Darach Ó Catháin

Darach Ó Catháin

Beathaisnéis
Breith	1922 An Máimín, Éire
Bás	1987 64/65 bliana d'aois Leeds, England
Teanga dhúchais	an Ghaeilge
Gníomhaíocht
Gairm	amhránaí
Teangacha	An Ghaeilge
Uirlis	Ceol gutha

Leeds

Bhain Darach Ó Catháin (30 Meán Fómhair 1922 - 29 Meán Fómhair 1987) cáil náisiúnta agus idirnáisiúnta amach dó féin de bharr a chuid amhránaíochta ar an sean-nós.^[1]

Saol

Rugadh Darach Ó Catháin, nó Dudley Kane mar a thugtar air sa taifead breithe Béarla, sa Mháimín, Leitir Móir, Conamara, sa bhliain 1922 agus bhog an teaghlach go Rath Chairn sa bhliain 1935.^[2]

D'aistrigh sé féin agus a mhuintir go Ráth Chairn na Mí sa bhliain 1935. Bhog an Cathánach agus a bhean Bríd go Leeds, Yorkshire i 1963 agus is ann a chaith sé an chuid eile dá shaol ansiúd ag obair do thógálaithe.^[3]

Cailleadh an Cathánach sa bhliain 1987.

Amhránaíocht

Roghnaigh Seán Ó Riada é mar amhránaí sa cheirnín Reacaireacht an Riadaigh (CEF 010, anois Pléaráca an Riadaigh^[4]) agus chum Darach caoineadh air. Ó na 1960idí amach bhí sé ar dhuine d’amhránaithe móra an tsean-nóis.

D'éirigh thar barr leis an albam Traditional Irish Unaccompanied Singing sa bhliain 1975.

I measc na n-amhrán atá le fáil ar a dhlúthdhiosca 'Darach Ó Catháin' tá 'Amhrán na Japs', leagan damanta de 'Oró Sé do Bheatha 'Bhaile^[5] agus 'Caisleán Uí Néill'. Tá an dlúthdhiosca sin ar fáil ó Gael Linn.

Bhuaigh iníon le mac deirféar leis Corn Dharach Uí Chadhain ag Oireachtas na Gaeilge sa bhliain 2008.

Féach freisin

• Ceol traidisiúnta na hÉireann
• Sean-nós (amhránaíocht)

Tagairtí

1. "Dudley Kane: Darach Ó Cathain is here in Leeds" (en). RTE.ie. Dáta rochtana: 2020-05-02.
2. "Ó CATHÁIN, Darach (1922–1987)" (ga). ainm.ie. Dáta rochtana: 2020-05-02.
3. TG4 (2010-07-19). "Darach Ó Catháin - Cérbh É? Singer Iarla Ó Lionaird travels in his footsteps". 
4. "plearaca-an-riadaigh" (en-GB). Peadar Ó Riada (2017-05-22). Dáta rochtana: 2020-05-02.
5. Darach Ó Catháin - Óró 'sé do bheatha 'bhaile, 1980, ar RTE

Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.