Hyles euphorbiae
Photographie d'un individu de l'espèce.
Espèce
Individu peu après l'émergence.
Le Sphinx de l'euphorbe (Hyles euphorbiae ) est une espèce de lépidoptères de la famille des Sphingidae , sous-famille des Macroglossinae , de la tribu des Macroglossini , et du genre Hyles .
L'espèce Hyles euphorbiae a été décrite par le naturaliste suédois Carl von Linné en 1758, sous le nom initial de Sphinx euphorbiae [ 1] .
Sphinx euphorbiae Linnaeus, 1758 Protonyme
Sphinx esulae Hufnagel, 1766
Deilephila esulae Boisduval, 1834
Deilephila euphorbiae paralias Nickerl, 1837
Deilephila euphorbiae helioscopiae (de Selys-Longchamp, 1857)
Deilephila euphorbiae grentzenbergi Staudinger, 1885
Deilephila euphorbiae lafitolii Thierry-Mieg, 1889
Deilephila euphorbiae rubescens Garbowski, 1892
Deilephila euphorbiae defecta Bartel, 1902
Celerio euphorbiae conspicua Rothschild & Jordan, 1903
Celerio euphorbiae cyparissiae Schultz, 1903
Celerio euphorbiae nigrescens Rothschild & Jordan, 1903
Celerio euphorbiae restricta Rothschild & Jordan, 1903
Celerio euphorbiae rufomelana Tutt, 1904
Celerio euphorbiae brunnescens Schultz, 1904
Celerio euphorbiae bilinea Schultz, 1904
Celerio euphorbiae suffusa Tutt, 1904
Deilephila euphorbiae mediofasciata Mayer, 1907
Celerio euphorbiae viverina (Denso, 1908)
Deilephila euphorbiae cuspidata Rebel, 1908
Deilephila euphorbiae mosana Lambillion, 1908
Celerio euphorbiae vandalusica Ribbe, 1910
Celerio euphorbiae demaculata Schultz, 1911
Celerio euphorbiae grisea (Closs, 1911)
Celerio euphorbiae latefasciata Schultz, 1911
Celerio euphorbiae perfulva Schultz, 1911
Celerio euphorbiae subvittata Schultz, 1911
Deilephila euphorbiae etrusca Verity, 1911
Celerio euphorbiae ziczac Fritsch, 1912
Celerio euphorbiae decolorata (Closs, 1913)
Celerio euphorbiae pallida Closs, 1913
Celerio euphorbiae variegata Closs, 1913
Celerio euphorbiae annellata Closs, 1915
Celerio euphorbiae rühlii Bandermann, 1915
Hyles euphorbiae gönneri Bandermann, 1915
Celerio euphorbiae unimacula Closs, 1915
Deilephila euphorbiae krancheri Bandermann, 1916
Celerio euphorbiae clossi Hannemann, 1917
Celerio euphorbiae albicans (Closs, 1917)
Celerio euphorbiae elliana Bandermann, 1917
Celerio euphorbiae krombachi (Closs, 1917)
Celerio euphorbiae nigricans Closs, 1917
Celerio euphorbiae olivacea (Closs, 1917)
Celerio euphorbiae sinensis Closs, 1917
Deilephila euphorbiae coniuncta Lütkemeyer, 1920
Celerio euphorbiae jachani (Closs, 1921)
Celerio euphorbiae strasillai Stauder, 1921
Celerio euphorbiae canarina Wladasch, 1924
Celerio euphorbiae caecigena Bandermann, 1924
Celerio euphorbiae griseonympha Bandermann, 1924
Celerio euphorbiae rudolfi Bandermann, 1924
Celerio euphorbiae silesiana Wladasch, 1924
Deilephila euphorbiae nigerrima Sälzl, 1924
Celerio euphorbiae sulphurata Bandermann, 1925
Celerio euphorbiae conspicuata Bandermann, 1926
Celerio euphorbiae nigrofasciata Igel, 1928
Celerio euphorbiae clementiae Bayard, 1928
Celerio euphorbiae argustana Bandermann, 1928
Celerio euphorbiae ernata Bandermann, 1928
Celerio euphorbiae flaveola Bandermann, 1928
Celerio euphorbiae ilia Bandermann, 1928
Celerio euphorbiae nymphaea Bandermann, 1928
Celerio euphorbiae rothschildi Stauder, 1928
Celerio euphorbiae viereckana Bandermann, 1928
Celerio euphorbiae cyanea Wladasch, 1929
Celerio euphorbiae atrolimbata Dannehl, 1929
Celerio euphorbiae flavidior Sohn-Rethel, 1929
Celerio euphorbiae grentzenbergi-ziczac Wladasch, 1929
Celerio euphorbiae incarnate Wladasch, 1929
Celerio euphorbiae lilacina Wladasch, 1929
