Glutaminase

Glutaminase
Estrutura cristalográfica da proteína glutaminase dímera de Chryseobacterium proteolyticum.[1]
Identificadores
Número EC 3.5.1.2
Número CAS 9001-47-2
Bases de datos
IntEnz vista de IntEnz
BRENDA entrada de BRENDA
ExPASy vista de NiceZyme
KEGG entrada de KEGG
MetaCyc vía metabólica
PRIAM perfil
Estruturas PDB RCSB PDB PDBe PDBj PDBsum
Gene Ontology AmiGO / EGO
Glutaminase
Probable glutaminase de Bacillus subtilis en complexo coa 6-diazo-5-oxo-ʟ-norleucina
Identificadores
SímboloGlutaminase
PfamPF04960
Pfam clanCL0013
InterProIPR015868
SCOPe1mki / SUPFAM

A glutaminase (EC 3.5.1.2, glutaminase I, L-glutaminase, glutamina aminohidrolase) é un encima amidohidrolase que xera glutamato a partir de glutamina. A glutaminase ten isoencimas específicos de tecido. A glutaminase exerce importantes funcións nas células gliais.

A glutaminase cataliza a seguinte reacción:

Glutamina + H
2
O
glutamato + NH+
4

Distribución nos tecidos

[editar | editar a fonte]

A glutaminase exprésase e está activa nos hepatocitos periportais, onde xera amonio para a síntese de urea, igual que o fai a glutamato deshidroxenase.[2] A glutaminase tamén se expresa nas células epiteliais dos túbulos renais, onde o amonio producido se excreta como ións amonio disoltos. Esta excreción de ións amonio é un mecanismo importante da regulación ácido-básica renal. Durante a acidose crónica, indúcese a glutaminase nos riles, o cal causa un incremento na cantidade de ións amonio excretados. A glutaminase pode tamén atoparse nos intestinos, onde o amonio portal hepático pode acadar ata 0,26 mM (por comparación, o amonio do sangue arterial ten unha concentración de 0,02 mM).

Un dos papeis máis importantes da glutaminase é o que exerce nos axóns terminais das neuronas do sistema nervioso central. O glutamato é o neurotransmisor excitatorio máis abundantemente usado no sistema nervioso central. Despois de ser liberado na sinapse para a neurotransmisión, o glutamato é rapidamente captado polos astrocitos próximos, que o converten en glutamina. Esta glutamina é despois subministrada aos terminais presinápticos das neuronas, onde as glutaminases o converten de novo en glutamato para cargalo en vesículas sinápticas. Aínda que tanto as glutaminases de "tipo renal" (GLS1) coma as de "tipo hepático" (GLS2) se expresan no cerebro, a GLS2 existe só nos núcleos celulares das neuronas do sistema nervioso central.[3]

Regulación

[editar | editar a fonte]

O ADP é o nucleótido de adenina que funciona como o activador máis forte da glutaminase. Algúns estudos suxeriron que o ADP rebaixa a Km da glutamina e incrementa a Vmax. Atopouse que estes efectos se incrementaban aínda máis cando estaba presente o ATP.[4]

O produto final da reacción da glutaminase, o glutamato, é un forte inhibidor da reacción. Os cambios noutro encima, a glutamato deshidroxenase, que converte o glutamato en 2-oxoglutarato e así fai diminuír os niveis de glutamato intramitocondrial, son, por tanto, un importante mecanismo regulatorio da actividade da glutaminase.

Sinalouse que a glutaminase mitocondrial activada por fosfato (GLS1) está ligada a un metabolismo elevado, unha diminución dos niveis de especies reactivas do oxíxeno, e unha diminución global da oxidación do ADN tanto en células normais coma en estresadas. Suxeriuse que o control que exerce GLS2 sobre os niveis de especies reactivas do oxíxeno facilita “a capacidade de p53 de protexer as células da acumulación de danos xenómicos e permite que as células sobrevivan despois de estreses xenotóxicos reparable e suaves.”[5]

Estrutura

[editar | editar a fonte]

Determinouse a estrutura da glutaminase usando difracción de raios X a unha resolución de 1,73 Å. Esta proteína dímera ten dúas cadeas que conteñen 305 residuos cada unha. En cada cadea, o 23 % do contido de aminoácidos, equivalente a 71 residuos, atópase en 8 hélices. O 21 %, ou 95 residuos, forman parte de 23 febras beta.[1]

Os seres humanos expresan 4 isoformas (ou isocimas) da glutaminase. O xene GLS codifica dous tipos de glutaminase de tipo renal cunha alta actividade e un baixo Km. O xene GLS2 codifica dúas formas de glutaminase de tipo hepático cunha baixa actividade e regulación alostérica.[2]

Glutaminase (riles, mitocondrial)[6]
Identificadores
Símbolo GLS
Entrez 2744
HUGO 4331
OMIM

138280

RefSeq NM_014905
UniProt O94925
Outros datos
Número EC 3.5.1.2
Locus Cr. 2 q32-q34
Glutaminase 2
(fígado)
Identificadores
Símbolo GLS2
Entrez 27165
HUGO 29570
OMIM

