Ad libitum
Ad libitum é unha locución latina que significa literalmente “a pracer, á vontade” que poderiamos traducir como “como se queira”.[1] Con frecuencia aparece abreviado como ad lib. A expresión a bene placito (ó bo pracer dun) é aproximadamente sinónima e menos común. A súa forma italiana a piacere entrou na lingua vehicular musical. Este termo, como veremos a continuación, emprégase en distintas disciplinas como a música, a bioloxía ou a política.
En música
[editar | editar a fonte]Neste campo ad libitum é unha indicación musical que significa “á vontade” e pode aparecer en partituras e partichelas. Pode ter varios significados ó sinalar que o intérprete musical ou director ten á súa disposición unha variedade de criterios que pode adoptar con respecto a unha pasaxe determinada:[2][3]
- para interpretar a pasaxe nun ritmo libre en lugar do tempo estrito ou “metronómico”. É a práctica coñecida como rubato cando non está expresamente indicada polo compositor. A alteración afecta só ós tempos, pero nunca ás notas.
- para improvisar unha liña melódica que encaixe na estrutura xeral establecida polas notas ou os acordes anotados na pasaxe.
- para omitir unha parte instrumental, como pode ser un acompañamento que non é esencial, pola duración da pasaxe. Neste caso é a indicación oposta a obbligato.[1]
- cando aparece a frase “repetir ad libitum”, para tocar a pasaxe dun número arbitrario de veces (véxase ostinato).
A indicación a piacere ten un significado máis restrinxido, xeralmente en referencia a soamente os dous primeiros tipos de criterios. A música barroca, en especial, conta cun ad libitum escrito ou implícito, conforme ó cal a maioría dos compositores insinúan a liberdade que ten o intérprete e o director da orquestra. Para a música clásica posterior ó estilo barroco e o jazz, véxase cadenza. Foi un recurso empregado con frecuencia por Erik Satie.
Noutros campos
[editar | editar a fonte]Na bioloxía
[editar | editar a fonte]Ad libitum emprégase tamén en psicoloxía e en bioloxía para referirse ó peso dun animal cando aínda non se lle impuxo ningún control sobre a súa alimentación. Un exemplo disto podería ser: “O peso ad libitum da rata foi de 320 gramos”. En estudos nutricionais, a frase denota o libre acceso dun animal á auga ou ó alimento cando deixamos que sexan as necesidades biolóxicas deste as que regulen o consumo.[4] Por exemplo: “Proporcionóuselle ás ratas acceso ad libitum a alimentos e auga.”
Nos estudos de campo da bioloxía tamén pode significar que a información foi obtida espontaneamente sen un método específico.
Na medicina
[editar | editar a fonte]Nos prospectos e investigación clínica, a abreviación ad lib. indica que a administración depende da vontade do paciente.[5]
Na liturxia católica
[editar | editar a fonte]Ad libitum utilízase na liturxia católica cando se fai referencia a unha festa relixiosa ou memoria libre da celebración dun santo do santoral católico que se pode celebrar ou non, a consideración ou discreción do celebrante ou presidente da celebración litúrxica.
En política
[editar | editar a fonte]Por suposto tamén se emprega para referirse a decisións políticas que se toman “a piacere”, é dicir, centrándose nos intereses propios no canto de nos dos votantes.
No teatro e no cine
[editar | editar a fonte]Ad lib. emprégase para describir momentos individuais durante o teatro en directo cando un actor fala a través do seu personaxe usando palabras que non se atopan no texto da obra. Cando a actuación enteira se basea na creación espontánea o proceso chámase teatro improvisacional.
En películas o termo ad lib. refírese habitualmente a cando se interpola material non escrito no guión. Dustin Hoffman admitiu en entrevistas que a súa famosa frase “Estou camiñando aquí! Estou camiñando aquí” como “Ratso” Rizzo en Cowboy de medianoite fora ad libitum.
Notas
[editar | editar a fonte]Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Bedard, J. B. Quatrième sonate facile pour la harpe avec accompagnement de violon ad libitum. Paris: P. Plouvier et cia, Editeurs de Músique.
- Cheverud, J.M. (2005). "Genetics of Wrouth of the Mouse". En Eisen, Eugene J. The Mouse In Animal Genetics And Breeding Research. Londres: Imperial College Press. pp. 113-130. ISBN 1-86094-565-1.
- Normén, Lena; Frohlich, Jena; Trautwein, Elke (2004). "Role of Plan Sterols in Cholesterol Lowering". En Dutta, Paresh C. Phytosterols as Functional Food Components and Nutraceuticals. Nova York: Marcel Dekker Inc. pp. 217-275. ISBN 0-8247-4750-X.
- Pérez Gutiérrez, Mariano (1985). Diccionario de la música y los músicos. Col. Fundamentos nº 87. I (A-E). Madrid: Istmo. ISBN 84-7090-140-0.
- Randel, Don Michael (2003). The Harvard Dictionary of Music: Fourth Edition. Cambridge (Massachusettes): The Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 0-674-01163-5.