Celerio euphorbiae philippsi Bandermann, 1929
Celerio euphorbiae subiacensis Dannehl, 1929
Celerio euphorbiae testata Wladasch, 1929
Celerio euphorbiae typica-latifolei Wladasch, 1929
Celerio euphorbiae umbrata Gehlen, 1929
Celerio euphorbiae giganteomaculata Gehlen, 1930
Celerio euphorbiae apiciplaga Gehlen, 1930
Celerio euphorbiae dolomiticola Stauder, 1930
Celerio euphorbiae nebulosa Gehlen, 1930
Celerio euphorbiae nigerrima Gehlen, 1930
Celerio euphorbiae virescens Gehlen, 1930
Celerio euphorbiae cleopatra (Wladasch, 1931)
Celerio euphorbiae farinata (Wladasch, 1931)
Celerio euphorbiae multicolor (Wladasch, 1931)
Deilephila euphorbiae oberthueri Bandermann, 1931
Celerio euphorbiae roseata Bandermann, 1931
Celerio euphorbiae nigra Gehlen, 1932
Celerio euphorbiae bandermanni Wladasch, 1933
Celerio euphorbiae grisearubea-saumoneae Wladasch, 1933
Celerio euphorbiae rubescens-mediofasciata-olivacea Wladasch, 1933
Celerio euphorbiae galiata Bandermann, 1934
Celerio euphorbiae zableri Bandermann, 1934
Celerio euphorbiae filapjewi O. Bang-Haas, 1936
Celerio euphorbiae confusa (Wladasch, 1939)
Celerio euphorbiae ancestralis (Wladasch, 1939)
Celerio euphorbiae effuscata (Wladasch, 1939)
Celerio euphorbiae heliophila (Wladasch, 1941)
Celerio euphorbiae vinacea-reducta (Wladasch, 1941)
Deilephila euphorbiae aczeli Bezsilla, 1943
Celerio euphorbiae suarezi Agenjo, 1952
Celerio euphorbiae angustefasciata (Villarrubia, 1974)
Celerio euphorbiae latefasciata (Vilarrubia, 1974)
Celerio euphorbiae minor (Vilarrubia, 1974)
Celerio euphorbiae lucida Derzhavets, 1980
Il existe deux sous-espèces
Hyles euphorbiae euphorbiae (Linnaeus, 1758)
Hyles euphorbiae conspicua (Rothschild & Jordan, 1903)
De longueur maximale de 8 cm , la chenille, toxique, vu son appétence envers des plantes elles-mêmes toxiques, est très visible car vivement colorée, c'est un exemple d'aposématisme (couleurs d'avertissement).
Hyles euphorbiae euphorbiae
♂ face dorsale -
(coll.
MHNT )
♀ face dorsale -
(coll.
MHNT )
Hyles euphorbiae conspicua
Le sphinx de l'euphorbe se rencontre depuis le sud et le centre de l'Europe jusqu'en Asie centrale. Pratiquement partout en France. Il a été introduit au Canada en Ontario sur l'euphorbe petit-cyprès en 1965. Il s'est depuis établi en Amérique du Nord.
En Europe, il est principalement associé à l'euphorbe petit-cyprès , (Euphorbia cyparissias ), mais il se rencontre également sur Euphorbia esula , Euphorbia gerardiana , Euphorbia paralias et d'autres espèces du sous-genre Esula .
D'après le ministère canadien de l'agriculture, le sphinx de l'euphorbe peut être utilisé comme agent de lutte biologique (insecte défoliateur) pour limiter la prolifération de l'euphorbe petit-cyprès en Amérique du Nord .
« Dans des essais sans choix, des chenilles se sont également développées sur Euphorbia epithymoides , Euphorbia lathyris (sous-genre Esula ) Euphorbia marginata (Agaloma ), mais pas sur les sous-genres Poinsettia et Chamaesyce ni sur d'autres plantes, à l'exception de la salicaire Lythrum salicaria (Lythraceae ). L'Hyles euphorbiae devrait attaquer des euphorbes nord-américaines du sous-genre Esula , mais son abondance aux États-Unis est limitée par un virus entomopathogène. »
Ce sphinx peut être confondu avec Hyles gallii (le sphinx du gaillet ou de la garance) dont les ailes antérieures présentent une bande brune continue vers l'avant et les ailes postérieures, une moins grande extension de teinte rose vers l'arrière[ 2] .
Sur les autres projets Wikimedia :