintzailea. Arvid Harnackekin ezkondu ondoren, Alemaniara joan zen berarekin, eta han hasi zuen karrera akademikoa. Fish-Harnack bikoteak urtebete egin zuen Jenako Unibertsitatean eta Giessengo Unibertsitatean doktore-tesian lanean. Giessenen nazismoaren hastapenen lekuko izan zen. 1930ean, bikotea Berlinera joan zen, eta Mili Fish-Harnack irakasle laguntzaile bihurtu zen literatura ingelesean eta estatubatuarrean, Berlingo Humboldt Unibertsitatean. 1950eko hamarkadaren hasieran, bikoteak gero eta interes handiagoa zuen sobietar sistema komunistarekin. Harnack-ek sobietar ekonomia planifikatua aztertu zuen idazle-talde bat ezarri zuen, eta bikoteak Sobietar Batasunera bisita bat antolatu ahal izan zuen 1932ko abuztuan, eta 1933rako erabat konprometituta zeuden sobietar ideologiarekin. Estatu Batuetako enbaxadan izandako harremanen bidez, Fish-Harnack Martha Dodden lagun egin zen. Martha Dodd-en lagun taldekoa bihurtu zen, eta garaiko politika kontuak eztabaidatzen zituzten. 1936an Mili Fish-Harnack irakasleak Irving Stoneren Vincent van Gogh-en Lust for Life biografiaren itzulpena argitaratu zen.

1938an, bikotea nazismoari aurre egiten hasi zen. Louise eta Donald Heath-en lagun egin ziren, enbaxadako lehen idazkaria zena, eta Harnack-ek Reich-eko Merkataritza Ministerioan zuen kargutik informazio ekonomikoa pasatu zion. 1940rako, bikotea beste erresistentzia antifaxista talde batzuekin harremanetan jarri zen eta haiekin elkarlanean aritu zen. Horietatik garrantzitsuena Harro Schulze-Boysen alemaniar aire-armadako ofizialak zuzendu zuen. Munduko beste leku batzuetako talde ugari bezala, Harnack eta Schulze-Boysen-ek zuzendutako ezkutuko fakzio politikoak espioitza sare batean murgildu ziren gero Sobietar Inteligentziarekin elkarlanean aritzeko. Fish-Harnack bikotea erresistentzia borrokalari bihurtu zen, Berlingo espioitza-talde antifaxista bateko kide gisa, geroago Abwehr -ek Orkestra Gorria (Rote Kapelle ) deitua.

Bikotea 1942ko irailean naziek atxilotu eta handik gutxira exekutatu zuten.

Galeria

• 
  Zigilua Harnack senar-emazteen izena gogoratzeko, Deutsche Post, 1964.
• 
  Plaka oroigarria Peter A. Silbermann Ikastetxean/Friedrich Ebert Bigarren Hezkuntzako ikastetxean, Berlin-Wilmersdorf.
• 
  Berlin-en plaka oroigarria senar-emazteak bizi ziren eraikuntzan, 61 Hasenheide helbidean, Neukölln.
• 
  Harri oroigarria, "NS-Opfer" by Johanna Jura 1976an eraikia 6 Unter den Linden helbidean Mitten.
• 
  A Stolperstein for Mildred Harnack 14 Genthiner Straße kalean, Tiergartenen.
• 
  Harri oroigarria Friedhof Zehlendorfen, 33 Onkel-Tom-Straße, Berlin-Zehlendorf
• 
  Counter Intelligence Corps fitxategia ref. Mildred Harnack (1947 ingurukoa)

Oroigarriak

• Harnacks-en zenotafio bat dago Berlingo (Alemania) Zehlendorf hilerrian
• Mildred Fish Harnack Day AEBetako Wisconsin estatuko ikastetxeek ospatzen dute ^[1]
• 2006an, Berlingo Friedrichshain auzoko kale bati Mildred Harnack Street (Mildred-Harnack-Straße) izena jarri zioten ^[2]
• Berlingo Harnack-en omenez izendatutako eskola Schulze-Boysen-Straße-n dago, ^[3] Orkestra Gorriko kideen izena duen kalea ^[4] Libertas Schulze-Boysen eta Harro Schulze-Boysen- en izenean.
• Milwaukee bere jaioterriko eskola publikoko konplexu bati Mildred Fish-Harnack-en omenez izendatu zuten 2013an. ^{[5] [6]}
• Mildred-en alma mater -ak, Wisconsin-Madison-eko Unibertsitateak, 1994an sortu zen Mildred Fish-Harnack Giza Eskubideen eta Demokraziaren hitzaldia antolatzen du bere oroimenez. ^[7]
• 2019an, Madison (Wisconsin ) hiriak eskultura bat eskaini zion Harnacki Madison's Marshall Park-en. ^[8]
• 2013an, Stolpersteins for the Harnacks-ek Tiergarten -en Genthiner Straße 14 14aren aurrean jarri ziren 2013ko irailaren 20an, AEBetako enbaxadore John B. Emersonen aurrean. ^[9]

Literatura

Itzulpenak

• Stone, Irving. (1936). Vincent van Gogh. Ein Leben in Leidenschaft. Universitas..
• Edmonds, Walter D.. (1938). Pfauenfeder und Kokarde. Universitas..

Idazlanak

Erreferentziak

1. Bucher, Chris. (16 February 2015). «Wisconsin Public School Observance Days : 2020–21» Wisconsin Department of Public Instruction (Wisconsin Department of Public Instruction News Room).
2. «Mildred-Harnack-Straße» KAUPERTS (Kaupert Media) November 16, 2006.
3. Siegmund, Sören; Ku Huu, Quan; Enderlein, Thomas. (January 2000). «Mildred Harnack» Mildred-Harnack School (Mildred-Harnack Schule).
4. kaupertmedia. «Schulze-Boysen-Straße 10–75 in Berlin – KAUPERTS» berlin.kauperts.de.
5. Horne, Michael. «Plenty of Horne: Name MPS School After Anti-Nazi Hero?» Urban Milwaukee.
6. «Urban spelunking: Eighth Street School» OnMilwaukee 2013-09-13.
7. «Mildred Fish-Harnack Human Rights and Democracy Lecture» University of Wisconsin-Madison International Division (University of Wisconsin-Madison, Global Legal Studies Center.).
8. Carlson, Brady. (July 12, 2019). «New Statue In Madison Honors Mildred Fish Harnack, WWII Resistance Fighter» Wisconsin Public Radio (Wisconsin Educational Communications Board and the University of Wisconsin-Madison).
9. «Stolperstein-Zeremonie im Gedenken an Mildred Fish-Harnack und Arvid Harnack» US-Botschaft Berlin (United States Embassy in Berlin).

Kanpo estekak

• Mildred Harnack omenez Wisconsin-Madisoneko Unibertsitateko Artxiboen Bilduman
• When the Red Orchestra Fell Silent, New York Times ; 2014ko maiatzaren 6an kontsultatua.
• Wisconsinko nazien erresistentzia: Mildred Fish-Harnack Story Timeline
• Mildred Fish-Harnack: Alemaniako heroi sekretua
• Wisconsinko nazien erresistentzia: Mildred Fish-Harnack Story
• Gilotinara joan-etorrian

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko Wikipediako «Mildred Harnack» artikulutik itzuli da; zehazki, 2022ko otsailaren 16ko bertsio honetatik. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.