606365

RefSeq NM_013267
UniProt Q9UI32
Outros datos
Número EC 3.5.1.2
Locus Cr. 12 q13

Proteínas relacionadas

[editar | editar a fonte]

As glutaminases pertencen a unha gran familia que inclúe as beta-lactamases dependentes de serina e proteínas que se unen á penicilina. Moitas bacterias teñen dous isocimas. Este modelo está baseado en glutaminases coñecidas seleccionadas e os seus homólogos en procariotas, coa exclusión dos homólogos derivados moi diferentes (de ramas longas) e variados en arquitectura, para conseguir asignacións conservadoras. O encima converte a glutamina en glutamato, coa liberación de amoníaco. Os membros da familia adoitan describirse como glutaminase A (glsA), onde a B (glsB) é descoñecida e pode non ser homóloga (como en Rhizobium etli; algunhas especies teñen dous isocimas que poden ambos designarse como A: GlsA1 e GlsA2).

Importancia clínica

[editar | editar a fonte]

Moitos cancros dependen da glutaminase, polo que se propuxeron inhibidores da glutaminase como tratamento contra o cancro.[7][8] Algúns inhibidores da glutaminase como JHU-083[9] están en ensaios clínicos.

En 2021 informouse que un inhibidor de GLS1 eliminaba células senescentes de varios órganos e tecidos en ratos vellos, mellorando as disfuncións dos tecidos asociadas coa avanzada idade. Os resultados suxiren que as células senescentes dependen da glutaminólise, e a inhibición da glutaminase 1 pode supoñer unha estatexia prometedora para inducir a senólise in vivo.[10]

  1. 1,0 1,1 PDB 3A56; Hashizume R, Mizutani K, Takahashi N, Matsubara H, Matsunaga A, Yamaguchi S, Mikami B (2010). Crystal structure of protein-glutaminase. doi:10.2210/pdb3a56/pdb. 
  2. 2,0 2,1 Botman D, Tigchelaar W, Van Noorden CJ (novembro de 2014). "Determination of phosphate-activated glutaminase activity and its kinetics in mouse tissues using metabolic mapping (quantitative enzyme histochemistry)". The Journal of Histochemistry and Cytochemistry 62 (11): 813–26. PMC 4230542. PMID 25163927. doi:10.1369/0022155414551177. 
  3. Olalla L, Gutiérrez A, Campos JA, Khan ZU, Alonso FJ, Segura JA, et al. (outubro de 2002). "Nuclear localization of L-type glutaminase in mammalian brain". The Journal of Biological Chemistry 277 (41): 38939–44. PMID 12163477. doi:10.1074/jbc.C200373200. 
  4. Masola B, Ngubane NP (decembro de 2010). "The activity of phosphate-dependent glutaminase from the rat small intestine is modulated by ADP and is dependent on integrity of mitochondria". Archives of Biochemistry and Biophysics 504 (2): 197–203. PMID 20831857. doi:10.1016/j.abb.2010.09.002. 
  5. Suzuki S, Tanaka T, Poyurovsky MV, Nagano H, Mayama T, Ohkubo S, et al. (abril de 2010). "Phosphate-activated glutaminase (GLS2), a p53-inducible regulator of glutamine metabolism and reactive oxygen species". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 107 (16): 7461–6. Bibcode:2010PNAS..107.7461S. PMC 2867754. PMID 20351271. doi:10.1073/pnas.1002459107. 
  6. DeBerardinis RJ, Cheng T (xaneiro de 2010). "Q's next: the diverse functions of glutamine in metabolism, cell biology and cancer". Oncogene 29 (3): 313–24. PMC 2809806. PMID 19881548. doi:10.1038/onc.2009.358. 
  7. Chen L, Cui H (setembro de 2015). "Targeting Glutamine Induces Apoptosis: A Cancer Therapy Approach". International Journal of Molecular Sciences 16 (9): 22830–55. PMC 4613338. PMID 26402672. doi:10.3390/ijms160922830. 
  8. Sheikh TN, Patwardhan PP, Cremers S, Schwartz GK (novembro de 2017). "Targeted inhibition of glutaminase as a potential new approach for the treatment of NF1 associated soft tissue malignancies". Oncotarget 8 (55): 94054–68. PMC 5706855. PMID 29212209. doi:10.18632/oncotarget.21573. 
  9. Yamashita AS, da Costa Rosa M, Stumpo V, Rais R, Slusher BS, Riggins GJ (2021). "The glutamine antagonist prodrug JHU-083 slows malignant glioma growth and disrupts mTOR signaling". Neurooncol Adv 3 (1): vdaa149. PMC 7920530. PMID 33681764. doi:10.1093/noajnl/vdaa149. 
  10. Johmura Y, Yamanaka T, Omori S, Wang TW, Sugiura Y, Matsumoto M, et al. (xaneiro de 2021). "Senolysis by glutaminolysis inhibition ameliorates various age-associated disorders". Science 371 (6526): 265–270. Bibcode:2021Sci...371..265J. PMID 33446552. doi:10.1126/science.abb5916. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]